Thảo luận tại tổ về nội dung này, các đại biểu (ĐB) Quốc hội nhất trí với sự cần thiết thành lập TTTC quốc tế tại Việt Nam nhằm nắm bắt, tận dụng thời cơ để tạo thêm động lực cho sự đột phá tăng trưởng trong thời gian tới. Tuy nhiên, ĐB cũng còn nhiều băn khoăn.
ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng, niềm tin là yếu tố quan trọng nhất đối với các tổ chức tài chính khi tham gia giao dịch tại một TTTC quốc tế. Do đó, hệ thống luật pháp cần bảo đảm hoàn thiện để bảo vệ quyền tài sản, bảo vệ sự công bằng, minh bạch của các thành viên tham gia thị trường.
ĐB Trần Hoàng Ngân bày tỏ lo lắng về nội dung thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch. Dự thảo quy định thành viên TTTC quốc tế được thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch hoạt động trong TTTC quốc tế ở các lĩnh vực như giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; giao dịch tín chỉ carbon; giao dịch sản phẩm tài chính xanh; sàn giao dịch chuyên biệt; các loại hình nền tảng giao dịch mới khác theo nhu cầu phát triển… Điều này theo ĐB là thoáng đến mức lo ngại. Các thành viên tham gia TTTC có thể là nhà đầu tư trong nước, nước ngoài. Họ có quyền đăng ký mở các sàn giao dịch, nhưng "mở hết cỡ" mà chưa rõ cơ chế quản lý thế nào sẽ dẫn tới rủi ro.
"Nếu trong TTTC quốc tế mà mở ra tới 2-3 sàn giao dịch vàng, Bitcoin... thì chúng ta quản lý làm sao, giao dịch thế nào? Để thành viên được tự lập sàn giao dịch thì không ổn, mở như vậy rất nguy hiểm", ĐB đặt vấn đề.
Do đó, ĐB cho rằng nên giao cho ban điều hành TTTC thành lập, quản lý các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch, thành viên chỉ tham gia với vai trò người môi giới hay nhà tạo lập thị trường, tương tự cơ chế của các nước. “Không nên để thành viên thành lập sàn, đề nghị cân nhắc nội dung này, không nên mở tối đa như dự thảo”, ĐB Trần Hoàng Ngân đề nghị.
Về việc thành lập 1 trung tâm 2 địa điểm, một số ĐB cũng băn khoăn. ĐB Nguyễn Thiện Nhân (TPHCM) đề nghị cần làm rõ vì sao 1 trung tâm đặt 2 địa điểm lại tốt hơn. Nếu có 2 địa điểm thì cần làm rõ lợi thế của từng địa điểm là gì, nếu không làm rõ thì sẽ không đạt hiệu quả như mong muốn. Nếu cho rằng địa điểm này không chồng chéo về chức năng thì cũng cần làm rõ ngay từ đầu.
Theo ĐB Nguyễn Thiện Nhân, đây là vấn đề lớn của quốc gia, do đó cần tính toán kỹ, làm rõ những vấn đề còn băn khoăn. Nếu kịp làm rõ thì thông qua tại kỳ này, không thì để đến kỳ họp sau cũng không ảnh hưởng gì lớn, nhất là lúc đó các tỉnh, thành cũng đã thực hiện sắp xếp xong. “Vấn đề lớn, tầm nhìn trăm năm, do đó cần làm kỹ lưỡng”, ĐB Nguyễn Thiện Nhân nêu.
Cùng quan điểm, ĐB Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cho rằng, phải bàn rất kỹ, để làm thật tốt, vì nếu làm không tốt nhà đầu tư không vào. Chính sách ngoài hấp dẫn phải minh bạch, nếu không nhà đầu tư sẽ không vào. Cơ hội là rất lớn nhưng phải phân tích sâu để có những cơ chế, chính sách đúng tầm nhất, đồng thời phải chỉnh sửa đồng bộ các luật pháp liên quan.
“Tại sao lại chọn 2 địa điểm, TPHCM có hệ sinh thái về tài chính, phù hợp để phát triển TTTC quốc tế, có nên tập trung xây dựng trước ở TPHCM, còn Đà Nẵng làm sau, sau khi đã có kinh nghiệm, bởi quy mô thị trường tài chính ở Việt Nam còn hạn chế”, ĐB Trương Trọng Nghĩa phát biểu.
ĐB Trương Trọng Nghĩa cũng lưu ý sự ra đời của TTTC quốc tế sẽ phát sinh nguy cơ về lừa đảo, thao túng, trốn thuế…, do đó, cần có hệ thống pháp luật đồng bộ và hoàn thiện để bảo vệ các thành viên tham gia. Cần thành lập trọng tài trung tâm tài chính quốc tế để xử lý tranh chấp phát sinh, bởi "nếu hệ thống xử lý tranh chấp bất cập, nhà đầu tư sẽ chọn trọng tài nước ngoài thay vì trọng tài Việt Nam".
Phát biểu tại tổ, theo Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình, định hướng phát triển một TTTC quốc tế, đặt tại TPHCM và Đà Nẵng là quyết định táo bạo, nhưng thực hiện được. Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam xây dựng một TTTC quốc tế nhưng đặt tại 2 thành phố, với định hướng phát triển sản phẩm, dịch vụ khác nhau. Phát triển 1 TTTC quốc tế tại 2 thành phố không xung đột, không làm suy yếu lẫn nhau, bởi có chung ban chỉ đạo, cơ quan điều hành. Việt Nam đã hội đủ điều kiện phát triển trung tâm tài chính quốc tế, và "nếu không làm lúc này sẽ không có nguồn lực, khó cạnh tranh được với các trung tâm tài chính ở Thượng Hải, Singapore, Dubai...".
