Vựa lúa trước nỗi lo nguồn nước

Nguồn nước từ sông Mê Công đột ngột giảm lưu lượng về hạ nguồn đã gây ra liên tiếp khô hạn ở ĐBSCL, tác động đến sinh kế của hàng triệu người dân trong vùng.
Tháng 6-2017, mưa liên tục đã làm nhiều vùng đất ở ĐBSCL hạ nhiệt. Những dự báo đầu tiên từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho thấy, mùa lũ năm nay có thể cao hơn chút ít so với vài năm gần đây. Đây như một tia hy vọng nhỏ để vựa lúa tăng cường tích nước…
Cơ hội trữ nước tăng trở lại
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, mùa khô 2016-2017, tổng lượng dòng chảy sông Mê Công về khu vực ĐBSCL ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 35% - 80% và cao hơn mùa khô năm 2015-2016 từ 25% - 60%.
Mực nước tại đầu nguồn sông Cửu Long luôn ở mức cao hơn TBNN, hiện tại mực nước tại Tân Châu, Châu Đốc ở mức 1,4 - 1,5m, cao hơn TBNN từ 0,45 - 0,55m.
Dự báo, mùa lũ 2017 ở thượng nguồn sông Mê Công khả năng đến sớm hơn (lũ sớm) so với TBNN. Đến cuối tháng 7-2017, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long tại Tân Châu, Châu Đốc có khả năng ở mức 2,5 - 3,0m, nguy cơ xảy ra ngập lụt ở huyện Tân Hưng, Vĩnh Hưng (Long An) và một số vùng ven sông, ngoài đê bao các tỉnh An Giang, Đồng Tháp.
Đây được xem là cơ hội để ĐBSCL tích nước trong bối cảnh nguồn nước sông Mê Công ngày càng biến động do các nước thượng nguồn khai thác quá mức từ các đập thủy điện, chuyển nước phục vụ tưới tiêu…
Vựa lúa trước nỗi lo nguồn nước ảnh 1 Sản xuất lúa ở ĐBSCL cần nguồn nước ngọt dồi dào. Ảnh: CAO PHONG

Câu chuyện nguồn nước từ sông Mê Công đột ngột giảm lưu lượng về hạ nguồn đã gây ra liên tiếp khô hạn ở ĐBSCL, tác động đến sinh kế của hàng triệu người dân trong vùng.

