Tuần qua, Bộ Thương mại đã tổ chức hai hội nghị tại Hà Nội và TPHCM để hướng dẫn công tác điều hành hạn ngạch dệt may vào thị trường Mỹ năm 2006.

Theo đó, điểm mới nhất trong năm nay chính là việc phân bổ hạn ngạch theo hai hình thức cho doanh nghiệp lựa chọn là cấp visa tự động và ký quỹ bảo lãnh. Bộ Thương mại dự kiến dành 40% tổng số lượng hạn ngạch để cấp visa tự động và 60% sẽ được phân bổ dưới hình thức ký quỹ bảo lãnh. Hình thức ký quỹ bảo lãnh nhằm ưu tiên cho các doanh nghiệp có thành tích xuất khẩu trong năm 2005, tức là có kim ngạch xuất khẩu lớn, được chủ động đăng ký dự trên cơ sở thành tích xuất khẩu của năm cũ và đóng phí bảo lãnh.

Như vậy, những doanh nghiệp có thành tích xuất khẩu cao trong năm ngoái có thể hưởng lợi hơn khi ký quỹ bảo lãnh để hưởng số lượng hạn ngạch xuất khẩu trong năm nay dựa trên thành tích cũ, do vậy chủ động số lượng quota được phân bổ và tiến độ sử dụng.

Tuy nhiên, khi nộp tiền ký quỹ, các doanh nghiệp sẽ bị đọng vốn một thời gian dài và nếu trong trường hợp không khai thác đúng tiến độ, có thể bị phạt mất số tiền đã nộp ký quỹ. Các doanh nghiệp này sẽ làm đơn xin ký quỹ, đặt tiền để ký quỹ và chịu trách nhiệm hoàn toàn trong việc thực hiện hạn ngạch đã được giao theo đúng tiến độ.

Nếu doanh nghiệp không thực hiện được hạn ngạch đã ký quỹ thì phải trả lại cho liên bộ điều tiết cho đơn vị khác. Thời gian trả là trước 45 ngày đối với cat (mặt hàng) nóng và 60 ngày đối với những cat nguội. Bộ Thương mại yêu cầu các doanh nghiệp phải thực hiện tốt yêu cầu này để khai thác tối đa hạn ngạch đã được ký kết, không để xảy ra tình trạng người có hạn ngạch không sử dụng hết để khê đọng, trong khi những doanh nghiệp khác lại không có hạn ngạch để xuất khẩu.

Khi doanh nghiệp thực hiện xuất khẩu đạt 95% số lượng hạn ngạch đã được phân giao theo đúng tiến độ thì liên bộ sẽ hoàn trả ngay số tiền ký quỹ cho doanh nghiệp. Đối với trường hợp doanh nghiệp không thực hiện đúng tiến độ hạn ngạch được giao mà cũng không hoàn trả hạn ngạch đúng quy định thì liên bộ sẽ phạt số tiền ký quỹ bảo lãnh theo giá trị lô hàng chậm thực hiện.

Mức độ phạt cao nhất, nếu chỉ khai thác dưới 50% số lượng hạn ngạch sẽ bị tịch thu toàn bộ số tiền ký quỹ bảo lãnh để nộp vào ngân sách nhà nước. Dự kiến mức phí để ký quỹ khoảng 10.000-15.000 đồng/tá đối với cat nóng và 5.000 đồng/tá đối với các cat nguội.

Hình thức ký quỹ bảo lãnh được coi là hình thức thưởng đối với các doanh nghiệp có thành tích xuất khẩu cao trong năm qua. Đây thường là những doanh nghiệp lớn, có tập trung đầu tư đổi mới công nghệ thiết bị và quản lý, không ngừng tìm mọi biện pháp tăng chất lượng sản phẩm, thực hiện đào tạo nâng cao tay nghề người lao động…

Trong khi đó, với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những doanh nghiệp mới thành lập sẽ tranh thủ sử dụng 40% số lượng hạn ngạch còn lại để đưa hàng vào thị trường này theo hình thức cấp visa tự động. Điều đó cũng có nghĩa các doanh nghiệp có thực lực sẽ tranh thủ khai thác nhanh lượng hạn ngạch này theo tiến độ giao hàng, tuy nhiên cũng cần theo dõi sát số lượng hạn ngạch đã sử dụng để chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, xuất khẩu và hợp đồng để tránh ảnh hưởng xấu tới doanh nghiệp khi ký hợp đồng xong, hoặc đang triển khai sản xuất thì hạn ngạch đã hết.

Thực tế năm ngoái có một số doanh nghiệp được giao hạn ngạch đã ôm đến phút cuối mà không khai thác được, khiến xảy ra tình trạng khê đọng một số cat nóng và đã bị phạt. Hai hình thức phân bổ hạn ngạch này đã giúp các doanh nghiệp tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu trong những tháng đầu năm.

Chỉ trong tháng 1-2006, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may vào thị trường Mỹ tăng 82% so với cùng kỳ, trong đó có một số cat năm ngoái khai thác chậm thì năm nay đã sử dụng tăng tới 20%. Bộ Thương mại hy vọng với chính sách này sẽ góp phần khai thác tốt thị trường Mỹ giúp ngành dệt may năm nay đạt kim ngạch xuất khẩu 5,3 tỷ USD, trong đó thị trường Mỹ đạt khoảng 1,8 tỷ USD.

VĂN THIÊN LỘC