Ngày 14-9, một quan chức Mỹ cho biết cuộc hội đàm về Syria tại Geneva, Thụy Sĩ giữa ngoại trưởng 2 nước Mỹ - Nga đang đi đến điểm “then chốt” khi bước sang ngày thứ 3. Có khá nhiều tín hiệu tích cực được 2 nhà lãnh đạo ngành ngoại giao phát đi từ Geneva.
Thỏa thuận đột phá
Theo hãng tin BBC, tín hiệu tích cực đầu tiên là Mỹ sẽ từ bỏ lập trường nhất mực cho rằng một nghị quyết của Liên hiệp quốc (LHQ) về Syria phải được hậu thuẫn bằng giải pháp quân sự. Giới chức cấp cao tại Nhà Trắng cho biết Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ không yêu cầu nghị quyết LHQ về Syria phải bao gồm đe dọa vũ lực. Đây là điểm mâu thuẫn chính với Nga sau khi Mátxcơva luôn phản đối bất kỳ sự can thiệp bằng vũ lực nào vào Syria. Tuy nhiên, một số nguồn tin từ Mỹ cũng cho rằng việc Washington có sử dụng quân sự hay không phụ thuộc rất nhiều vào cách thức Syria thực hiện việc giải giáp vũ khí hóa học.
Từ trái qua: Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, phái viên LHQ về Syria Lakhdar Brahimi và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại buổi họp báo.
Điểm tích cực thứ hai mà hãng tin Reuters cho biết là Nga và Mỹ đã đạt được một “thỏa thuận mang tính đột phá” về vấn đề tiêu hủy kho vũ khí hóa học của Syria. Theo đó, trong vòng một tuần, Syria phải đưa ra danh sách các kho dự trữ vũ khí hóa học và các thanh sát viên quốc tế sẽ có mặt tại nước này vào tháng 11 tới. Danh sách này sẽ phải nêu cụ thể tên, loại và chất lượng các vũ khí hóa học, địa điểm và hình thức lưu giữ cũng như địa chỉ các cơ sở sản xuất, nghiên cứu và phát triển. Theo Ngoại trưởng Mỹ, hai bên nhất trí rằng để việc kiểm soát số vũ khí ở Syria có thể đạt được hiệu quả cao nhất, số vũ khí này phải được di chuyển dưới sự giám sát của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) của LHQ và phá hủy chúng ở bên ngoài nước Trung Đông này. Việc di dời và phá hủy số vũ khí hóa học ở Syria vào giữa năm 2014. Tuy nhiên, ông Kerry cũng nêu rõ nếu Syria không tuân thủ các thủ tục để loại bỏ vũ khí hóa học, Hội đồng Bảo an LHQ sẽ xem xét khả năng sử dụng vũ lực theo Chương 7 của Hiến chương LHQ. Ngoại trưởng Nga Lavrov cũng cho biết thời gian biểu cho việc giải quyết số vũ khí hóa học ở Syria sẽ được đưa ra sau khi được OPCW thông qua.
Syria tiếp tục thể hiện thiện chí về việc giải giáp vũ khí hóa học khi OPCW cho biết Thứ trưởng Ngoại giao Syria Faisal Mekdad đã liên hệ và đề nghị cơ quan này trợ giúp về mặt kỹ thuật.
Ngoại giao vẫn còn cơ hội
Điểm tích cực nhất trong cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Nga - Mỹ và phái viên LHQ về Syria Lakhdar Brahimi là các bên thống nhất chỉ có giải pháp chính trị mới có thể chấm dứt tình trạng bạo loạn ở Syria.
Phát biểu trong một cuộc họp báo Geneva, Ngoại trưởng Kerry cho biết có một số công việc cần làm mà cá nhân ông và Ngoại trưởng Lavrov phải hoàn tất để đưa 2 bên tranh chấp trong cuộc xung đột Syria tới một hội nghị về một chính phủ chuyển tiếp. Theo ông Kerry, Mỹ và Nga dự kiến sẽ gặp nhau tại New York vào ngày 28-9 tới, thời gian Đại hội đồng LHQ nhóm họp, để xem liệu có thể định ngày cho hội nghị bàn về việc chuyển tiếp chính trị tại Syria hay không. Ngoại trưởng Lavrov thì cho rằng tiến bộ về vấn đề vũ khí hóa học của Syria có thể mở đường cho tiến trình chuyển tiếp chính trị. “Các bên tranh chấp ở Syria phải đạt được đồng thuận về một cơ chế cai trị chuyển tiếp có đầy đủ quyền hành pháp mà ở đó tất cả các nhóm, đoàn thể trong xã hội Syria phải có đại diện”, ông Lavrov nói.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Obama ngày 14-9 cho biết ông sẵn sàng tạo cho con đường ngoại giao một cơ hội để giúp giải quyết khủng hoảng Syria, nhưng nếu thất bại, Mỹ sẽ dùng đến con bài quân sự để giải quyết vấn đề Syria.
ĐỖ CAO (tổng hợp)
- Thông tin liên quan:
>> Tuần tới sẽ công bố báo cáo điều tra về sử dụng vũ khí hóa học tại Syria