Từ người nông dân đến các nhà khoa học đều lo lắng về sự phát triển của vựa lúa miền Tây. Vùng hạ lưu ĐBSCL không chỉ đối diện với nhiều rủi ro từ các đập thủy điện, mà việc các nước đầu nguồn chuyển bơm nước trên dòng chính sông Mê Công cũng tạo ra nhiều thách thức cho sản xuất ở hạ lưu.
Theo chuyên gia quản lý lưu vực sông Nguyễn Nhân Quảng, hiện Thái Lan đã dự định có thêm 990 dự án ở vùng Đông Bắc, chủ yếu là chuyển/bơm nước từ sông Mê Công.
Tại Campuchia, chiến lược trồng lúa xuất khẩu của nước này đang cơi nới. Tuy nhiên, do việc tưới vẫn chủ yếu nhờ trời, Campuchia đang đầu tư và hợp tác với nước ngoài xây dựng các hệ thống đầu mối và kênh mương, đa số thuộc lưu vực Mê Công và chủ yếu đầu tư đến từ Trung Quốc.
Diện tích tưới hiện tại là 504.245ha, đến năm 2030 sẽ mở rộng thêm 772.499ha. Tại Lào, diện tích tưới chủ yếu là các dải đất hẹp nằm dọc các dòng nhánh và các cánh đồng ngập lũ cạnh dòng chính Mê Công.
Diện tích đất tưới là 166.476ha, song theo kịch bản phát triển đến năm 2030 sẽ mở rộng thêm 213.062ha và dự kiến các dự án tưới mới cho 238.617ha.
Khi các nước thượng nguồn mở rộng tận thu nguồn nước sẽ tạo ra thách thức rất lớn cho ĐBSCL. Nước ngọt đang thực sự là một tài nguyên quý giá như “vàng trắng” để ĐBSC phục vụ cho sinh hoạt con người, sản xuất lương thực, tự nhiên, nước cho công nghiệp và sử dụng khác… Chính vì vậy, mà ĐBSCL cần chủ động tận dụng tích trữ nguồn nước để điều tiết hợp lý trong mùa khô.
Xem nguồn nước là “hàng hóa” để kêu gọi đầu tư
Có thể nói sự phát triển của sản xuất nông nghiệp ĐBSCL luôn gắn liền với các chính sách đầu tư từ thủy lợi. Xây dựng hệ thống thủy lợi ĐBSCL có thể chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1976 - 1986, nghiên cứu thăm dò tìm giải pháp gắn với quan điểm: Thủy lợi là biện pháp hàng đầu để phát triển nông nghiệp.
Giai đoạn 1986 - 1996, tập trung sản xuất lương thực bằng các giải pháp thủy lợi. Mở rộng diện tích khai hoang Đồng Tháp Mười - Tứ giác Long Xuyên, phá thế lúa nổi thành vùng sản xuất 2 vụ ổn định;  tăng diện tích gieo sạ đông xuân - hè thu ở vùng giữa; đầu tư ổn định vụ mùa - vùng ven biển rửa mặn, xổ phèn (ngọt hóa Gò Công).
Giai đoạn 1996 - 2016, đa dạng hóa nông nghiệp, “sống chung với lũ” và ngọt hóa Bán đảo Cà Mau… Thời kỳ này công tác thủy lợi phải phục vụ nhiều mục tiêu hơn. Từ năm 2016, khâu thủy lợi trong vùng đang mở rộng theo xu hướng thích ứng với biến đổi khí hậu. 
Và giờ thêm một “gọng kẹp” từ nguy cơ thiếu nước ngọt từ sông Mê Công, vựa lúa ĐBSCL. Điểm yếu  của thủy lợi nội đồng trong vùng là thiếu các hệ thống hỗ trợ như trạm bơm, kênh dẫn chưa được khép kín nên còn bị động trong ứng phó. Trước tình thế đó, các nhà khoa học nhấn mạnh đến việc xem xét giải pháp trữ nước chủ động, tiết kiệm nước.
Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết: Chúng tôi đang tận dụng triệt để các nhánh sông chính để trữ nước. Khi hạn, mặn đến, nguồn nước trữ này sẽ cung cấp chính cho nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.
Các nhà khoa học cho rằng, ĐBSCL không nên chủ quan, bởi tác động của thủy điện vẫn có khả năng làm tăng lũ chồng lũ, lũ lớn cường suất cao. Cần kiện toàn chiến lược “chung sống với lũ một cách chủ động”.
Đồng thời, đẩy nhanh đầu tư khép kín đồng bộ hệ thống thủy lợi nhằm đảm bảo điều tiết kịp thời. “Chung sống với mặn” một cách bền vững, coi nguồn mặn là tài nguyên, chuyển đổi canh tác phù hợp với các điều kiện của từng vùng, trong đó có đầu tư căn cơ cho sinh kế người dân sống vùng mặn.
Đã đến lúc xem nước là nguồn “hàng hóa” để đầu tư và quản lý chuyên nghiệp. Trong đó, cần nghiên cứu huy động cả nguồn lực tư nhân đầu tư vào thủy lợi, từng bước hiện đại hóa công tác vận hành và quản lý các hệ thống khai thác nguồn nước gắn với hiện đại hóa hệ thống thủy lợi lớn.

Tin cùng chuyên mục

Đọc nhiều nhất

Các doanh nghiệp đi xem đồ thủ công mỹ nghệ được triển lãm tại Diễn đàn và Hội chợ xuất khẩu TPHCM 2023. Ảnh: Hoàng Hùng

Hướng đến nông nghiệp xanh, tuần hoàn

Ngày 26-5, trong khuôn khổ Diễn đàn và Hội chợ xuất khẩu TPHCM năm 2023 đã diễn ra hội nghị kết nối thông tin thị trường xuất khẩu, chủ đề “Nông sản Việt Nam vươn xa”. Các chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp lĩnh vực xuất khẩu nông sản đều khẳng định: xây dựng nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn là tất yếu để có thể đưa nông sản Việt vươn ra thế giới.

