Cánh diều 2014: Mùa lặng gió?

Thái độ thờ ơ của các nhà sản xuất, sự thiếu vắng những bộ phim được dư luận đánh giá cao trong năm qua cùng với những tác động xấu của kinh tế đã khiến mùa giải Cánh diều 2014 tuy vừa bắt đầu khởi động nhưng không có dấu hiệu khởi sắc.

        Thờ ơ

Mỗi mùa giải Cánh diều hay liên hoan phim, hạng mục phim truyện điện ảnh bao giờ cũng thu hút sự quan tâm lớn nhất của công chúng, nếu không muốn nói phim truyện điện ảnh chính là yếu tố quyết định thành công của một giải thưởng điện ảnh. Bởi vậy, khi chất lượng của những bộ phim tham dự giải thưởng Cánh diều 2014 không cao dù là người lạc quan nhất cũng không ai dám kỳ vọng vào một mùa giải sôi động, thực sự là ngày hội nghề nghiệp của những người làm điện ảnh Việt Nam. Thực ra thì giải Cánh diều không chỉ có phim truyện điện ảnh mà còn phim truyện video, phim hoạt hình..., nhưng rõ ràng được quan tâm nhất, tranh cãi nhất và quyết định thành bại nhất vẫn là ở sự chính xác trong chấm giải ở phim truyện điện ảnh.

Giải thưởng Cánh diều 2014 có 13 bộ phim truyện điện ảnh tranh giải gồm: Những người viết huyền thoại, Tèo em, Săn đàn ông, Và anh sẽ trở lại, Sau ánh hào quang, Thần tượng, Hiệp sĩ guốc vông, Âm mưu giày gót nhọn, Cô dâu đại chiến phần 2, Đường đua, Tiền chùa, Gác kiếm, Tía ơi. Trong số này đã có đến 4 bộ phim từng tham gia LHP Việt Nam lần thứ 18 vừa diễn ra ở Quảng Ninh vào tháng 10 năm trước. Ngoại trừ Những người viết huyền thoại đã giành Bông sen vàng LHP Việt Nam lần thứ 18 thì những cái tên còn lại đều không để lại ấn tượng gì trong lòng khán giả. Những bộ phim còn lại dù không bị công luận đánh giá là “thảm họa” nhưng cũng không vượt qua mức “hài, nhảm”. Đầu tiên phải kể đến bộ phim Tèo em, tuy đạt doanh thu khủng 80 tỷ đồng, được dàn dựng khá đẹp mắt nhưng Tèo em cũng từng bị phản ứng về độ “nhảm” quá lố, gây phản cảm. Thậm chí bộ phim từng bị cộng đồng LGBT (những người đồng tính nam - nữ, song tính luyến ái, hoán tính/chuyển đổi giới tính) phản ứng.

Cô dâu đại chiến 2 với doanh thu cũng được nhà sản xuất “khoe” lên đến 40 tỷ đồng chỉ sau 2 tuần chiếu tết song không ít khán giả sau khi xem phim cũng phản ảnh rằng phim này “nhảm khủng” và có nội dung quá mâu thuẫn. “Thần tượng” mang màu sắc tươi trẻ của những người lần đầu làm phim, từng nhận được nhiều lời khen từ giới chuyên ngành và khán giả bởi những khung hình lung linh, đầy màu sắc, nên thơ nhưng lại được làm theo kiểu MV ca nhạc nhiều hơn là chất điện ảnh.

Trong khi đó, những cái tên mới và “nóng” ở phòng vé trong thời gian qua như Quả tim máu của Victor Vũ lại không tham gia, hay Nước của Nguyễn Võ Nghiêm Minh từng gây ấn tượng mạnh tại LHP quốc tế Berlin cũng không góp mặt. Lý giải điều này, ông Đặng Xuân Hải - Chủ tịch Hội Điện ảnh, Trưởng BTC giải Cánh diều 2014, cho biết: “Hội đã gửi thư mời đến tất cả các hãng phim, các nhà sản xuất để họ chủ động tham gia. Nhưng nhiều hãng từ chối với lý do rằng phim họ không phù hợp với tiêu chí nên không dự giải. Có hãng thì cho rằng phim của họ còn khai thác ở rạp nên “khất” sang giải năm sau”.

