Với du khách TPHCM chỉ có thời gian “ngày ở-ngày về” thì Ba Tri là tour nên chọn lựa. Từ thị xã Bến Tre đi bằng ôtô theo tỉnh lộ 885 chỉ 40 phút là chúng ta đến Ba Tri. Quê hương “ông già Ba Tri” dám lội bộ ra kinh đô Huế “đòi lẽ công bằng”; nơi yên nghỉ của nhà thơ Đồ Chiểu, nhà giáo Võ Trường Toản và “nhà nông” Phan Thanh Giản (chữ khắc trên bia mộ cụ Phan theo di thư của ông).
Nơi yên nghỉ của nhà giáo Võ Trường Toản (Bến Tre).
Buổi chiều, du khách đến tham quan, ăn nghỉ qua đêm tại sân chim Vàm Hồ, ngắm hàng ngàn con chim bay về lúc hoàng hôn và bay đi khi lúc chớm bình minh. Trong bài này xin nói về nhà giáo Võ Trường Toản nhân kỷ niệm 213 năm ngày mất của ông.
Cụ Võ Trường Toản là nhà giáo lỗi lạc của Nam bộ. Cụ có sở học uyên thâm, nếp sống thanh cao, tận tụy với nghề dạy học. Cụ mất ngày 9 tháng 6 (ÂL) năm Nhâm Tý (27-7-1792), an táng tại làng Hòa Hưng, huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định. Cụ được nhà Nguyễn phong danh hiệu “Gia Định xử sĩ sùng đức võ tiên sinh”. “Danh sư xuất cao đồ”: Học trò cụ có những người rất nổi tiếng: Trịnh Hoài Đức, Ngô Tùng Châu…
Những danh sĩ Nam bộ như Phan Thanh Giản, Nguyễn Thông, Phan Văn Trị, Bùi Hữu Nghĩa… tuy không được thụ giáo cụ Võ Trường Toản đều tôn kính cụ là “Thầy”. 70 năm sau ngày cụ mất - 1862- 3 tỉnh miền Đông Nam kỳ thất thủ, không muốn Thầy nằm trên đất đã bị “Phú lang sa” chiếm đóng, Phan Thanh Giản đã cùng các đồng liêu cải táng mộ Thầy cùng mộ người vợ và con gái về đất tộc Phan ở làng Bảo Thạnh. Năm 2000, Trường THPT Võ Trường Toản (TPHCM) đã tổ chức trùng tu phần mộ, xây đền thờ cho nhà giáo Võ Trường Toản.
Nhà giáo Võ Trường Toản chỉ có một người con gái - đã đoản mệnh khi còn thơ ấu. Không người nối dõi nhưng tên tuổi cụ lưu truyền rạng ngời trên 2 thế kỷ và đền thờ “người thầy của những người thầy” vẫn quanh năm ấm áp khói hương.
Để về Ba Tri, xin liên hệ: Công ty Du lịch Bến Tre, 16 Hai Bà Trưng, P1, TX Bến Tre - ĐT: 075 – 822197, Fax: 075 – 822440, Email: dulichbentre@hcm.vnn.vn.
NGỌC ANH
