Pierluigi Collina - có lẽ là trọng tài nổi tiếng nhất trong lịch sử bóng đá thế giới - hiện giữ một cương vị tuy thầm lặng nhưng rất quan trọng ở Serie A. Ông vừa được giao nhiệm vụ điều phối trọng tài, bắt đầu từ mùa bóng này. Những ai còn nhớ scandal Calciopoli hẳn đều thấy rõ tầm quan trọng của nhân vật điều phối trọng tài. Nhân đây, chúng ta hãy đi sâu vào thế giới trọng tài trong làng bóng đá Ý và phát hiện thêm những nét riêng thú vị - dĩ nhiên là liên quan đến trọng tài - của nền bóng đá nổi tiếng này.
Việc bổ nhiệm Collina vào cương vị điều phối trọng tài, hay nói rõ hơn là người có quyền rà soát, thông qua hoặc phủ quyết danh sách trọng tài cho mỗi vòng đấu ở Serie A, là một trong những đề tài gây tranh cãi ở Ý trước mùa bóng này. Luciano Moggi - nhân vật chính trong scandal Calciopoli, từng khiến Juventus bị tước 2 danh hiệu VĐQG và phải chơi ở Serie B mùa trước - công kích: "Collina từng là trọng tài tuyệt vời. Nhưng ông ta phải nhận quá nhiều cú điện thoại từ các đội bóng. Ông ta có mối quan hệ với các Giám đốc ở một số CLB cụ thể. Tôi không nghĩ rằng Collina thích hợp với cương vị này". Người ta có thể thích hoặc ghét Moggi. Nhưng quả là khi nói về vai trò của người điều phối trọng tài, không ai rành rẽ hơn cựu Tổng Giám đốc Juventus!
So với mọi nền bóng đá quan trọng khác, Serie A khác hẳn ở chỗ: cả giới bóng đá lẫn tifosi đều đặc biệt quan tâm đến lực lượng vua sân cỏ. Người ta nói rằng, các đội ở Ý muốn thắng hay thua, thường xuyên vô địch hay cứ mãi về nhì, trụ hạng hay rớt hạng, là do… trọng tài quyết định. Tất nhiên, đấy chỉ là cách nói phóng đại, nhưng mọi cách nói phóng đại đều xuất phát từ sự thật hiển nhiên ở một mức độ nào đó. Thế mới có câu "ngàn năm bia miệng...". Chỉ sau 3 vòng đấu ở Serie A mùa này, khái niệm "scandal" đã xuất hiện, khi tờ Tuttosport dùng chữ ấy trên trang bìa để nói về chuyện Juventus liên tục bị trọng tài từ chối những quả phạt đền. Collina và các trọng tài ở Serie A xem ra đang chịu áp lực nặng hơn, sớm hơn cả áp lực dành cho các ứng cử viên vô địch. Bất kể quyết định của trọng tài là đúng hay sai, thiên vị hay không thiên vị, hễ có tình huống tranh cãi liên quan đến quyết định của trọng tài là y như rằng, các đội không đạt kết quả như ý cho rằng trọng tài đã "giết" họ. Kết quả "mổ băng" ở mùa bóng trước cho thấy, Serie A có 157 trận - tức khoảng 41% tổng số trận đấu - có sai sót của các ông vua sân cỏ. Nếu trọng tài không sai, đội Chievo đã không rớt hạng. Mùa này, do tiếp tục công cuộc "trong sạch hóa" bóng đá Ý, người ta đã đưa Collina vào cương vị điều phối trọng tài, và những "con sâu" như: Massimo De Santis, Domenico Messina bị thay thế bởi hàng loạt gương mặt mới trong giới cầm còi. Trên lý thuyết, trọng tài càng trẻ, càng ít kinh nghiệm thì sai sót càng dễ xảy ra cho dù họ thật sự công tâm. Tuổi bình quân của các trọng tài điều khiển vòng đấu thứ 3 ở Serie A là 35,9 tuổi. Một nửa trong số các trọng tài ấy xưa nay mới điểu khiển 20 trận đấu chuyên nghiệp hoặc ít hơn.
Nhưng bất chấp mọi sự nghi ngờ, phản đối, người đứng đầu Hiệp hội trọng tài Ý Cesare Gussoni vẫn tin vào Collina và đội ngũ trọng tài hiện thời ở Serie A, ít nhất là trong khía cạnh công tâm. Ông nói: "Ai ghét Collina mặc kệ, việc của chúng tôi là chọn ra những trọng tài khách quan và độc lập". Bản thân Gussoni, 73 tuổi, Phó Chủ tịch danh dự của LĐBĐ Ý, cũng chỉ vừa giữ cương vị Chủ tịch Hiệp hội Trọng tài Ý, thay cho nhân vật Luigi Agnolin bị cho là "có tì vết". Từ khi Collina hợp tác với Gussoni, đã có 5 trọng tài chia tay Serie A và 6 trọng tài mới xuất hiện. Người ta còn đang tính chuyện thuê trọng tài nước ngoài đến Ý cầm còi. Gussoni nói: "Có những đội bóng không hề dùng cầu thủ Ý trong đội hình chính, vậy thì tại sao trọng tài cứ phải là người Ý?". Nói thế thôi, trọng tài bên ngoài có muốn vào Serie A giơ đầu chịu báng hay không lại là chuyện khác.
Thật ra, đổ lỗi cho trọng tài chỉ là một cách trong thói quen chung, tổng quát hơn, mỗi khi các đội bóng Ý thất bại. Ngay cả đài truyền hình quốc gia RAI cũng từng dọa kiện FIFA khi Ý bị Hàn Quốc loại khỏi World Cup 2002. Trước đó, Giám đốc thể thao Roberto Bettega bình luận về thất bại của Juventus trước Borussia Dortmund ở trận chung kết Champions League 1997: "Chúng tôi thua một đối thủ thuộc một LĐBĐ có tiếng nói mạnh hơn LĐBĐ Ý". Gần đây nhất, khi Pháp thua Scotland ngay tại sân nhà ở vòng loại EURO 2008, khiến Ý bỗng có thêm một đối thủ đáng gờm ở vòng loại (Scotland), tờ Gazzetta dello Sport bình luận rằng, đấy là cách trả thù của bóng đá Pháp (sau khi Pháp thua Ý tại World Cup 2006)! Tóm lại, bóng đá Ý luôn thua "vì một âm mưu nào đó", hơn là thua vì đối thủ giỏi hơn họ. Cho nên, Collina và các trọng tài ở Serie A mùa này vẫn luôn sẵn sàng tiếp tục công việc mà họ đang làm. Họ đã quen với áp lực!
(còn tiếp)