Tuy nhiên theo nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát thì sự có mặt của 11/13 phim đến từ các hãng tư nhân cũng đã là dấu hiệu mừng đánh dấu thể hiện sự chuyển mình của điện ảnh. Thêm nữa, khác với sự dễ đoán của phim truyện điện ảnh, những người quan tâm đến phim tài liệu và phim ngắn có nhiều lý do để kỳ vọng vào những bất ngờ tại lễ trao giải Cánh diều 2014. Không chỉ được mùa về số lượng, phim tài liệu và phim ngắn cho thấy một sức sống mới của các nhà làm phim với những tìm tòi, sáng tạo trong đề tài cũng như cách thể hiện. Các giải thưởng dành cho cá nhân của Cánh diều trong các hạng mục này năm nay cũng hứa hẹn sẽ sôi động hơn.

        Cái khó bó “Cánh diều”

Lễ trao giải Cánh diều năm nay sẽ không được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV. Lý do mà phía Hội Điện ảnh đưa ra là muốn có thêm thời gian dành cho các nghệ sĩ khi lên nhận giải, có thể có thời gian bày tỏ cảm xúc, phát biểu nhiều hơn là theo lịch truyền hình trực tiếp chỉ lên nhận giải rồi đi xuống. Ông Đặng Xuân Hải cho biết: “Để tránh những lộn xộn có thể xuất hiện trên sóng khi khán giả theo dõi trực tiếp qua màn ảnh nhỏ, chúng tôi quyết định sẽ chỉ ghi hình và phát lại chương trình đầy đủ, có lược bớt những chi tiết rườm rà vào ngày hôm sau”.

Tuy nhiên, chắc chắn đó không phải là lý do chính. Một lý do thực tế hơn là ban tổ chức chỉ lo được 600 triệu đồng để làm lễ trao giải Cánh diều thì không thể đủ tiền mua sóng trực tiếp trên truyền hình. Kinh phí eo hẹp, vận động tài trợ khó khăn, ban tổ chức cũng hạn chế việc mời các nghệ sĩ trong Nam ra Hà Nội dự giải. Chỉ có 50 nghệ sĩ trong Nam được mời ra Hà Nội, lại bay bằng tài trợ của hãng hàng không giá rẻ.

NSƯT, đạo diễn Đỗ Thanh Hải được Hội Điện ảnh “nhờ” làm đạo diễn lễ trao giải Cánh diều 2014. Gọi là “nhờ” thực sự vì anh là hội viên Hội Điện ảnh. “Số tiền eo hẹp 600 triệu đồng bao gồm cả trang trí sân khấu, dàn dựng, ghi hình… sẽ khó có được cái gì ấn tượng, hoành tráng mang dấu ấn”, đạo diễn Đỗ Thanh Hải thừa nhận. Sự “đơn giản” tối đa trong tổ chức ngày hội nghề nghiệp của những người làm điện ảnh như vậy không khỏi khiến công luận băn khoăn về sự ảm đạm, thiếu sức “bay” của Cánh diều 2014. Tuy nhiên, đạo diễn, NSƯT Đỗ Thanh Hải cũng cho rằng: “Một lễ trao giải thành công hay không là ở chất lượng phim, chất lượng giải thưởng chứ hoàn toàn không phải là khâu dàn dựng buổi lễ”.

Rõ ràng, kỳ vọng vào giải thưởng có chất lượng, vào những bộ phim có chất lượng vẫn luôn được đặt ra mỗi khi có một sự kiện của ngành điện ảnh, dù đó là liên hoan phim hay giải Cánh diều. Đó là bởi khán giả vẫn đặt niềm tin, tình yêu vào nền nghệ thuật thứ bảy của nước nhà. Tuy nhiên, “có bột mới gột nên hồ”, nhìn vào mặt bằng chất lượng các bộ phim như hiện nay thì khán giả vẫn chưa thể tin vào một mùa giải Cánh diều sôi động cũng như chưa biết bao giờ, một ngày hội của những người làm điện ảnh Việt Nam mới có sức ảnh hưởng ra thế giới.

MAI AN