Viết thêm về giải Nobel kinh tế 2007

Leonid Hurwicz, 90 tuổi cùng hai đồng sự người Mỹ Eric Maskin và Roger Myerson, đã cùng nhau chia sẻ giải Nobel kinh tế 2007 vì đã lập ra nền móng cho Học thuyết Thiết kế cơ chế giao dịch nhằm giúp thị trường hoạt động hiệu quả hơn. Hurwicz, nói rằng ông không hề hy vọng đoạt giải nghĩ rằng có lẽ thời của mình đã qua rồi. Ông trở thành người lớn tuổi nhất đoạt Giải thưởng Nobel.

Hurwicz, người gốc Do Thái di tản từ Nga sang Ba Lan đã nhận được bằng luật của Trường Đại học Warsaw. Khi Thế chiến thứ 2 nổ ra, ông ở Thụy Sĩ và sau đó di cư sang Hoa Kỳ. Ông từng giảng dạy ở Đại học Minnesota, từ đây ông phát triển một trò chơi bắt nguồn cho học thuyết đã mang lại cho ông giải Nobel. Trong trò chơi, những người chơi gửi thông điệp cho nhau và cho tổng đài. Các quy tắc của trò chơi đã đưa ra nhiều kết luận logic cho từng tập hợp các thông điệp và cho phép Hurwicz so sánh các kết luận đó với các kết quả dự đoán từ cơ cấu phân phối tối ưu trong các hoàn cảnh khác. Sau này, Maskin thuộc Viện Nghiên cứu cao cấp tại Princeton và Myerson thuộc trường Đại học Chicago đã chắt lọc, kiểm tra và phát triển các ý tưởng của Hurwicz.

Viện Khoa học Hoàng Gia Thụy Điển cho biết giải thưởng năm nay nhằm để tôn vinh công trình của ba nhà kinh tế học này về “Học thuyết Thiết kế cơ chế giao dịch”, đề ra cách đánh giá quyết định phương pháp hiệu quả nhất cho việc phân bổ các tài nguyên trong kinh tế và nhu cầu về sự can thiệp của chính phủ.

Maskin đã nói “Khi nghe Hurwicz là một trong những người đoạt giải, tôi cảm thấy rất mãn nguyện. Hurwicz đã từng là ứng cử viên trong nhiều năm và nay ông ấy đã 90 tuổi và thời gian của ông không còn nhiều”.

Viện Khoa học Hoàng Gia Thụy Điển cho biết Học thuyết Thiết kế cơ chế giao dịch này đóng vai trò trung tâm trong nhiều lĩnh vực của kinh tế học và chính trị học đương đại. Viện nói rằng “Phép ẩn dụ cổ điển của Adam Smith về bàn tay vô hình phản ánh cách thị trường, theo các điều kiện lý tưởng, bảo đảm việc phân bổ có hiệu quả các tài nguyên hiếm có trong kinh tế. Nhưng thực tế các điều kiện này thường thì không lý tưởng. Việc cạnh tranh không hẳn là không có, khách hàng không được thông báo một cách hoàn hảo và việc sản xuất và tiêu dùng theo mong muốn cá nhân để có thể tạo thành chi phí và lợi ích được hưởng”.

Lĩnh vực kinh tế là giải thưởng Nobel 2007 sau cùng được công bố. Dù không phải là một phần của các giải thưởng nguyên thủy được đề xuất theo di chúc của Alfred Nobel, nhưng giải Nobel này vẫn mang lại cả danh tiếng và tiền thưởng như các giải Nobel khác. Tuy nhiên giải thưởng vẫn có tiếng tăm hơn nhiều so với giải thưởng khác – như Giải thưởng Sveriges Riksbank về lãnh vực Khoa học Kinh tế, được lập ra để tưởng nhớ Alfred Nobel.

HÙNG QUANG (Theo Adam Cox)