TPHCM hiện có hơn 500 hộ kinh doanh hóa chất, phần lớn tập trung tại quận 5 và quận 10, số ít phân tán rải rác tại các quận, huyện khác. Điều đáng nói, đây là ngành kinh doanh đòi hỏi điều kiện quản lý nghiêm ngặt nhất nhưng công tác quản lý còn nhiều bất cập. Gần đây, UBND TPHCM đã chỉ đạo thành lập trung tâm kinh doanh hóa chất để quản lý. Kế hoạch này sẽ triển khai ra sao? Báo SGGP đã trao đổi với ông Nguyễn Ngọc Hòa, Phó Giám đốc Sở Công thương TPHCM, về vấn đề này.
* PHÓNG VIÊN: Ông có thể cho biết hiện trạng hoạt động kinh doanh hóa chất trên địa bàn thành phố hiện nay như thế nào?
* Ông NGUYỄN NGỌC HÒA: Theo thống kê sơ bộ của Sở Công thương, hiện có hơn 500 hộ kinh doanh hóa chất tại TPHCM. Trong đó, hóa chất công nghiệp tập trung chủ yếu quanh khu vực chợ Kim Biên (quận 5) và rải rác trên địa bàn một số quận, huyện Còn tại khu vực đường Thành Thái (quận 10), hầu hết là kinh doanh hóa chất liên quan đến lĩnh vực y tế. Về mức độ nguy hại của hóa chất thì không cần phải nói thêm. Trên thực tế, hóa chất công nghiệp là ngành kinh doanh có điều kiện, thậm chí là điều kiện nghiêm ngặt nhất. TPHCM cũng đã có những quy định liên quan đến hóa chất công nghiệp nhưng chỉ tập trung vào hoạt động sản xuất hóa chất, còn việc kinh doanh phân phối hóa chất thì gần như chưa có quy định nào.
Hóa chất có thể dễ dàng mua ngoài thị trường (Ảnh: THANH HẢI)
Không có quy định cũng đồng nghĩa là các hộ kinh doanh hóa chất, nhất là hóa chất công nghiệp đang hoạt động rất tự phát và không được kiểm soát. Điều này rất nguy hiểm cho cộng đồng dân cư, cho cả người bán và người mua, nhất là những người mua sử dụng cho những mục đích không lành mạnh. Đơn cử như tình trạng tạt axít hủy hoại người khác cũng xuất phát từ việc quản lý hóa chất công nghiệp tại nước ta chưa chặt chẽ. Ngoài ra, việc sử dụng hóa chất công nghiệp thiếu kiểm soát rất dễ gây tổn hại cho môi trường sống nếu như hóa chất phát tán ra môi trường.
Trên thực tế, ngoài những hóa chất được doanh nghiệp nhập khẩu về phục vụ hoạt động sản xuất là được kiểm soát chặt chẽ theo Luật Bảo vệ môi trường, còn trên thị trường bán lẻ thì gần như không kiểm soát được. Do đó, không ngoại trừ chất thải trên phát tán ra môi trường theo nhiều hình thức khác nhau mà người dân cũng như cơ quan chức năng không biết.
* Để giải quyết hiện trạng này, TP sẽ làm gì để đưa hoạt động kinh doanh hóa chất đi vào sự kiểm soát?
TPHCM đã có chủ trương di dời các hộ kinh doanh hóa chất tại khu vực chợ Kim Biên và quận 10, cũng như những hộ kinh doanh rải rác trên địa bàn các quận, huyện vào trung tâm kinh doanh hóa chất. Muốn di dời được thì phải có địa điểm mới để bố trí cho các hộ kinh doanh. Thế nhưng, điều đáng nói là hiện thành phố chưa xây dựng trung tâm này.
Gần đây nhất, sau chỉ đạo của UBND TP, sở đã phối hợp với các đơn vị liên quan xác định được điểm xây dựng trung tâm kinh doanh hóa chất tại huyện Bình Chánh. Sở cũng đề xuất thêm một điểm khác trong Khu công nghiệp Phú Hữu (huyện Bình Chánh). Việc đề xuất thêm địa điểm trong khu công nghiệp nhằm tận dụng quỹ đất sạch có sẵn để bố trí nhanh điểm di dời cho các hộ kinh doanh có kho chứa hóa chất nằm xen lẫn trong khu dân cư. Còn về thời gian dài hơn, sau khi trung tâm kinh doanh hóa chất ngoài khu công nghiệp hoàn thành, sẽ bố trí các hộ kinh doanh hiện tại còn lại vào trung tâm này.
* Vậy thì đến bao giờ trung tâm kinh doanh hóa chất của TP chính thức đưa vào hoạt động và tiếp nhận hộ kinh doanh di dời đến?
Cho đến nay, chỉ mới xác định được địa điểm và đã đạt được sự đồng thuận của UBND huyện Bình Chánh. Bước tiếp theo, từ nay đến cuối năm 2016, sở phấn đấu hoàn thiện tất cả những thủ tục cần thiết để cho phép chủ đầu tư có thể khởi công dự án. Tuy nhiên, đến khi nào có thể hoàn thành và đi vào hoạt động thì chắc phải để UBND TP quyết định.
* Trong trường hợp những hộ thuê nhà dân khu vực xung quanh chợ Kim Biên không chấp nhận di dời đến nơi mới, sở có biện pháp nào để buộc họ phải di dời?
Trước hết, về mặt chức năng của cơ quan nhà nước là phải bố trí điểm đến phù hợp và an toàn cho hoạt động kinh doanh này. Theo đó, để tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các hộ, địa điểm bố trí trung tâm sẽ xoay quanh trục đường Nguyễn Văn Linh. Về kết cấu tổng thể trung tâm sẽ phân thành 3 khu: Khu lưu chứa, khu sang chiết và khu giao dịch. Mỗi khu sẽ được trang bị biện pháp phòng cháy chữa cháy và tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn khác nhau. Việc phân lô trong khu cũng sẽ được tính toán an toàn, dựa trên thuộc tính của từng loại hóa chất.
Song song đó, sở đang tham mưu UBND TP ban hành quy định điều kiện kinh doanh hóa chất, nhất là quy định rõ về việc sang chiết, mua bán hóa chất. Theo đó, người bán khi thực hiện sang chiết hóa chất thì trên bao bì phải có dán nhãn ghi rõ và đầy đủ thuộc tính hóa chất, xuất xứ nguồn gốc, thông tin của người bán. Mặt khác, người mua phải xuất trình giấy tờ tùy thân và thông tin người mua cũng như mục đích sử dụng, tất cả đều được lưu giữ để phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc trong trường hợp các cơ quan chức năng yêu cầu.
Với quy định kinh doanh hóa chất là ngành kinh doanh có điều kiện và hoạt động kinh doanh hóa chất không được tồn tại trong khu dân cư, các hộ kinh doanh hóa chất buộc phải di dời đến những địa điểm phù hợp. Tuy nhiên, những hộ kinh doanh hiện tại tại khu vực chợ Kim Biên, quận 10 và các quận, huyện khác cũng có thể sẽ vẫn hoạt động tại địa điểm cũ nếu họ chuyển đổi thành nơi giao dịch và tiếp nhận đơn hàng. Tức là họ chỉ được lưu trữ hàng mẫu với một tỷ lệ rất nhỏ để giới thiệu sản phẩm, còn kho chứa nhất định phải tập trung về trung tâm kinh doanh hóa chất để quản lý.
ÁI VÂN thực hiện