Ngân hàng - Chứng khoán

Thị trường

Phát hiện hàng ngàn kính bơi, áo mưa, đồ chơi trẻ em trôi nổi

Chiều 26-5, Cục Quản lý thị trường (QLTT) TPHCM cho biết, Đội QLTT số 7 đã kiểm tra, phát hiện hộ kinh doanh tại địa chỉ C2 Khu dân cư Tân Thuận Nam, quận 7, TPHCM chứa trữ khoảng 3.500 sản phẩm gồm đồ chơi, áo mưa, kính bơi trẻ em các loại... không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Địa ốc

Đẩy nhanh tiến độ cấp “sổ hồng” tại các dự án nhà ở

Sáng 25-5, Giám đốc Sở TN-MT TPHCM Nguyễn Toàn Thắng cùng các phòng ban chuyên môn đã có buổi gặp gỡ, trao đổi với 30 doanh nghiệp là chủ đầu tư của của 30 dự án nhà ở để tháo gỡ vướng mắc trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất (gọi tắt là “sổ hồng”) cho người mua nhà.

Nông nghiệp

Thăng trầm nghề trồng dâu nuôi tằm

Dọc theo bờ sông Vệ, xã Đức Hiệp (huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi) từ lâu nổi tiếng với nghề truyền thống trồng dâu nuôi tằm hơn 100 năm tuổi. Nhưng giờ đây, nơi này chỉ còn những người già cố giữ nghề ông cha gây dựng...

Đầu tư

140 tỷ đồng nâng cấp Quảng trường TP Sa Đéc

Dự án này sẽ phục vụ các lễ hội, sự kiện văn hóa - chính trị của TP Sa Đéc, Festival hoa - kiểng tỉnh Đồng Tháp năm 2023 và những năm tiếp theo, đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí của người dân thành phố, khách du lịch...

Du lịch

Rao tour khách sạn "Fantasy Ha Long Bay" là lừa bịp

Ngày 25-5, Sở Du lịch Quảng Ninh đã cảnh báo về việc một số cá nhân, đơn vị đang sử dụng hình ảnh không có thật về một khách sạn được xây dựng trong núi đá giữa vịnh Hạ Long để chào bán tour, combo du lịch vịnh Hạ Long.

Thông tin kinh tế

VELP 2023 - Chương trình giáo dục và kinh doanh ASEAN

VELP 2023 - Chương trình giáo dục và kinh doanh ASEAN

Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Ý trong ASEAN và Ý là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam trong EU. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Ý quan tâm tới thị trường Việt Nam và càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam muốn tìm kiếm cơ hội hợp tác, kinh doanh với doanh nghiệp Ý.
WinMart Urban - mô hình siêu thị mới lạ, hiện đại trong chiến lược đa dạng hóa mô hình bán lẻ

WinMart Urban - mô hình siêu thị mới lạ, hiện đại trong chiến lược đa dạng hóa mô hình bán lẻ

Công ty Cổ phần Dịch vụ Thương mại Tổng hợp WinCommerce chính thức khai trương siêu thị WinMart Novia Phạm Văn Đồng là siêu thị đầu tiên tại khu vực Miền Nam được triển khai theo mô hình WinMart Urban - mô hình được thiết kế dành riêng cho khu vực thành thị, phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của đa dạng tầng lớp dân cư.
Masan Consumer quảng bá hàng Việt ra thế giới

Masan Consumer quảng bá hàng Việt ra thế giới

Ngày 25-5 Công ty Cổ phần Hàng Tiêu dùng Masan (HOSE: MCH, Công ty: Masan Consumer) đồng hành cùng Sở Công Thương tham gia sự kiện Diễn đàn và Hội Chợ Xuất Khẩu TPHCM, tạo lực đẩy phát triển cho hoạt động xuất khẩu, quảng bá sản phẩm chất lượng Việt ra thế giới, góp phần cùng thành phố đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Thời điểm vàng để trải nghiệm vé SkyBoss Business cùng Vietjet

Thời điểm vàng để trải nghiệm vé SkyBoss Business cùng Vietjet

Chào đón những doanh nhân sành điệu, từ nay đến ngày 30-6-2023, Vietjet mời quý hành khách trải nghiệm hạng vé thương gia đẳng cấp trên tàu bay A330 hiện đại với ưu đãi 50% (*), áp dụng hạng vé SkyBoss và SkyBoss Business trên toàn mạng bay nội địa và quốc tế. Hàng triệu cơ hội bay theo phong cách Người dẫn đầu với nhiều đặc quyền ưu tiên đang chờ đợi quý hành khách tại www.vietjetair.com .