Chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Mexico ngày 5 và 6-6 được xem như mở ra cơ hội tốt để Trung Quốc gia tăng đầu tư và thương mại với Mexico trong bối cảnh các nền kinh tế “sân sau của Mỹ” đang gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng suy thoái kinh tế Mỹ.
Những hiệp định hợp tác vừa ký giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Tổng thống Mexico Enrique Peđa Nieto bao gồm các lĩnh vực thực phẩm, năng lượng, khai khoáng, hạ tầng và giáo dục. Báo chí Mexico nhìn nhận vấn đề này như thế nào? Tờ Milenio dẫn lời nghị sĩ Ricardo Monreal thuộc đảng cánh tả Phong trào công dân, kêu gọi Chính phủ Mexico phải thận trọng khi mở cửa quá nhanh các ngành chiến lược quốc gia như dầu mỏ, năng lượng, thép và viễn thông. Ông nói: “Mexico không thể ngăn chặn sự lệ thuộc vào nền kinh tế Mỹ bằng cách lệ thuộc vào một nước khác như Trung Quốc”.
Hãy so sánh mối tương quan giữa kinh tế Mexico với Mỹ và Trung Quốc. Mexico và Mỹ là 2 nước láng giềng. Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Mexico khi chiếm gần một nửa kim ngạch xuất khẩu của Mexico năm 2008 và chiếm hơn một nửa kim ngạch nhập khẩu của nước này năm 2009. Mỹ cũng chiếm 41% nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Mexico năm 2008 (theo Wikipedia). Thương mại giữa Mexico và Trung Quốc mặc dù vẫn còn khiêm tốn nhưng những năm gần đây gia tăng đáng kể. Đặc biệt, trong năm 2012, theo Wall Street Journal, Trung Quốc xuất siêu vào Mexico với 57 tỷ USD trong khi Mexico chỉ xuất sang Trung Quốc 6 tỷ USD.
Các tập đoàn Trung Quốc đang xuất hiện ngày càng rộng khắp thế giới, từ châu Á đến châu Phi, Trung Đông, châu Âu và cả châu Mỹ, nơi có khoảng cách địa lý xa nhất với Trung Quốc. Khách quan mà nói, liên doanh giữa các tập đoàn của Trung Quốc với các nước trên thế giới đã góp phần vào việc thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế và tạo thêm nhiều việc làm cho cả 2 bên. Tuy nhiên, mặt trái của nó là sự tàn phá môi trường cùng với những xáo trộn về an ninh trật tự do các lao động Trung Quốc gây ra.
Hơn thế nữa, hàng hóa kém chất lượng, thậm chí là độc hại, xuất khẩu từ Trung Quốc đã trở thành vấn nạn tại nhiều nước trên thế giới, kể cả Mexico. Do nhập siêu từ Trung Quốc, ở Mexico hiện nay hàng “Made in China” hiện diện khắp nơi với giá rẻ bèo, thay thế cả các loại hàng hóa được sản xuất hay trồng tại Mexico, kể cả các mặt hàng truyền thống của Mexico như ớt, đàn guitar, đồ trang sức. Nhiều tập đoàn phải đóng cửa nhà máy ở Mexico để dời đến Trung Quốc vì giá nhân công rẻ hơn.
Mạng tin MVS của Mexico dẫn lời nghị sĩ Fernando Zárate thuộc đảng Cách mạng dân chủ (PRD), đảng cánh tả lớn nhất Mexico, lại cho rằng ngoại trừ những khu vực chiến lược như dầu mỏ, còn lại một số ngành khác Mexico nên mở cửa đối với luồng vốn đầu tư nước ngoài. Ông Zárate cho biết PRD đồng ý với việc để Trung Quốc liên doanh trong các lĩnh vực như viễn thông, điều này sẽ dẫn đến sự cạnh tranh vì lợi ích của người sử dụng.
Theo ông, Mexico đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, cần phải có cạnh tranh và người Mexico cần đấu tranh để số việc làm do các liên doanh với nước ngoài tạo ra phải dành cho người lao động trong nước. Tuy nhiên, đấu tranh như thế nào để nền kinh tế Mexico không phụ thuộc nhiều vào một nước khác là điều mà Chính phủ Mexico phải tính đến. Điều đó xem ra không dễ trong bối cảnh tự do thương mại toàn cầu hiện nay.
KHÁNH MINH
