Đã thành thông lệ, từ năm 2000, cứ vào cuối tháng 3 Dương lịch của năm chẵn, Hội sách TPHCM được tổ chức. Đây là hoạt động văn hóa khá sôi động, hiệu quả và ấn tượng.

• Sách - tri thức, hội nhập và phát triển

Cuộc hội tụ và biểu dương văn hóa đọc bằng các giao dịch mua bán sách, quảng bá thương hiệu, giao lưu của các nhà xuất bản, đơn vị phát hành, tác giả và bạn đọc diễn ra hết sức nhộn nhịp. Năm nay, Hội sách TPHCM lần thứ 4 diễn ra từ ngày 20-3 đến 26-3-2006 tại 111 Bà Huyện Thanh Quan, quận 3. Gần 200 gian hàng đã được đăng ký, trong đó 33 gian của 22 NXB, đơn vị nước ngoài như Anh, Mỹ, Pháp, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia... cùng với các đơn vị trong nước hứa hẹn những ngày gặp gỡ thú vị.

Với chủ đề “Sách - tri thức, hội nhập và phát triển”, Hội sách diễn ra sau Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ VIII thành công và đón chào đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X trong bối cảnh đất nước ta đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên thế giới, như là thông điệp, một hoạt động văn hóa có ý nghĩa của cộng đồng. Nó đã vượt ra khỏi khuôn khổ của một hội sách địa phương bởi doanh số lớn, tính chuyên nghiệp được nâng cao, hàng vạn người đến với sách.

Nhưng hội sách này không chỉ có mua và bán, nó còn hấp dẫn bởi nhiều hoạt động như: giao lưu, các cuộc thi, đặc biệt là cuộc thi hấp dẫn và độc đáo về sách.

• Những cuốn sách vàng - thú vị và bất ngờ

Nhà xuất bản Tổng hợp TPHCM là đơn vị chủ trì tổ chức cuộc thi này. Hai lần trước, cuộc thi đã thành công ngoài mong đợi. Lần 1 có 210 đầu sách của 52 người đăng ký. Lần 2 có 274 đầu sách của 56 người tham gia cuộc thi.

Cũng như một số nước trên thế giới, tiêu chí của sách quí hiếm, có tính nhân văn cao (Sách vàng) trước hết ở thời gian được xuất bản: phải từ 50 năm trở lên. Sách càng có niên đại xưa càng gây sự hứng thú và trân trọng ở người đọc. Nó cũng phản ánh sự sáng tạo của tiền nhân bằng con chữ được thể hiện trên các chất liệu da, tre, gỗ, kim loại, lá cây… Khi máy in của Gutenberg ra đời năm 1452 thì in sách dần dần trở thành công nghệ.

Sách không còn là độc bản, mà sản xuất hàng loạt, đến với nhiều người. Nhưng cho đến thế kỷ XX, những ấn phẩm có niên đại cách ta vài ba trăm năm đã trở nên quí hiếm. Ở Việt Nam, lại càng quí hiếm do binh lửa chiến tranh, khí hậu, thời tiết của xứ nhiệt đới.

Qua 2 lần thi, Ban Giám khảo đã trao giải cao cho các sách Đại Nam Quốc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của (1895), Tự vị Quốc ngữ La tinh của Pigneaux de Béhaine và Jean Bastiste Louis Taberd (1838), Kim Vân Kiều truyện của Nguyễn Du, bản Duy Minh Thị (1872). Các sách Từ điển Việt - Bồ - La của Alexandre de Rhodes (1651) và Techinique du peuple Annamite (Kỹ thuật của dân tộc Việt Nam) - từ điển bách khoa bằng hình vẽ của các họa sĩ Việt Nam do Henri Oger tổ chức thực hiện đầu thế kỷ XX đoạt giải giá trị đặc biệt. Những giải còn lại đều có niên đại trên dưới 100 năm là các sách về văn học, sử học, phong tục, chính trị, ngôn ngữ...

Cuộc thi được khởi xướng và được nhiều người yêu sách hưởng ứng như: nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn, GS - TS Nguyễn Tiến Hữu, Linh mục Nguyễn Hữu Triết, ông Hoàng Minh, ông Bùi Thanh Danh, ông Bùi Đẹp, ông Vũ Anh Tuấn, ông Phan Kim Thịnh, bà Hoàng Anh… và các thư viện, đặc biệt là Thư viện Khoa học Tổng hợp TPHCM đã có nhiều sách gửi đến tham dự.
Điều cảm động ở cuộc thi được ghi nhận là niềm vui không chỉ có ở người đoạt giải mà chan hòa cho tất cả.

Không khí của những người yêu sách mang sách đến dự thi như cha mẹ đưa con lần đầu đến trường học. Mỗi cuốn sách là một kỷ vật của chủ sở hữu, gắn bó với bao nỗi nhân tình, có khi là duyên ban đầu cho người chơi sách. Linh mục Nguyễn Hữu Triết tâm sự về cuốn Kim Vân Kiều truyện (bản 1872) có được là do ông say mê văn hóa, nhất là văn hóa dân tộc Việt Nam, bởi ông sinh ra và lớn lên chịu ảnh hưởng của truyền thống gia đình nhà nho trân trọng chữ nghĩa.

Cuộc thi lần thứ 3 này mong được người yêu sách hưởng ứng. Phần thưởng cuộc thi lần này cao hơn 2 lần trước do có sự góp phần tài trợ của Công ty du lịch FIDITOUR. Những cuốn sách quí hiếm, độc đáo, đoạt giải sẽ được trình bày để cho mọi người thưởng lãm.

Hy vọng cuộc thi sẽ góp phần làm cho hội sách thêm đậm đà, sống động, xứng đáng là nơi gặp gỡ, tôn vinh văn hóa và tri thức. 

TRẦN ĐÌNH VIỆT