Giống là một trong những yếu tố quan trọng, quyết định sự thành bại trong sản xuất nông nghiệp. Từ lâu, lãnh đạo TPHCM xác định nông nghiệp TPHCM không thể cạnh tranh với các địa phương khác về số lượng hàng hóa do quỹ đất nông nghiệp hạn hẹp nên việc nâng cao giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích là hướng phát triển chủ yếu.

Cây lan Hồ điệp giống được tạo tại Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao TPHCM. Ảnh: PHẠM KIM NGÂN

Định vị thế đứng

Có thể nói, việc chuyển sang nền nông nghiệp đô thị để phù hợp với bối cảnh công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng là quyết định kịp thời của ngành nông nghiệp và lãnh đạo TPHCM. Lợi thế của nông nghiệp đô thị là tập trung sản xuất những loại cây con có giá trị kinh tế cao nhưng trên diện tích nhỏ như nuôi cá cảnh (có thể nuôi 2 - 3 tầng nên giúp giảm diện tích sử dụng), trồng hoa kiểng, lan cắt cành (Mokara, Dendriobium, Cattleya…) gắn với thị trường tiêu thụ tại chỗ khá lớn và ổn định với dân số TPHCM lên đến cả chục triệu người. Nhờ đó, giá trị sản xuất nông nghiệp trên 1ha ở TP hiện nay vào loại cao nhất cả nước, 240 triệu đồng/năm 2012, con số này năm 2011 là 170 triệu đồng/ha.

Bên cạnh đó, khai thác lợi thế là nơi tập trung đông đảo nhiều nhà khoa học, các viện, trường, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh giống nông nghiệp hàng đầu cả nước nên TP còn xác định sản xuất cây, con giống các loại là chiến lược phát triển lâu dài của ngành nông nghiệp, nơi cung cấp giống nhiều loại cây (rau củ các loại, hoa), con (cá cảnh, cá thịt, bò sữa, heo…) cho cả khu vực.

Hội chợ triển lãm giống nông nghiệp TPHCM lần thứ 1 tại Khu du lịch Suối Tiên sẽ diễn ra từ ngày 27 đến 30-6. Theo Ban tổ chức có 101 đơn vị là các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh giống, viện, trường, trung tâm nghiên cứu nông nghiệp của nhiều tỉnh thành phía Nam tham gia với 250 gian hàng trưng bày… Ban tổ chức chia thành 5 khu theo nhóm sản phẩm: Khu giống hoa, kiểng; khu giống rau, phôi nấm; khu giống thủy sản (cá cảnh, cá thịt, tôm…); khu giống chăn nuôi (gia súc, gia cầm). Ngoài ra còn có khu vật tư nông nghiệp phục vụ ngành giống và sản xuất nông nghiệp. 

Vai trò trung tâm

Là khởi điểm của ngành chăn nuôi bò sữa dạng hộ gia đình và lan rộng nhiều tỉnh thành cả nước, hàng năm các đơn vị kinh doanh đã cung cấp khoảng 150.000 liều tinh bò sữa có nguồn gốc từ Mỹ, Canada, New Zeland, Israel... để nâng cao năng suất sữa đàn bò, cũng như cung ứng hàng ngàn giống bò sữa cho các tỉnh trong khu vực, kể cả phía Bắc. Giống heo cũng là thế mạnh khác của TP, được giới chăn nuôi cả nước biết đến từ lâu.

Nhờ áp dụng phương pháp BLUP trong đánh giá chất lượng heo giống nên đã cải thiện một số chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật như độ dày mỡ lưng, số heo con/lứa đẻ, thời gian phối giống… giúp nâng cao chất lượng đàn giống và hiệu quả chăn nuôi heo. Mỗi năm, TP sản xuất và cung cấp khoảng 950.000 heo con giống các loại, trên 1 triệu liều tinh heo giống cho ngành chăn nuôi heo TP và nhiều tỉnh thành khác.

Nhưng có thể nói, TPHCM là nơi tập trung hùng hậu các đơn vị sản xuất, gia công, cung ứng hạt giống loại cây trồng các loại với 46 doanh nghiệp như Công ty cổ phần Giống cây trồng miền Nam (SSC), Công ty giống Đông Tây, Công ty cổ phần Nhiệt Đới, Công ty giống Trang Nông…. Trong đó có 41 doanh nghiệp tư nhân. Năm 2012, lượng giống sản xuất tại TP có thể phục vụ khoảng 650.000ha diện tích gieo trồng. Số lượng giống mới được đưa vào sản xuất kinh doanh năm 2012 là 59 giống rau. Đó là chưa kể lượng cây giống các loại, nhất là giống rau xuất khẩu theo dạng sản xuất gia công.

Góp phần không nhỏ vào chương trình giống cây con TP có vai trò của Trung tâm Quản lý và kiểm định giống cây trồng - vật nuôi (Sở NN-PTNT TPHCM). Trung tâm đã thử nghiệm tính thích nghi 60 giống rau mới tại các xã nông thôn mới, gồm 24 giống khổ qua, 15 giống dưa leo, 2 giống cải củ, 5 giống bí xanh, 5 giống mướp, 6 giống lúa, 3 giống dưa hấu. Trên cơ sở đó đã xác định 22 giống rau, 2 giống lúa và 1 giống dưa hấu thích nghi và phù hợp với thị trường.

Nhờ áp dụng nhiều giống mới vào sản xuất cùng với áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác thích hợp đã góp phần tạo sản phẩm rau an toàn cung ứng cho tiêu dùng của TP, nâng cao hiệu quả sản xuất cho người trồng rau, năng suất gieo trồng rau trên địa bàn TP được cải thiện rất nhiều. Năm 2006, năng suất bình quân đạt 19,07 tấn/ha/vụ, đến năm 2012 tăng lên 22,4 tấn/ha/vụ, bình quân giai đoạn 2006 - 2012, năng suất trồng rau tăng trưởng đáng kể với tốc độ 2,5%/năm. Trung tâm Công nghệ sinh học thành phố tiếp tục sưu tập thêm giống lan mới, cây dược liệu. Lũy kế đến nay bộ sưu tập lan của trung tâm có 290 giống các loại Dendrobium, Phalaenopsis, Mokara, Cattleya, Vanda, Oncidium… và lan rừng quý hiếm.

CÔNG PHIÊN