Bệnh Marek gây chết khá nhiều đàn gà (10%-40%/đàn gà đẻ) ở Tiền Giang, Long An. Ngành thú y vừa xác định, hơn 60% đàn gà Lương Phượng ở một trại nuôi tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu bị chết là do bệnh Gumboro. Đây là những loại bệnh bình thường, có từ lâu trên đàn gà, nhưng thời gian gần đây làm chết hàng loạt đàn gà buộc phải đặt lại vấn đề an toàn sinh học trong chăn nuôi.
Hơn 3 năm qua, việc tập trung mọi nguồn nhân lực và tài lực phòng chống hiệu quả dịch cúm gia cầm, thế giới ghi nhận VN như một điển hình cần học tập. Nhưng phải chăng vì quá chú trọng cúm H5N1 nên ta bị… “hở sườn”, khi xuất hiện một loạt dịch bệnh như Marek, Gumboro trên đàn gà công nghiệp. Tiến sĩ Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Trung tâm Thú y vùng 6 cho rằng, bệnh Marek thường chỉ gây chết dưới 5% so tổng đàn, không ảnh hưởng đến con người nên chủ trại và nhà quản lý chưa có sự theo dõi và giám sát kỹ về căn nguyên, đường truyền lây. Người nuôi dễ nhầm với các loại bệnh khác nên điều trị sai, càng làm cho gà chết nhiều hơn.
3 nguyên nhân có thể gây ra dịch bệnh Marek là con giống, vaccine và điều kiện nuôi. Nhưng khả năng từ con giống thấp, do chỉ xảy ra bệnh tập trung vài điểm ở Tiền Giang, Long An… trong khi con giống được bán ở rất nhiều tỉnh thành. Mặc dù tất cả đàn gà xuất bán hiện nay đều được tiêm phòng vaccine, nhưng không có nghĩa tất cả đàn gà được bảo hộ 100%. Vaccine tốt chỉ bảo hộ cao nhất là 79% và sau 3 tuần gà mới có kháng thể. Tỷ lệ bảo hộ này phụ thuộc nhiều vào điều kiện chăn nuôi, chăm sóc, quản lý, vệ sinh…
Khi dịch bệnh Marek, rồi Gumboro nổ ra, mới thấy còn khá nhiều kẽ hở. Bệnh Marek gây chết tập trung từ vài tháng trước, nhưng dân không báo nên chính quyền và cơ quan chuyên trách không biết, cho thấy mạng lưới thú y cơ sở yếu kém. Cũng như bệnh heo “tai xanh”, chưa ai khảo sát hiệu lực các loại vaccine Marek trên thị trường để hướng dẫn người nuôi nên dùng loại nào phù hợp. Khuyến cáo nuôi tập trung, nhất là gà đẻ - nhưng chưa quy định bắt buộc người nuôi tuân thủ về việc ghi chép, thực hiện nguyên tắc “cùng vào cùng ra” khi nhập hay xuất bán, cam kết hợp tác ngành chức năng khi có dịch bệnh, có thú y tại trại với đàn gà lớn...
Điều kiện nuôi có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn sinh học. Tình trạng một trại có nhiều lứa gà khác nhau được nuôi cùng lúc, cộng với những sơ hở như trên rất dễ gây ra dịch bệnh. Marek không đáng ngại, nhưng khi đã xảy dịch lại là điều báo động, các bệnh thông thường trên đàn gà như Gumboro, New Castle… cũng có thể bùng phát mạnh mẽ. Đó mới là điều lo ngại thật sự.
Công Phiên
