Những nỗ lực xây dựng thương hiệu cà phê Việt Nam gắn liền với tên tuổi và văn hóa thưởng thức cà phê ngay tại thị trường nội địa. Những năm gần đây, khi đời sống phát triển, nhu cầu thưởng thức cà phê tăng lên rất cao. Tuy nhiên, những tên tuổi lớn trên thị trường lại đang là của nước ngoài.
Có hai dạng tiêu thụ cà phê rang xay trong nước. Đó là các nhà sản xuất cà phê hòa tan uống liền, cà phê rang có thương hiệu riêng và các nhà rang xay đầu tư cửa hàng bán cà phê gắn liền với thương hiệu của mình. Đối với các nhà sản xuất, hiện đang hình thành Vinacafe, Moment, G7... Hàng hóa của các doanh nghiệp này được bán cho khách hàng qua siêu thị, các cửa hàng của doanh nghiệp và các đại lý.
Vinacafe đã rất nỗ lực chinh phục thị trường trong nước bằng cách pha chế khẩu vị cà phê uống liền phù hợp với người Việt. Chính vì vậy, sản phẩm của doanh nghiệp này không chỉ tiêu thụ mạnh ở trong nước mà còn xuất khẩu sang thị trường các nước có cộng đồng người Việt sinh sống. Nhiều Việt kiều ở Hoa Kỳ khi về nước đều cho biết thường sử dụng cà phê hòa tan uống liền của Vinacafe vào buổi sáng vì tiện dụng và hợp khẩu vị do độ ngọt, béo, lượng cafein nhiều.
Với các loại cà phê rang xay, không chỉ có bí quyết xây dựng hương vị mà để thành danh cần phải hình thành văn hóa uống cà phê riêng cho từng thương hiệu. Hiện nay ở TPHCM và Hà Nội có hàng trăm quán cà phê hạng sang, được đầu tư ở những vị trí đẹp, khung cảnh sang trọng, nên thơ, trang trí và vật dụng cao cấp, chủ yếu bán cà phê rang xay dạng pha phin, theo từng gu riêng của quán.
Trong đó có nhiều quán đã mở các chuỗi cửa hàng mang thương hiệu riêng của mình. Các dạng cửa hàng như Trung Nguyên, vốn rất thành công trước đây, tuy hiện nay đang bị xuống cấp nhưng cũng đã mang lại phong cách và văn hóa uống cà phê rất Việt Nam.
Thế nhưng, có nghịch lý là một nước sản xuất cà phê hàng đầu thế giới, có các loại quán cà phê mang hương vị riêng nhưng việc định hình được thương hiệu và thuộc đẳng cấp cao thì lại rất ít. Trong khi đó các thương hiệu cà phê quán của nước ngoài lại khá nổi tiếng và được người tiêu dùng trong nước cũng như người nước ngoài đến Việt Nam ưa thích. Đó là Highlands Coffee, đang chiếm những vị trí đẹp nhất tại các đô thị lớn trong cả nước, với những hương vị khác nhau và có đặc trưng riêng.
Hình ảnh thương hiệu không lẫn vào đâu được bởi cách thiết kế phong cách quán, màu sắc chủ đạo trong quán và đồng phục của nhân viên cũng như trên các vật dụng dùng để pha chế cà phê... Rồi tới đây, sẽ có những thương hiệu lớn như kiểu chuỗi cửa hàng Starbucks nổi tiếng của Hoa Kỳ khi vào Việt Nam sẽ là đối thủ nặng ký đối với các chuỗi cửa hàng của doanh nghiệp nước ta.
Để cà phê Việt Nam thật sự được trọng vọng, có đẳng cấp cao, nâng cao giá trị, cần phải xây dựng văn hóa cho từng thương hiệu cà phê riêng. Đó chính là cơ hội để cho nhiều nhà đầu tư thi thố tài năng và khởi nghiệp ngay từ bây giờ.
Thiên Lộc
