Nhà thơ Tố Hữu ca ngợi Anh hùng, liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi:
“Có những phút làm nên lịch sử
Có cái chết hóa thành bất tử
Có những lời hơn mọi bài ca
Có con người như chân lý sinh ra”
Anh Nguyễn Văn Trỗi ra pháp trường. Ảnh: T.L.
Nguyễn Văn Trỗi, một công nhân thợ điện yêu nước bình thường của thành phố Sài Gòn quật khởi. Anh sinh ngày 1-2-1940 tại Quảng Nam và hy sinh ngày 15-10-1964 tại nhà tù Chí Hòa với những lời nói làm xúc động sâu xa hàng triệu triệu trái tim, trước khi bị kẻ thù xử bắn: “Hãy để tôi nhìn lần cuối mảnh đất quê hương tôi. Việt Nam muôn năm!” và “Phút giây thiêng, anh gọi Bác ba lần” (thơ Tố Hữu)… 24 tuổi đời, hy sinh anh dũng, Nguyễn Văn Trỗi trở thành một trong những biểu tượng đẹp nhất của sức sống Việt Nam, bản lãnh Việt Nam thời đấu tranh giành độc lập của dân tộc.
Nguyễn Văn Trỗi là một điển hình cuộc sống! Nguyễn Văn Trỗi là một điển hình nghệ thuật! Điển hình cuộc sống ấy, điển hình nghệ thuật ấy có sức ngân xa bay xa…
Sau cái chết của người anh hùng Nguyễn Văn Trỗi, cuộc đời bình thường mà chói sáng của anh trở thành nguồn cảm hứng cho các sáng tác văn học nghệ thuật.
Các nhà thơ, nhà văn viết về Nguyễn Văn Trỗi, nổi tiếng nhất là thơ của Tố Hữu và trường ca của Lê Anh Xuân, truyện Sống như Anh của Trần Đình Vân…; các nhạc sĩ viết về anh nổi tiếng nhất là bài hát Lời anh vọng mãi ngàn năm của Vũ Thanh; các nhà điện ảnh làm phim Nguyễn Văn Trỗi như Bùi Đình Hạc và Lý Thái Bảo; các họa sĩ vẽ về anh, các học giả viết về anh… Tên Nguyễn Văn Trỗi được đặt cho công viên, trường học, đường phố… khắp trong nước và trên thế giới... Sự hy sinh của Nguyễn Văn Trỗi trở thành biểu tượng cho tự do và hòa bình.
Thời đại sinh ra anh hùng. Anh hùng sinh ra tác phẩm nghệ thuật. Và thật cảm động, sau Nguyễn Văn Trỗi gần nửa thế kỷ, những điển hình cuộc sống cùng thời với anh Trỗi như Đặng Thùy Trâm vẫn sống lại trong các tác phẩm nghệ thuật hôm nay.
SA NAM
