Chuyện bản quyền và những trăn trở của người làm sách

Bên cạnh những tủ sách đã có chỗ đứng vững chắc trong lòng bạn đọc như: sách học thêm, từ điển, ngoại ngữ v.v... mới đây, Công ty Gia Vũ - Nhà sách Ngọc Trâm vừa hình thành ba tủ sách mới: “Chuyện của nhà quản lý”, “Học làm người”, “Khảo cứu”. Cả ba tủ sách này có chung một đặc điểm mới là: bản quyền. Câu chuyện về bản quyền hiện đang sôi động hơn bao giờ hết và là một trong những điểm nhấn để khẳng định thương hiệu, cách làm ăn nghiêm túc của những người đứng đầu công ty có thâm niên trong làng sách này.

Nói chuyện với chúng tôi, những người lãnh đạo công ty tỏ ra đăm chiêu: nhìn vào sự sôi động của thị trường, nhất là lượng người mua sách ở những nhà sách và đặc biệt là dòng người ào ạt đổ về các hội sách hàng năm mới thấy nhu cầu của bạn đọc là có thực. Sự sôi động ấy còn có thể thấy rõ trong các lĩnh vực: tổ chức bản thảo, chuẩn bị kế hoạch xuất bản, tìm kiếm tác giả, dịch giả, thương thảo bản quyền v.v…

Thế nhưng, mọi sự không đơn giản. Hầu hết, các tác giả đều tỏ ra ưu tư. Không ưu tư sao được khi giá cả ngày càng leo thang, nhưng tiền nhuận bút biên soạn, thù lao dịch thuật hầu như không tăng lên là bao. Nhà đầu tư sách biết rõ chuyện này. Tuy nhiên, nếu tăng khoản này lên thì chi phí quá cao dẫn đến giá thành sách khó có thể chấp nhận được; còn nếu không tăng thì tác giả, dịch giả cũng khó yên tâm để đầu tư cho tốt với công trình của mình.

Để giải quyết những boăn khoăn đó, đã từ lâu, Công ty Gia Vũ đã quyết định: chọn những đề tài có thể đi được đường dài. Tiếp đến, chọn những dịch giả, tác giả nghiêm túc để cộng tác; trả cho họ nhuận bút nhỉnh hơn so với thị trường và bảo đảm nhuận bút được tính đúng chính xác với số lượng in.

Về vấn đề nóng - bản quyền, công ty chủ trương: Đối với những công trình mang tính học thuật cao, thể hiện sự đầu tư công phu và tâm huyết của tác giả, công ty sẽ cùng với tác giả hợp tác chặt chẽ về bản quyền, đảm bảo cho các tác giả và thế hệ sau giữ được quyền lợi về bản thảo của chính họ.

“Thế nhưng, số lượng bản in trên mỗi đầu sách còn quá ít, điều này dẫn đến nhuận bút của các tác giả không cao?”. Khi đặt vấn đề này, chúng tôi lại gặp những cái nhìn đăm chiêu, những tiếng thở dài. Vẫn còn đó nạn in lậu, vẫn còn đó những người làm ăn thiếu trung thực, vẫn còn đó những đầu sách chất lượng tốt nhưng khi phát hành lại không được đón nhận. Nếu khắc phục được chuyện này, mức nhuận bút của tác giả nhận theo số lượng in chắc chắn sẽ tăng lên.

Về ba tủ sách mới của Gia Vũ, có thể thấy đây là ba tủ sách tuân thủ chặt chẽ luật bản quyền và quyền tác giả (cả trong và ngoài nước). Một người lãnh đạo công ty hồ hởi: “Đây là cách chúng tôi hoà nhập với Công ước Berne và lành mạnh hóa thị trường”. “Thế còn, chuyện đóng góp về giá trị văn hóa của những tủ sách này?” - “Chuyện đó hãy để cho độc giả nhận xét!”.

Tiếp xúc với những người tâm huyết với chuyện làm sách hiện nay, chúng tôi không khỏi ưu tư: Tại sao một trong những cách làm ăn nghiêm túc và chính đáng như thế lại gặp nhiều khó khăn như vậy? Tại sao, để có thể đáp ứng nhu cầu của bạn đọc về những ấn phẩm chất lượng cao lại phải cần một sự nỗ lực lớn, thậm chí là một sự hy sinh? Có lẽ, những băn khoăn đó sẽ được tiếp tục đặt ra, và cần nhiều bàn tay tiếp sức. 

Ly Ly