Thức ăn hàng ngày cung cấp cho cơ thể rất nhiều chất dinh dưỡng để bồi bổ sức khỏe. Ngoài ra, thức ăn còn là những vị thuốc, nếu chọn lựa, phối hợp đúng sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, từ nhẹ như cảm cúm đến nặng như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, ung thư…
* Những chất gì trong thức ăn có thể thay thế thuốc có lợi cho cơ thể?
- Xung quanh chúng ta rất nhiều thức ăn vừa là vị thuốc quý cho cơ thể, nếu chúng ta chọn lựa đúng. Ví dụ, thức ăn giàu chất sắt giúp phòng bệnh thiếu máu, thiếu sắt là nguyên nhân làm trẻ em chậm lớn, người mệt mỏi, cơ thể suy nhược, học tập chậm tiếp thu, mau quên, lao động kém năng suất. Hoặc những thức ăn giàu vitamin B1 phòng bệnh Beri beri, thức ăn giàu vitamin C giúp tăng sức đề kháng, phòng bệnh giòn mao mạch dễ chảy máu, thức ăn giàu beta-carotene phòng bệnh thoái hóa tế bào mắt, thức ăn giàu calci và vitamin D phòng bệnh loãng xương, chậm phát triển chiều cao, chậm mọc răng, làm răng và xương dễ gãy. Hay những thứ gia vị như sả, gừng, tỏi, hành, nghệ đều có tác dụng tạo mùi thơm giúp ăn ngon miệng và phòng chống một số bệnh đầy bụng khó tiêu...
* Những loại thức ăn nào có thể giúp phòng một số bệnh cho con người?
- Một số thức ăn chứa nhiều chất có tác dụng như thuốc giúp phòng tránh một số bệnh như: Mật ong có tính kháng sinh khi ngậm giúp giảm viêm, giảm xung huyết vùng họng làm đỡ ho; nhóm chất béo lành mạnh từ cá hồi, cá ngừ, cá tuyết, các loại hạt như hạnh nhân, hạt điều, hạt hướng dương, mè, đậu nành... chứa nhiều omega-3 và omega-6 giúp phòng bệnh tim mạch, bảo vệ tế bào não, phòng bệnh Alzheimer ở người già; cà chua có chất lycopen là chất phòng chống ung thư; nấm mèo, nấm bào ngư... giàu chất sắt và các chất giúp giảm cholesterol phòng bệnh tim mạch; rau cải, trái cây như xoài, đu đủ, chuối, dưa hấu, dâu, nhãn, bưởi, cam… cung cấp vitamin E, C, tiền vitamin A, chất sắt, chất xơ, vitamin D... mỗi ngày ăn từ 400-600g giúp điều hòa đường huyết, phòng bệnh tiểu đường, tim mạch, loãng xương, chống gốc tự do, giúp trẻ lâu, da dẻ mịn màng.
Nhóm carbohydrate nên chọn dùng loại ngũ cốc còn cám chứa nhiều vitamin B1 như gạo lức, lúa mì... Vitamin B1 có vai trò tham gia chu trình chuyển hóa trong cơ thể, thiếu vitamin B1 làm ăn kém ngon, có thể bị bệnh tê phù, suy tim. Nhóm đạm như thịt, cá, tôm, cua, nghêu, sò, hàu, trứng, sữa tham gia cấu tạo cơ, tạo máu, tạo sức đề kháng, cung cấp khoáng vi lượng phòng bệnh loãng xương, ngăn chặn suy thoái tế bào não.
* Những loại thức ăn nào có thể nguy hại cần phải tránh?
- Những thức ăn ôi thiu, nhiễm hóa chất có thể gây ngộ độc khi sử dụng. Những loại hạt bị nấm mốc chứa chất aflatoxine phá hủy tế bào là nguyên nhân gây ung thư. Những axít béo no từ động vật, từ tủy xương, từ phủ tạng động vật, nếu dùng nhiều gây tăng cholesterol và triglycerit trong máu dẫn đến xơ vữa mạch máu, nguy cơ bị nhồi máu cơ tim nguy hiểm tính mạng. Các thức ăn từ nấm lạ, cá nóc, thịt cóc... có chứa độc tố gây chết người.
Vì vậy, kiên quyết không ăn thức ăn lạ, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, sản phẩm bị hư hỏng, mốc, ôi thiu... Nên lựa chọn những thức ăn thông dụng, lành mạnh, góp phần phòng tránh bệnh, đem lại sức khỏe và sự trẻ trung.
BS Đỗ Thị Nga
Chuyên gia Tư vấn Dinh dưỡng NutiFood
Nguyên Trưởng Phòng khám
TTDD Trẻ em TPHCM
