Thời gian qua, dư luận băn khoăn trước thực trạng nhiều loại sách có nội dung vi phạm lưu hành trên thị trường, vấn nạn vi phạm bản quyền vẫn tiếp diễn trầm trọng. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Lê Mạnh Hà, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông (TT-TT) TPHCM về vai trò của cơ quan quản lý trong việc hạn chế tình trạng trên bằng cách nào...
°PV: Thưa ông, cách đây không lâu, Thanh tra Sở TT-TT TPHCM đã kiểm tra số cơ sở dạy ngoại ngữ trên địa bàn TP và phát hiện những nơi này đã photo sách của các nhà xuất bản bán với giá cao hơn. Tình trạng vi phạm bản quyền đang khá phổ biến, liệu chúng ta có đủ sức ngăn chặn?
* Vào giữa tháng 10-2008, Thanh tra của sở chúng tôi đã kiểm tra một trường dạy ngoại ngữ và phát hiện tình trạng photo nhiều loại sách mà bản quyền thuộc NXB Trẻ phối hợp với Frist News xuất bản.Vụ việc đã được xử lý theo đúng quy định của pháp luật.
Sở TT-TT mới chính thức tiếp nhận chức năng quản lý nhà nước về báo chí-xuất bản từ đầu tháng 7-2008. Tuy mới thực hiện nhiệm vụ, chúng tôi đã nhận thấy tình trạng vi phạm bản quyền diễn ra rất phức tạp. Sở đã nỗ lực nắm bắt tình hình và xác định các vấn đề cần tập trung quản lý trong lĩnh vực xuất bản. Nhờ đó, nhiều vụ việc xuất bản lậu, vi phạm bản quyền bị báo chí và dư luận người dân phản ánh đã được sở xử lý kiên quyết.
°Tình trạng này diễn ra đã lâu, nhiều NXB nghiêm túc mua bản quyền cũng lao đao vì bị “luộc” bản quyền đối với những tác phẩm hay. Theo ông, nguyên nhân tình trạng này ở đâu, có phải do Luật Xuất bản còn kẽ hở hay công tác quản lý chưa theo kịp?
* Có thể nói chưa bao giờ người đọc có cơ hội được đọc sách nhiều như hiện nay. Sách của tác giả trong nước, các tác phẩm được dịch từ nước ngoài đều có. Sách được in đẹp và đặc biệt nhiều sách mới trên thế giới được dịch và phát hành nhanh đến tay người đọc ở Việt Nam. Nhu cầu đọc sách của người Việt Nam ngày càng cao, mặc dù có một số ý kiến cho rằng chúng ta chưa phát triển văn hóa đọc. Nhu cầu lớn là ưu điểm nhưng qua đó cũng bộc lộ điểm yếu của chúng ta, nhu cầu cao nhưng giá sách cũng cao so với thu nhập bình quân của người dân.
Theo tôi, đây cũng là nguyên nhân chính của tình hình phức tạp hiện nay. Một số người đã lợi dụng tình hình này in sách lậu, sách không có bản quyền để tung ra thị trường với giá thấp hơn nhiều nhằm thu lợi bất chính. Vi phạm rất nhiều nhưng xử lý chưa được bao nhiêu và thiếu tính răn đe, điều đó cũng nói lên quản lý chưa theo kịp sự phát triển.
°Nhưng đây là một nhiệm vụ trong công tác quản lý nhà nước của sở. Vậy Sở TT-TT đã ngăn chặn tình trạng này như thế nào?
* Đây là tình trạng không dễ khắc phục ngay, nhưng sở cũng đã rất cố gắng trong thời gian qua. Chỉ trong mấy tháng nhận nhiệm vụ, Sở TT-TT đã phát hiện và xử lý 6 vụ vi phạm bản quyền tác giả; vi phạm nội dung ấn phẩm xuất bản-phát hành. Việc xử lý kiên quyết và nghiêm minh của cơ quan quản lý sẽ có tác dụng răn đe và từng bước lập lại trật tự trong lĩnh vực này.
°Năm 2009 Sở TT-TT sẽ làm gì để quản lý tốt hơn các hoạt động xuất bản?
°Công việc đầu tiên phải làm bao giờ cũng là tuyên truyền để các nhà xuất bản, các cơ sở in, các đơn vị phát hành sách hiểu rõ các quy định về xuất bản, đặc biệt về bản quyền sách. Tuyên truyền để các đơn vị xuất bản không vi phạm bản quyền, không xuất bản sách có nội dung vi phạm pháp luật. Tuyên truyền để người dân phân biệt được sách có bản quyền với sách không có bản quyền và có ý thức không mua sách không rõ nguồn gốc.
Chúng tôi sẽ thực hiện giao ban thường xuyên với các nhà xuất bản, tương tự như giao ban báo chí, để cung cấp, trao đổi thông tin và kịp thời chấn chỉnh nếu có sai sót. Tôi tin rằng khi cơ quan quản lý theo sát và nắm vững thực tế thì việc giải quyết vấn đề sẽ tốt hơn rất nhiều.
Công việc tiếp theo phải làm và làm thật kiên quyết là kiểm tra và xử lý vi phạm. Việc này phải được thực hiện ở tất cả các khâu, từ xuất bản, in cho đến phát hành. Lĩnh vực này vô cùng phức tạp nên chúng tôi không có tham vọng giải quyết mọi vấn đề trong một thời gian ngắn. Như đã nói ở trên, chúng tôi sẽ tập trung giải quyết các vấn đề chính, có tính răn đe và có tác động mạnh để chuyển biến tình hình, từng bước lập lại trật tự trong hoạt động xuất bản.
° Cảm ơn ông
VĂN MINH HOA thực hiện
