Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, đến cuối năm 2010 sẽ có 3,1 triệu tấn kho. Trong đó, hệ thống kho của các thành viên hiệp hội có sức chứa 3,1 triệu tấn. Hệ thống kho chứa này gắn với hệ thống xay xát, lau bóng gạo phục vụ xuất khẩu. Song, vấn đề nan giải hiện nay là chỉ có 3 nhà sản xuất, không kịp cung cấp. Nếu đặt hàng máy xay xát trong nước phải mất ít nhất 18 tháng mới có!? Trong khi đó, nếu nhập hàng máy xay xát do nước ngoài sản xuất thì không phù hợp!
Đến nay, việc cơ giới hóa thu hoạch lúa tại ĐBSCL chỉ đáp ứng khoảng 420.000ha trong vụ đông xuân, tăng gấp đôi năm 2007 nhưng chỉ đáp ứng được 28% diện tích lúa đông xuân. Riêng vụ lúa hè thu, thu đông hàng năm, do thu hoạch vào mùa mưa, mặt ruộng bị sình lầy, tầm hoạt động của máy bị hạn chế nhiều nên diện tích thu hoạch lúa bằng máy đạt tỷ lệ thấp hơn vụ đông xuân rất nhiều.
Do vậy, lượng lúa hao hụt sau thu hoạch 2 vụ này nhiều hơn vụ đông xuân với mức từ 10- 12%. Tính theo mức tối thiểu (10%), mỗi năm ĐBSCL bị hao hụt từ 580.000 - 600.000 tấn lúa hè thu, thu đông. Theo tiến sĩ Phạm Văn Dư, Cục phó Cục Trồng trọt: Khâu sau thu hoạch hiện nay là yếu nhất nhưng cũng đang là nhu cầu bức xúc nhất.
“Trong những năm qua, do phải tránh rầy nâu tấn công, nông dân ĐBSCL phải xuống giống “né rầy” bằng phương pháp xuống giống tập trung theo lịch ngành nông nghiệp khuyến cáo. Khi thu hoạch cũng đồng loạt, nên khan hiếm nhân công nghiêm trọng, nhất là thành phố Cần Thơ” – ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ bức xúc nói. Nhiều địa phương đã có phương án đầu tư táo bạo cho nông dân mua máy gặt đập liên hợp (GĐLH) để cải thiện công đoạn sau thu hoạch. Cụ thể tỉnh Long An đã xuất 10 tỷ đồng, hỗ trợ không hoàn lại 30% giá trị để nông dân mua máy GĐLH.
Qua đó, đưa số lượng máy GĐLH tỉnh này lên 800 máy. Tuy nhiên, một “cảnh báo” mới vừa được ngành nông nghiệp ĐBSCL ghi nhận: Các máy GĐLH do các đơn vị trong nước sản xuất khi bị hư không có thiết bị thay thế ngay – mà phải đi “hàn tiện”. Nguy cơ nông dân phải mua máy “ngoại” là rất lớn.
Hiện đại hóa khâu sau thu hoạch là một trong những yếu tố then chốt để nâng cao vị thế hạt gạo Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Song, với tình trạng sản xuất thủ công máy GĐLH và chỉ có 3 cơ sở sản xuất máy xay xát, lau bóng… thì rất đáng quan ngại! Đã đến lúc cần có chiến lược đầu tư nghiêm túc cho hệ thống sản xuất máy GĐLH, máy xay xát; đáp ứng nhu cầu tín dụng để nông dân dễ tiếp cận nguồn vốn đầu tư khâu sau thu hoạch
CAO PHONG
