Hóa mô miễn dịch là phương pháp xác định những kháng nguyên đặc hiệu có trong mô hoặc tế bào, dựa trên sự kết hợp kháng nguyên - kháng thể. Hóa mô miễn dịch đã áp dụng trong giải phẫu bệnh phẫu thuật từ lâu trên thế giới và trở thành thường quy. Phương pháp này là từ mẫu mô đã được đúc trong khối nến của phương pháp giải phẫu bệnh thường quy, được cắt mỏng và nhuộm theo quy trình như sau: Bộc lộ kháng nguyên - ủ với kháng thể thứ 1 - ủ với kháng thể thứ 2 - nhuộm với chất chỉ thị màu (DAB hoặc AEC) - nhuộm Hematoxylin và đọc trên kính hiển vi thông thường. Đối với ngành ung thư, việc điều trị rất cần có kết quả giải phẫu bệnh chính xác. Quyết định điều trị ung thư phụ thuộc vào loại ung thư của từng loại tế bào, vì mỗi loại ung thư sẽ đáp ứng với điều trị khác nhau, như có loại đáp ứng với phẫu trị, có loại đáp ứng với hóa trị hoặc xạ trị và có loại đáp ứng với điều trị đa mô thức phối hợp giữa phẫu - hóa - xạ trị. Do đó việc áp dụng phương pháp hóa mô miễn dịch rất cần thiết cho việc xác định chính xác các loại ung thư, xác định nguồn gốc tế bào của những bướu kém biệt hóa, không biệt hóa bằng những kháng thể đặc hiệu của dòng tế bào như: tế bào biểu mô, tế bào trung mô, tế bào limphô, tế bào sắc tố, tế bào thần kinh nội tiết. Hóa mô miễn dịch cũng giúp xác định các loại ung thư biểu mô di căn không rõ nguồn gốc nguyên phát; các loại ung thư trung mô (sarcôm); giúp xác định các loại ung thư của tế bào hệ limphô và huyết học (limphôm); xác định các loại limphôm không Hogdkin: Loại tế bào B, tế bào T và các phân nhóm; xác định limphôm Hogdkin; xác định các dấu ấn sinh học trên tế bào bướu trong một số loại ung thư như: bướu tế bào mầm, bướu của tế bào gan-tụy.
Hóa mô miễn dịch cũng giúp xác định các thụ thể nội tiết của tế bào bướu như: ER (Estrogen), PR (Progesterone) trong ung thư vú và ung thư tuyến nội mạc tử cung; xác định các biểu hiện quá mức của các gen sinh ung trong tế bào bướu: Her2, EGFR, trong ung thư vú, ung thư dạ dày và ung thư phổi; xác định chỉ số tăng sinh của tế bào bướu như Ki67, giúp xác định mức độ ác tính của ung thư; xác định các bệnh nhiễm trùng, nhiễm virus: Hepatitis B, Herpesviruses, Adenoviruses, Epstein-Barr Virus, HIV…; nhiễm vi trùng: Helicobacter Polori (HP); tổn thương dạng nhú của vú; bướu tuyến nước bọt…
Việc áp dụng hóa mô miễn dịch vào việc chẩn đoán ung thư cần: Phòng xét nghiệm xây dựng quy trình chuẩn; người thực hiện kỹ thuật nhuộm phải được đào tạo tốt; phương pháp nhuộm phải đảm bảo chất lượng tốt; mỗi lần nhuộm phải có mẫu chứng… Tại Việt Nam, Bệnh viện Ung bướu TPHCM là đơn vị đầu tiên áp dụng và thực hiện hóa mô miễn dịch. Hiện nay, hóa mô miễn dịch thường quy cho nhiều loại ung thư, như: ung thư vú, limphôm và nhiều loại ung thư khác… và rất hữu ích cho điều trị mang lại hiệu quả cho bệnh nhân.
Th.S-BS NGUYỄN VĂN THÀNH
(Trưởng khoa GPB - BV Ung bướu TPHCM)
