Những ngày qua, một số doanh nghiệp (DN) ở TPHCM gặp trở ngại vì một số lô hàng sau khi nhập khẩu về đã bị “kẹt” tại các cảng, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, cũng như tốn kém cho DN do chi phí lưu kho, lưu bãi. Xảy ra tình trạng nói trên là theo quy định tại Điều 27, Thông tư 128, từ ngày 1-11, đối với hàng hóa nhập khẩu phải kiểm tra chất lượng; kiểm dịch động vật, thực vật, y tế; kiểm tra an toàn thực phẩm (gọi tắt là kiểm tra chuyên ngành), DN phải có giấy chứng nhận kiểm định của cơ quan chuyên ngành, sau đó mới được thông quan chuyển hàng ra khỏi cảng…
Dù hiện nay, con số thiệt hại về mặt kinh tế đối với các DN do lượng hàng hóa nhập khẩu về cảng không được thông quan chưa thể thống kê hết, nhưng chắc chắn con số thiệt hại không nhỏ. Như vậy, một lần nữa câu chuyện “giấy phép” thông hành sản phẩm hàng hóa lại đẩy các DN vào con đường “sống dở, chết dở”.
Trở lại quy định Bộ Tài chính đưa ra tại Thông tư 128, một số ý kiến cho rằng, việc quy định quản lý hàng hóa trước khi bán ra thị trường cũng cần thiết. Bởi lẽ, trước ngày 1-11, các DN nhập khẩu hàng hóa thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành được phép mang hàng hóa từ cảng về kho của mình, chịu trách nhiệm quản lý, bảo quản, chờ kết quả kiểm định của cơ quan chuyên ngành mới được Hải quan cho thông quan, bán ra thị trường. Tuy nhiên, nhiều DN sau khi mang hàng hóa từ cảng về kho của mình nhưng trong thời gian chờ kết quả kiểm định đã bán hàng ra thị trường. Điều này gây ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng vì có những hàng hóa không đạt chất lượng nhưng đã bán ra thị trường nên cơ quan chức năng không thể thu hồi tiêu hủy. Vấn đề đặt ra ở đây không phải ở “giấy phép” thông hành sản phẩm mà là sự phối hợp của các cơ quan chuyên ngành với nhau trong việc giải quyết sự lưu thông hàng hóa cho DN.
Theo một cán bộ Cục Hải quan TPHCM, để giải quyết nhanh chóng hàng hóa cho DN khi nhập khẩu về các cảng trong điều kiện các cơ quan chuyên ngành không có kho bãi tập kết và bảo quản hàng hóa, Cục Hải quan TP đã kiến nghị Tổng cục Hải quan tháo gỡ theo hướng, trong thời gian chờ kết quả kiểm tra chuyên ngành cho phép DN mang hàng hóa về bảo quản tại hệ thống kho của DN và chịu sự giám sát của cơ quan kiểm tra chuyên ngành cho tới khi có kết quả kiểm tra mới được thông quan hàng hóa. Kiến nghị này đã được Tổng cục Hải quan đồng ý, nhưng các cơ quan chuyên ngành lại không chấp nhận. Chính sự né tránh trách nhiệm của các cơ quan chuyên ngành đã khiến hàng hóa của DN khi về đến cảng không thể thông quan.
Trước sự việc nêu trên, các cơ quan chức năng cần có sự phối hợp chặt chẽ với nhau trong vấn đề giải quyết công việc. Cụ thể, cơ quan Hải quan cần phối hợp với các cơ quan chuyên ngành để lấy mẫu hàng hóa kiểm tra một cách nhanh chóng. Đặc biệt, đối với những mặt hàng bắt buộc phải đưa về kho của các cơ quan chuyên ngành, cũng như công trình nhà xưởng của DN để lấy mẫu kiểm tra, trước mắt Hải quan nên bố trí một khu vực dành riêng và cơ quan chuyên ngành nên cử cán bộ trực tiếp làm việc ngay tại cửa khẩu để lấy mẫu kiểm tra nhằm giảm thời gian giải quyết công việc. Bên cạnh đó, các bộ ngành nên giảm bớt mặt hàng thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành. Đặc biệt, nên ưu tiên giải quyết kiểm tra trước thông quan các mặt hàng mang tính đặc thù. Đối với DN cần nghiên cứu các vấn đề liên quan đến lĩnh vực kinh doanh của mình khi các dự thảo văn bản được đưa ra lấy ý kiến trước khi ký ban hành, để góp ý cho cơ quan soạn thảo xem xét điều chỉnh từ đầu, tránh tình trạng khi văn bản ban hành ra gây vướng mắc mới kêu.
ĐÌNH LÝ
