Sông Kim Ngưu khởi nguyên là một nhánh nhỏ của sông Hồng. Cùng với các sông Tô Lịch, sông Sét, sông Lừ, sông Kim Ngưu đã từng là một phương tiện giao thông đường thủy của Hà thành với cảnh tàu thuyền qua lại tấp nập. Qua nhiều thế kỷ bể dâu với nhiều biến động về địa lý và xã hội, sông Kim Ngưu đến nay chỉ còn làm nhiệm vụ thoát nước cho thành phố Hà Nội.
Sông Kim Ngưu hiện có độ dài khoảng 10km, bắt đầu từ cống Lò Đúc kéo dài đến Cầu Bươu. Mặc dù thành phố đã chi hàng chục tỷ đồng nạo vét và kè lại hai bờ sông nhưng sự ô nhiễm vẫn còn khá nặng nề (ảnh 1). Chỉ số ô nhiễm chất hữu cơ của sông Kim Ngưu đã cao gấp 10 lần mức độ cho phép. Thật khó tìm lại hình ảnh con sông Kim Ngưu thơ mộng và nổi tiếng thuở nào.
Hai bên bờ sông vốn xưa là làng Mai Động nổi tiếng với nghề làm đậu mơ và làng Tam Trinh nổi tiếng với môn vật dân tộc. Nay, những làng mạc này đã biến thành phố phường thuộc quận mới Hoàng Mai (ảnh 2). Tuy phố phường khá sầm uất, nhưng dọc theo sông Kim Ngưu vẫn có những xóm dân lao động ngụ cư với đủ thứ nghề cửu vạn, xe thồ… (ảnh 3).
Những người dân Hà Nội, nhất là những người sống dọc bờ sông Kim Ngưu đang mơ ước, đến một ngày nào đó, sông Kim Ngưu sẽ xanh sạch trở lại và trở thành một cảnh quan đẹp của thủ đô như lịch sử Thăng Long - Hà Nội đã từng ghi nhận.
Bài, ảnh VĂN ĐỨC
