Viết trọn bộ hồi ký về 30 năm kháng chiến (1945-1975) của quân và dân ta trên chiến trường Nam bộ là ý nguyện thiết tha của cố Thượng tướng Trần Văn Trà. Nhân kỷ niệm 30 năm ngày toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, NXB Quân đội Nhân dân xuất bản cuốn “Kết thúc cuộc kháng chiến 30 năm” - tác phẩm chọn lọc” của ông…
Quyển sách dày 1.084 trang là tập hợp có chọn lọc những tập hồi ký, chuyên luận của cố Thượng tướng Trần Văn Trà viết về những năm tháng chiến đấu vô cùng anh dũng của quân và dân ta - trực tiếp là quân dân Nam bộ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, những điều ông chiêm nghiệm, rút ra từ những cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc và ông muốn cùng các thế hệ hôm nay và ngày mai suy ngẫm.
Là một nhân chứng lịch sử, đồng thời là “vị tướng trận mạc”, trong tác phẩm của mình, tác giả đã tái hiện những trận đánh lớn, những chiến dịch quan trọng bằng ngòi bút khúc chiết, sinh động cùng với những lời bình luận sâu sắc.
Qua các diễn tiến của các trận đánh từ Ấp Bắc, Bình Giã, Gian - xơn Xi- ti đến cuộc tiến công Tết Mậu Thân năm 1968 rồi cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, tác giả cung cấp cho ta nhiều tư liệu và bài học kinh nghiệm quý báu, đồng thời góp phần làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật quân sự Việt Nam. Đặc biệt, tác giả nhiều lần nhắc đến vai trò lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, công ơn nuôi dưỡng và sự phối hợp tác chiến của nhân dân cũng như sự chung lưng đấu cật cùng làm nên thắng lợi chung của các đồng đội, đồng chí.
Là một vị tướng dạn dày kinh nghiệm, nhưng trong một số bài ký sự, tác giả lại biểu lộ một tâm hồn đa cảm, sâu sắc, dễ rung động. Đó là những bài viết về các miền đất từng gắn bó với ông như :Chiến khu Đ, Biên Hòa, Long An, rừng Sác… thật sâu nặng nghĩa tình. Khi đất nước mở cửa hội nhập với thế giới, trong niềm vui mừng xen lẫn trăn trở, tác giả tha thiết nhắc lại truyền thống đoàn kết dân tộc, bản sắc văn hóa phương Đông và Việt Nam, sự cần thiết phải dung hòa giữa đời sống vật chất ngày càng cao và đời sống tinh thần ngày càng hoàn thiện của con người Việt Nam…
Đây là một tuyển tập quý của một vị tướng đã có công đóng góp trong lịch sử cách mạng Việt Nam và là một tuyển tập bút ký chính luận sâu sắc, đầy tính nhân văn.
Trương Nguyên Tuệ
