Đã gần 5 tháng kể từ khi thực hiện Nghị quyết 32 về việc bắt buộc người ngồi trên mô tô, xe gắn máy đội nón bảo hiểm (NBH) nhưng quy chuẩn thống nhất cho NBH vẫn chưa có. Thời gian gần đây, vấn đề quy chuẩn NBH càng thêm bức xúc khi thị trường NBH xuất hiện nhiều mẫu nón “cách điệu”, thời trang.
Tại TPHCM, các doanh nghiệp (DN) sản xuất NBH như Công ty Sỹ Tâm, Công ty Nhựa Chí Thành, cơ sở Kim Ngọc Tài, Phương Đức… đã tung ra thị trường hàng trăm ngàn NBH thời trang, cách điệu mà theo họ là bắt chước mẫu của nước ngoài qua những trang web thương mại. Loại NBH có vành loe bằng nhựa đúc liền với thân nón cũng đang được nhiều doanh nghiệp DN sản xuất và bày bán khắp nơi. Trong khi theo quy chuẩn kỹ thuật đang áp dụng, NBH phải có hình cầu, các chi tiết phụ bên ngoài phải mềm, dẻo và không dính liền với thân nón.
Phụ kiện nón bảo hiểm bày bán trên đường Hòa Hảo, Q.11, TPHCM.
Tại hội nghị “Góp ý quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về NBH cho người đi mô tô, xe gắn máy” tổ chức cuối tháng 3 vừa qua, ông Nguyễn Nam Vinh, Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho rằng, tất cả NBH, kể cả dòng NBH thời trang, cách điệu nếu phù hợp tiêu chuẩn an toàn và kiểm định đạt chất lượng thì không có lý do gì không cho DN sản xuất và người dân sử dụng. Điều quan trọng hiện nay là phải đưa NBH vào danh mục hàng sản xuất có điều kiện, để có những yêu cầu cụ thể đối với nhà sản xuất. Nhưng như đã nói, đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chưa có kết luận về hình dáng và độ an toàn của NBH thời trang, cách điệu. Muốn sản xuất hay nhập khẩu loại nón này, các DN không biết phải xin phép ở đâu. Dù đang rất hút hàng nhưng các nhà sản xuất NBH cho biết họ không dám đưa ra kế hoạch sản xuất mới, mà chỉ làm cầm chừng để nghe ngóng.
Không chỉ với dòng NBH thời trang mà những quy định về thử nghiệm về NBH “truyền thống” cũng còn khá nhiều điều cần xem xét lại. Bà Nguyễn Thị Hồng Hà, Trưởng phòng Hàng rào Kỹ thuật Thương mại Việt Nam, trực thuộc Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng TPHCM cho biết, khoảng hơn 90% NBH được thử nghiệm có vỏ làm bằng chất liệu nhựa ABS. Số còn lại được làm bằng nhựa mềm PVC hoặc bằng sắt. Vỏ NBH được làm chất liệu nhựa PVC mềm có thể sẽ đạt tiêu chuẩn lúc kiểm định nhưng sau 4 tháng nón sẽ co lại, không đảm bảo an toàn nữa. Cũng theo bà Hà, hiện nay không có một cơ quan nào nhận kiểm định kính chắn gió của NBH, vì vậy một số DN sản xuất kính chắn gió buộc phải “né” kiểm định, ai hỏi mua thì mới đem ra bán (!)
Theo kết quả hai cuộc khảo sát nhanh của VINATAS vào đầu tháng 4, 80% NBH không đạt yêu cầu phần lớn do lớp mốp xốp không đạt. Điều đáng nói là hầu hết NBH trên thị trường đều bị “tiêu giảm” mốp xốp, thậm chí thay bằng mốp vải mềm. Kỹ sư Nguyễn Trí, cựu cán bộ Sở Công nghiệp cho rằng, lớp mốp xốp trong NBH là bộ phận rất quan trọng.
Xưa nay chúng ta đã quá chú trọng đến độ dày của vỏ nhựa nhưng nếu nghiên cứu kỹ các kết quả thử nghiệm sẽ thấy nón dày chỉ đạt yêu cầu của đe cầu nhưng lại khó đạt đe phẳng và ngược lại, nếu lớp nhựa mỏng thì đe phẳng đạt nhưng với đe cầu lại không đạt (hai thử nghiệm quan trọng cơ bản và quan trọng nhất). Ông Trí cho biết, ở nhiều nước, họ đã đưa ra giải pháp rất đơn giản là tăng độ dày mốp xốp. Như vậy vừa đảm bảo an toàn lại có thể tiết kiệm được chi phí nguyên liệu nhựa. Và theo tính toán của nhiều nhà sản xuất, giá thành của NBH khi đó có thể hạ đến 1/3. Đây cũng là ý kiến cần được lưu ý.
Đáng báo động là tình trạng các sạp hàng NBH thời trang di động đã tự mua các phụ kiện NBH như gáo nhựa, mốp, quai đeo, vải bọc về để tự “sản xuất”. Theo ghi nhận của phóng viên, tại đường Hòa Hảo (quận 11), nhiều cửa hàng buôn bán số lượng lớn các loại gáo nhựa NBH với giá bèo từ 13.000 đến 21.000 đồng/cái, mốp xốp và dây đeo từ 11.000 đến 15.000 đồng/bộ và vải bọc bán với giá 13.000 đến 16.000 đồng/m. Như vậy giá thành một chiếc NBH “tự lắp ráp” này chỉ dao động ở khoảng 30.000 đến 40.000 đồng (trong khi giá bán đắt gấp ba bốn lần). Tại đường Cách Mạng Tháng 8, nhiều cửa hàng còn nhận “độ” NBH thời trang theo ý khách. Đương nhiên, các loại NBH nói trên chưa qua kiểm định. Tuy được bày bán công khai nhưng việc xử lý của các cơ quan chức năng với mặt hàng này đang gặp rất nhiều khó khăn cũng vì chưa có quy chuẩn cụ thể.
Tuân Nguyễn
