Theo dự thảo, tất cả nhà giáo đều được hưởng “hệ số lương đặc thù”. Bộ GD-ĐT cho rằng đây là quy định cần thiết để hiện thực hóa chủ trương, chính sách “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” đã được Đảng xác định từ Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII).
Luật Nhà giáo cũng quy định “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.
Chính sách tiền lương là giải pháp then chốt để góp phần thu hút người giỏi trở thành nhà giáo, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo từ đó nâng cao chất lượng GD-ĐT.
Đồng thời, đây cũng là giải pháp nhằm giúp nhà giáo an tâm công tác, cống hiến cho sự nghiệp GD-ĐT.
Trong khi đó, theo quy định hiện hành, lương của nhà giáo chưa được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, thậm chí đa số nhà giáo đang xếp ở thang lương thấp hơn.
Hiện nhà giáo và các viên chức nói chung được áp dụng Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước (Bảng 3). Bảng 3 có 10 thang lương sắp xếp theo thứ tự từ thấp đến cao.
Trong 10 thang lương này, hiện chỉ có 3 chức danh nhà giáo được áp dụng lương của viên chức loại A3 là giảng viên đại học cao cấp, giảng viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, giáo viên giáo dục nghề nghiệp cao cấp, chiếm khoảng 1,17% so với tổng số nhà giáo. tỷ lệ này ở các ngành, lĩnh vực khác khoảng 10% so với tổng số viên chức của ngành, lĩnh vực (chức danh cao cấp).
Số chức danh nhà giáo cao cấp còn lại (hạng I ở cấp mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên, dự bị đại học) chiếm khoảng 8,83% so với tổng số nhà giáo, chỉ được xếp lương của viên chức loại A2 (tương đương chức danh viên chức chính của các ngành, lĩnh vực khác).
Trong khi đó, theo quy định về nhiệm vụ của chức danh nghề nghiệp hiện nay, nhiệm vụ của tất cả viên chức cao cấp nói chung cũng giống với nhiệm vụ của nhà giáo cao cấp (hạng I) là xây dựng tài liệu, hướng dẫn viên chức các hạng thấp hơn; làm ban giám khảo, ban ra đề hoặc hướng dẫn tại các cuộc thi, hội thi; là nhóm tiên phong trong xây dựng, triển khai các định hướng đổi mới của ngành…
Rà soát, so sánh thang lương áp dụng, Bộ GD-ĐT cho rằng lương của hầu hết nhà giáo (trừ giảng viên cao đẳng, đại học, giáo viên giáo dục nghề nghiệp) đang xếp thấp hơn viên chức các ngành khác như y tế (bác sĩ, dược sĩ), xây dựng (kiến trúc sư, thẩm kế viên), giao thông vận tải (kỹ thuật viên đường bộ, quản lý, bảo trì công trình), tư pháp (lý lịch viên), văn hóa - thể thao (đạo diễn, diễn viên, họa sĩ, huấn luyện viên), khoa học công nghệ (nghiên cứu viên, kỹ sư), thông tin truyền thông (phóng viên, biên dịch viên, đạo diễn truyền hình)...
Bên cạnh đó, theo 10 thang lương của viên chức thì lương của giáo viên mầm non đang ở thang 5 - 6 - 7 (các viên chức khác chủ yếu hưởng thang 6 - 8 - 10).
Thang lương áp dụng đối với giáo viên mầm non hiện đang thấp nhất trong số các chức danh nhà giáo và thấp hơn tất cả viên chức các ngành, lĩnh vực khác. Trong khi môi trường làm việc, tính chất hoạt động nghề nghiệp của giáo viên mầm non đã được thực tế chứng minh là nặng nhọc. Đây cũng là căn cứ để tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non được giảm 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu bình thường và đã được quy định cụ thể tại Luật Nhà giáo.
Bộ GD-ĐT cũng cho rằng, một trong số nguyên tắc quan trọng khi thực hiện chế độ tiền lương là bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề và giữa các loại cán bộ, công chức, viên chức. Tuy nhiên, việc xếp lương của nhà giáo hiện không bảo đảm tương quan giữa các ngành, nghề mặc dù có cùng yêu cầu trình độ đào tạo và nhà giáo đã được xác định là có vị thế quan trọng trong xã hội.
Để triển khai thi hành Luật Nhà giáo có hiệu lực ngày 1-1-2026, hiện Bộ GD-ĐT đang tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo.
Một trong những chính sách nổi bật dự kiến quy định tại nghị định này là tất cả nhà giáo đều được hưởng “hệ số lương đặc thù”.
Theo Bộ GD-ĐT, việc xếp lương của nhà giáo chỉ có thể giải quyết căn cơ khi Chính phủ ban hành chính sách tiền lương mới và thực hiện sắp xếp lại thang lương của nhà giáo cùng các viên chức ngành khác. Tuy nhiên, trong bối cảnh Chính phủ chưa ban hành chính sách tiền lương mới thì việc ban hành quy định hệ số lương đặc thù là cần thiết.
Hệ số lương đặc thù dù không giúp lương của nhà giáo được xếp “cao nhất” nhưng sẽ giúp xếp “cao hơn” so với viên chức có cùng thang lương áp dụng.
