Sau một thời gian các ngân hàng ngưng huy động vàng trả lãi suất hoặc chuyển qua giữ hộ vàng có tính phí, thời gian gần đây, các ngân hàng đã huy động vàng trở lại với mức lãi suất được đưa ra dao động trong khoảng 0,6% - 1%/năm. Theo một số chuyên gia, việc các ngân hàng huy động vàng trả lãi suất trở lại có nhiều khả năng xuất phát từ mục đích chuyển vàng thành tiền đồng để thu lợi.
Trở lại huy động vàng trả lãi suất
Đáng ra trong tháng 5 các ngân hàng phải chấm dứt việc huy động và cho vay vàng. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã gia hạn việc huy động vàng cho các ngân hàng đến ngày 25-11-2012 nhằm tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại (NHTM) có thêm thời gian huy động để chi trả vàng theo yêu cầu của khách khi số vàng thu nợ và tồn quỹ không đủ để chi trả. Song diễn biến việc huy động vàng trong thời gian chờ chấm dứt theo quy định của NHNN có nhiều biến động thất thường.
Cụ thể, trong tháng 5, sau khi NHNN gia hạn đến ngày 25-11 năm nay, nhiều ngân hàng đã tăng lãi suất huy động vàng từ khoảng 2%/năm trước đó lên 3% - 4%/năm, thậm chí có ngân hàng huy động vàng với lãi suất lên đến 4,6%/năm. Để chấn chỉnh tình trạng này, cuối tháng 6, NHNN phát văn bản yêu cầu các ngân hàng chấm dứt huy động và cho vay vốn bằng vàng để tránh phải giải quyết những trường hợp vi phạm về các quy định liên quan. Sau đó, lãi suất huy động vàng tại các ngân hàng đã giảm mạnh và thậm chí có ngân hàng ngưng luôn huy động vàng để chuyển sang hình thức giữ hộ có thu phí.
Tuy nhiên đến nay, các ngân hàng đã quay trở lại huy động vàng có lãi suất. Cụ thể, Ngân hàng Đông Á trong tháng 5-2012 đã ngưng huy động vàng trả lãi suất và thông báo với khách hàng áp dụng mức phí giữ hộ 0,05% trên giá trị vàng giữ hộ. Nhưng khoảng hơn 1 tuần nay, ngân hàng này đã huy động vàng trở lại với lãi suất 1%/năm cho tất cả các kỳ hạn nhưng phải đáo hạn trước 25-11 (ngày NHNN yêu cầu tất cả các ngân hàng phải chấm dứt huy động và cho vay vàng - PV).
Tương tự, Ngân hàng Á Châu (ACB) cũng vừa công bố huy động vàng trở lại với lãi suất các kỳ hạn từ 1 - 3 tháng là 0,8%/năm. Trong khi gần 2 tuần trước đây, ngân hàng này đã ngưng phát hành chứng chỉ huy động vàng có kỳ hạn và thông báo với khách hàng có những khoản đáo hạn vàng sau 4-7 không đến rút sẽ được chuyển sang hình thức giữ hộ vàng và không trả lãi. ACB cũng cho biết các khoảng gửi bằng vàng phải đáo hạn trước ngày 25-11-2012. Giải thích việc ngưng rồi huy động vàng trở lại, một vị lãnh đạo Ngân hàng ACB cho biết, trước đây ACB không được phép huy động vàng nữa vì NHNN chỉ cho phép các ngân hàng nào có trạng thái vàng âm mới được huy động để cân bằng trạng thái. Nay ACB được tiếp tục huy động và sẽ chấm dứt theo thời gian quy định của NHNN.
Chiêu “lách” mới
Không chỉ quay lại huy động vàng trả lãi suất, một số ngân hàng khác trên địa bàn TPHCM vẫn huy động vàng với kỳ hạn vượt thời gian chấm dứt huy động vàng theo quy định của NHNN. Hiện nay, khách hàng gửi vàng tại Ngân hàng Việt Á được trả lãi suất huy động vàng 0,6%/năm cho tất cả các kỳ hạn và không bị yêu cầu phải đáo hạn trước ngày 25-11. Nhân viên Ngân hàng Việt Á cho biết, ngân hàng chỉ không nhận huy động vàng kể từ ngày 25-11, còn khách hàng gửi vàng từ nay đến trước ngày 25-11 thì muốn gửi thời hạn bao lâu cũng được.
Ngày 24-7, chị Quang Như (quận 5) mang 11 lượng vàng đến Ngân hàng Eximbank tại quận 1, gửi được nhân viên ngân hàng cho biết lãi suất huy động vàng của ngân hàng hiện nay là 0,8%/năm đối với kỳ hạn 1 - 3 tháng, chị có thể gửi thời hạn dài bao nhiêu cũng được nhưng lãi suất gửi trên 6 tháng chỉ còn 0,6%/năm. Chị Như đồng ý gửi 11 lượng vàng kỳ hạn 6 tháng, nhưng nhân viên Ngân hàng Eximbank cho biết 11 lượng vàng của chị Như phải chia ra làm 2 sổ: 1 sổ huy động chứng chỉ vàng 5,5 lượng với lãi suất ghi trên sổ là 1,21%/năm, 1 sổ giữ hộ vàng 5,5 lượng có thu phí 0,01%. Giải thích về việc lãi suất ghi trên sổ là 1,21%/năm, nhân viên ngân hàng giải thích: “Tụi em phải ghi lãi suất như vậy cho đúng quy định vì hiện nay NHNN yêu cầu gửi vàng phải thu phí. Lãi suất trên sau khi trừ phí giữ hộ vàng ra thì sẽ ra lãi suất mà ngân hàng đưa ra là 0,6% - 0,8%/năm tùy kỳ hạn. Tóm lại, 11 lượng vàng chị gửi kỳ hạn 6 tháng thì lãi suất được tính là 0,6%/năm chứ tụi em không thu phí gì hết”.
Giao dịch vàng tại một ngân hàng. Ảnh: CAO THĂNG
Một chuyên gia ngân hàng cho rằng, đây cũng là một chiêu “lách” huy động vàng của các ngân hàng để khỏi bị NHNN “tuýt còi” vì mặc dù gia hạn đến ngày 25-11, nhưng không phải ngân hàng nào cũng được phép cho huy động vàng. Việc các ngân hàng không chỉ quay trở lại huy động vàng trả lãi suất mà lãi suất cũng được đẩy lên, theo lý giải của vị này là có nhiều khả năng xuất phát từ mục đích ngân hàng dùng vàng huy động để chuyển sang tiền đồng. “Thời gian qua, giá vàng dao động trong biên độ hẹp và thuộc mức thấp. Hơn nữa, giá vàng giao dịch ngoài thị trường cũng không sôi động. Chính vì thế, các ngân hàng huy động vàng với lãi suất 1%/năm rồi chuyển sang tiền đồng thì sẽ có lợi hơn so với huy động vốn bằng tiền đồng lãi suất 9% như hiện nay” - vị này giải thích.
Vị chuyên gia này cũng cho biết thêm, mặc dù trong Thông tư 12, NHNN đã quy định rõ các tổ chức tín dụng không được chuyển đổi vốn huy động bằng vàng dưới mọi hình thức thành tiền đồng hoặc các hình thức bằng tiền khác nhưng các ngân hàng vẫn có cách “lách” vì hiện việc giám sát thực hiện quy định này của NHNN vẫn còn lỏng lẻo.
Hạnh Nhung
