Trong những số báo trước, chuyên trang Ô tô-xe máy báo SGGP đã có nhiều phản ánh về tình trạng thời hạn nhập khẩu ô tô cũ đã cận kề nhưng cơ chế quản lý vẫn chưa có. Đáng ngạc nhiên là, đến thời điểm này vẫn còn nhiều ý kiến chưa hoàn toàn đồng thuận với chủ trương nhập khẩu thì ô tô cũ mang biển số Lào đã chạy hàng đoàn ở Nghệ An, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng…!

• “Nhập xe cũ là không nên!”

Minh họa: A.D.

Đó là ý kiến khá thẳng thắn của Thứ trưởng Bộ Công nghiệp Đỗ Hữu Hào khi trao đổi với báo giới vừa qua xoay quanh vấn đề nhập ô tô cũ. Theo ông Hào, lý do cho rằng vì phải thực hiện cam kết gia nhập WTO mà Việt Nam phải mở cửa thị trường cho ô tô cũ tràn vào thì ông chưa thấy một văn bản nào quy định về việc này.

Là cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến lĩnh vực công nghiệp ô tô nhưng Bộ Công nghiệp bị động đối với việc cho nhập khẩu ô tô cũ. Ông cho rằng, nếu phải mở cửa nhập ô tô cũ vào Việt Nam thì không nhất thiết phải thực hiện khẩn trương, làm càng chậm càng tốt để giúp các doanh nghiệp trong nước có những bước chuẩn bị phù hợp.

Ông cũng phân tích, xe cũ tràn vào trong khi đường sá còn yếu kém, giao thông ở các thành phố sẽ tắc nghẽn. Mặt khác, nền công nghiệp ô tô Việt Nam hiện còn non trẻ, sản lượng lắp ráp ô tô ở một nhà máy trong nước cả năm chỉ bằng một nhà máy ở Hàn Quốc làm trong một tuần, nay các nhà máy bị thu hẹp thị phần thì việc thực hiện quy hoạch phát triển công nghiệp ô tô sẽ về đâu. Đã vậy, việc nhập khẩu ô tô cũ ồ ạt, không có hạn ngạch hạn chế thì các doanh nghiệp trong nước sẽ tồn tại thế nào, hàng ngàn lao động trong những doanh nghiệp này mất việc làm.

Giá ô tô trong nước quá cao không nên quy chụp trách nhiệm cho các doanh nghiệp, mà do chính sách chưa khuyến khích sử dụng ô tô nên đã áp thuế tiêu thụ đặc biệt ở tỷ lệ rất cao làm đội giá thành. Vấn đề các doanh nghiệp bán ô tô giá cao là có, nhưng xuất phát từ lộ trình phát triển ngành công nghiệp ô tô của chúng ta chưa nhất quán, giảm thuế nhập khẩu ô tô trước thời hạn, cho nhập ô tô cũ mà không có lộ trình cụ thể… nên doanh nghiệp phải tăng nhanh tỷ lệ khấu hao đầu tư.

Ông Hào nói: “Nếu nhà nước hạ thuế tiêu thụ đặc biệt hợp lý, thuế nhập khẩu bộ linh kiện, phụ tùng được cân đối và điều chỉnh hợp lý các chỉ tiêu khấu hao... thì giá thành ô tô sản xuất trong nước không quá cao so với ô tô thế giới”. Cũng nói về vấn đề trên, bà Phạm Chi Lan- chuyên gia Ban nghiên cứu của Thủ tướng - cho rằng, lẽ ra các bộ phải lên tiếng trước khi nhà nước đưa ra chủ trương chính sách, nay chủ trương đã có rồi, không phải là lúc tranh luận mà phải tính làm cách nào cho tốt. Tuy nhiên, phải quy định rõ tiêu chuẩn để việc nhập khẩu ô tô cũ không biến Việt Nam thành bãi rác…

• Kiểm tra: Có là “công cụ” để siết chặt?

Giải thích vấn đề mở cửa thị trường ô tô cũ, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển cho rằng, cho nhập xe cũ là việc chúng ta không mong muốn. Quá trình đàm phán gia nhập WTO, Việt Nam đã kiên quyết khước từ việc cho nhập ô tô cũ suốt 10 năm nay.

Nhưng đến thời điểm này, để vào được WTO chúng ta không còn cách nào khác là phải chấp nhận nhưng với điều kiện được quyền áp đặt thuế tuyệt đối với ô tô cũ; được quyền đánh thuế trên tỷ lệ phần trăm đối với từng chiếc xe và chỉ cho nhập khẩu những chiếc xe có thời gian lưu hành chưa quá 5 năm và phải đạt các tiêu chuẩn về an toàn, môi trường chặt chẽ do chúng ta áp đặt chứ không nhập khẩu ồ ạt để biến Việt Nam thành bãi rác ô tô.

Ông Đỗ Hữu Đức - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm VN-cho rằng, nhập khẩu ô tô đã qua sử dụng là không có gì mới , vì thời gian qua 90% ô tô nhập khẩu là xe cũ, đợt này có khác là Chính phủ cho nhập thêm đối với xe du lịch. Việc kiểm tra chất lượng xe nhập khẩu nói chung và xe cũ nói riêng là việc làm thường xuyên của cơ quan đăng kiểm.

Theo ông Đức, khi quy định chỉ cho phép nhập xe không quá 5 năm sử dụng sẽ hạn chế đáng kể lượng xe chất lượng thấp nhập khẩu vào Việt Nam. Riêng trong năm 2005, đã có khoảng 100/13.000 ô tô cũ nhập khẩu không đạt chất lượng mà chủ yếu là những vi phạm như: nâng đời xe, tẩy xóa số khung, số máy, không đạt tiêu chuẩn về môi trường. Việc kiểm tra, xác định xe gian lận trên là không khó, chỉ bằng biện pháp nghiệp vụ cán bộ kiểm tra phát hiện được ngay.

Tuy nhiên, khi nói về vấn đề đăng kiểm, ông Đỗ Hữu Hào tỏ ra rất bức xức: “Báo chí mới phanh phui ra chuyện các nhân viên đăng kiểm nhận tiền để “cho qua” các trường hợp xe lưu hành không đủ tiêu chuẩn. Vậy thì lấy gì để bảo đảm chắc chắn không có chuyện thông đồng của nhân viên đăng kiểm để cho xe cũ nát nhập khẩu vào thị trường VN trong đợt này”?

Có một thực tế là, trong lúc các bộ ngành còn mãi tranh luận thì các thành viên của Hiệp hội Ô tô vận tải Việt Nam cho biết, mấy ngày nay có hàng đoàn xe ô tô cũ mang biển số Lào đang tham gia kinh doanh vận tải ở khắp các tỉnh miền Trung. Giá xe rẻ vô cùng, chiếc Toyota “đĩa bay” được bán với giá 8.000USD/chiếc-nếu giá trong nước thì gần 1 tỷ đồng/chiếc. Xe đã vào rồi nhà nước sẽ quản lý sao đây?

HÀ ĐÔNG