Tin Chính phủ vừa phê duyệt quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025 làm người dân TP hồ hởi khi TP tiếp tục được khẳng định là khu đô thị lớn bậc nhất cả nước: “… một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, khoa học công nghệ, có vị trí chính trị của cả nước; đầu mối giao lưu quốc tế; một trung tâm công nghiệp…”. Quy mô đó không chỉ nhắm ở thì tương lai, mà hiện nay TPHCM đang là đầu tàu kinh tế ở đô thị đông dân số một của nước ta!
Đất ngoại thành trở nên hoang hóa do “phân lô bán nền”. Ảnh chụp tại quận Bình Tân. Ảnh: D.Q.
Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung TPHCM ngay sau sự kiện Việt Nam gia nhập WTO, đó chính là làn gió mát làm phấn khích các nhà đầu tư. Một xu hướng phát triển đô thị mới đang định hình: các nhà đầu tư địa ốc đang nhắm đến tiềm năng của thị trường cao ốc! Mới đây, tại một cuộc hội thảo về kiến trúc cao tầng, các kiến trúc sư nhận định TP sẽ bùng nổ làn sóng kiến trúc cao tầng mới.
Điều đó đã được chứng minh khi nội thành đang trở thành công trường xây dựng ngổn ngang, đâu đâu cũng thấy cao ốc! Nhiều hy vọng thị trường này sẽ chuyển động khi các dự án cao ốc “đóng băng” trước đây, nay khởi động lại như tòa nhà Asiana Plaza; các nhà đầu tư Hàn Quốc sắp xây một số cao ốc mới tại quận 7…
Tin vui đến dồn dập cũng là lúc TPHCM đang vật lộn khốn khổ với các căn bệnh đô thị. Những đợt triều cường gây ngập kéo dài không dứt, năm sau ngập nước nhiều hơn năm trước. Ngoài những điểm ngập cũ nay lại xuất hiện thêm các điểm mới, đặc biệt tại quận 7 nơi có tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, điểm nhấn của khu đô thị mới Nam Sài Gòn.
Vấn nạn kẹt xe ngày càng gia tăng, trở thành bức xúc của người dân, vào giờ cao điểm, các lối thoát nội- ngoại thành trở nên bít kín kéo dài hàng giờ. Vấn nạn khác là TP đang đối mặt với hệ lụy của việc “phân lô bán nền”, khi mà chỉ tính từ năm 2000 đến nay đã giao và cho thuê đất gần bằng diện tích của 12 quận nội thành cũ, nhưng phần lớn triển khai dang dở, bán thành phẩm... “Chỉ có chuột ở, rắn ở chứ người không ở”, ông Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện kinh tế TPHCM đã có lần buộc miệng nói tại một cuộc họp.
Có lập luận cho rằng, những nguyên nhân của căn bệnh trên là do thả nổi quy hoạch hoặc làm quy hoạch duy ý chí, thiếu thực tế. Tuy nhiên, những cách “làm mới” lại chưa rõ nét. Chuyện kể về việc xây dựng cao ốc là một ví dụ. Tháng 8- 2005, khi trả lời với Báo SGGP về tình trạng “lộn xộn cao ốc”, ông Nguyễn Trọng Hòa, giám đốc Sở Quy hoạch- Kiến trúc cho biết đang gấp rút trình UBNDTP về quy chế xây dựng nhà cao tầng (Xây cao ốc- bóng dáng từ nhà đầu cơ đất ruộng, SGGP 6-8-2005).
Hơn một năm trôi qua, quy chế này vẫn chưa ra đời! Có phải vì sự chậm chạp khi “luật hóa” các quy định nên dẫn tới việc xây dựng lâu nay trong nội thành lộn xộn đến thế? Đó là, mặc dù TP xác định giãn dân ra ngoại thành nhưng các trường đại học tiếp tục xây mới trên nền đất cũ, các bệnh viện cũng thế. Mặt khác, việc xây dựng cao ốc tràn lan đã “khoét lõm” bất kể nơi nào nếu có đất trống, cho dù đó là khu biệt thự cũ ở trung tâm.
Không thể tưởng tượng được rằng, ngay tại trung tâm TP, một khách sạn 5 sao nổi tiếng lừng lững như New World nhưng cách đó khoảng 500m lại là một cao ốc Mỹ Vinh “đầu to đít teo” nằm ngay ngã tư thường bị kẹt xe Nguyễn Thị Minh Khai- Cách Mạng Tháng Tám? Cũng không thể hình dung được, tại sao TP thiếu công viên cây xanh nhưng lại “cắt” công viên 23-9 để xây dựng cao ốc? Hoặc vì sao cho làm hàng loạt cây cầu thấp lè tè hết sức mất thẩm mỹ bắc ngang qua rạch Nhiêu Lộc- Thị Nghè, sắp tới lại cho xây dựng con đường trên cao bắc qua dòng kênh này?
Tại sao lại “xáo trộn” khu trung tâm cho xây mới hàng loạt công trình trong khi khu vực ngoại thành rất hoang vắng- rất cần xây nhiều công trình để kích cầu phát triển đô thị- và giá đất đền bù mỗi mét vuông ở nội đô cao gấp hàng chục lần so với ngoại thành?
Lãnh đạo TP rất quyết tâm xây dựng bộ mặt đô thị văn minh hiện đại nhưng thực tế triển khai lại gặp lúng túng. Nguyên nhân do đâu, định hướng chưa đúng, hay năng lực đội ngũ thực hiện yếu? Việc quy hoạch và thực hiện quy hoạch sẽ quyết định sự phát triển TP, vì vậy, đang rất cần vai trò của một “nhạc trưởng”.
LƯƠNG THIỆN
