Tại diễn đàn, TS Ngô Đức Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng (Bộ Công thương) chỉ ra, mặc dù có nhiều cơ hội nhưng các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp rào cản khi tham gia vào chuỗi cung ứng năng lượng, đáng chú ý nhất là cơ chế, chính sách chưa đồng bộ. Hơn nữa, chuỗi cung ứng trong lĩnh vực năng lượng đòi hỏi chuyên môn sâu về kỹ thuật, dẫn tới khó khăn trong việc tìm kiếm và thu hút nhân sự.
Cùng với đó, PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho rằng, rào cản tài chính dài hạn ở mảng điện mặt trời, điện gió, lưu trữ tại Việt Nam đang khá nặng nề do lãi suất cao, yêu cầu vốn tự có lớn, thiếu dài hạn khung pháp lý và nợ xấu.
Trước tình hình đó, ông Long đưa ra một số đề xuất, trong đó nhấn mạnh cần thiết lập quỹ chuyển dịch năng lượng quốc gia để cung cấp tín dụng ưu đãi, bảo lãnh rủi ro và hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng sạch.
Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế tín dụng xanh rõ ràng cho các ngân hàng thương mại, có hướng dẫn chi tiết từ Ngân hàng Nhà nước; áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm thuế nhập khẩu thiết bị tiết kiệm năng lượng và miễn giảm tiền thuê đất cho các dự án năng lượng tái tạo; ban hành chính sách khấu hao nhanh đối với tài sản đầu tư vào công nghệ năng lượng tái tạo và lưu trữ điện; tăng cường hợp tác công - tư trong các dự án năng lượng, minh bạch hóa các gói hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước.
Theo chuyên gia, chính sách tài chính cần được nhìn nhận như một công cụ chiến lược và động lực trọng yếu thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng. Trong đó, chiến lược cần đảm bảo các nguyên tắc:
Thứ nhất, đồng bộ giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, đặc biệt là phối hợp trong phát hành trái phiếu xanh, ưu đãi thuế và tín dụng xanh.
Thứ hai, thực chất trong hỗ trợ khu vực doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua các công cụ như bảo lãnh tín dụng, trợ cấp lãi suất hay mô hình hợp tác công - tư hiệu quả.
Thứ ba, hướng đến kết quả đo lường được bằng việc xây dựng bộ chỉ số tài chính xanh, cơ chế theo dõi, đánh giá minh bạch và tiêu chuẩn hóa các sản phẩm tài chính thân thiện môi trường.
