Ngôi làng Kamikatsu chỉ có 2.000 dân ở đảo Shikoku (Tây Nam Nhật Bản) sắp không phải lo tìm nơi đổ rác hoặc xây lò đốt rác, nhờ chương trình thí điểm “làng không rác” trong mục tiêu trở thành cộng đồng không rác đầu tiên của Nhật Bản từ năm 2020.

Quy định nghiêm ngặt

Mỗi loại rác được phân loại rõ ràng.

Dân làng tuân thủ rất nghiêm việc phân loại 34 loại rác sinh hoạt dù việc phân loại rác không nhẹ nhàng so với dân thành thị chỉ phải phân loại theo rác đốt và không đốt được.

Nhân viên lò tái sinh rác của làng (thuộc tổ chức tình nguyện “Viện không rác”) sẽ lịch sự khiển trách nếu người nào đó quên không mở nắp chai nhựa và rửa sạch các chai, lon bia rỗng, hộp nhựa đựng thức ăn. Sách báo phải xếp thành chồng, bó chặt bằng loại dây tái sinh từ thùng giấy đựng sữa. Chai thủy tinh phải phân loại theo màu. Chai nhựa đựng tương đậu nành và dầu ăn không được xếp chung với chai chứa trà xanh hoặc nước suối...

Sau khi phân loại, rác không thể dùng làm phân bón được đưa đến lò gồm đồ sành sứ, pin, tã trẻ em, quẹt gas, viết bi, thủy tinh vỡ... Những thứ có thể tái sử dụng được đưa đến “cửa hàng tái sinh” Kuru Kuru, nơi dân làng đến bỏ đồ dùng cũ hoặc đem về xài miễn phí, chủ yếu là đồ sành sứ, quần áo, đồ trang trí... Số ít rác được tái sinh như đũa gỗ được xay thành bột làm giấy, dầu ăn làm phân bón. Chỉ các loại giày dép cũ, thảm dơ mới phải đốt bỏ, còn sứ cách điện cùng các bóng đèn nhẹ được đem chôn. Các loại pin phải chở đến nhà máy tái chế ở đảo Hokkaido...

“Tuyên bố không rác”

Cuộc sống ở Kamikatsu là làm ruộng và đón du khách từ thủ đô Tokyo đến tắm nước khoáng vào mùa hè nóng bức. Năm 2000, làng phải đóng cửa 2 lò đốt rác khi có các quy định mới chống khí thải CO2. Vì không thể đốt rác được nữa, cách tốt nhất là... không để rác xuất hiện.

Ban đầu cũng có sự phản đối “Tuyên bố không rác” được hội đồng làng thông qua năm 2003, chủ yếu với lý do dân làng hầu hết là người già, máy trộn phân vẫn dùng điện, hầu hết dân làng phải dùng ô tô chở rác đến lò tái sinh... nhưng sau đó dân làng đều trở thành những “chiến sĩ” bảo vệ môi trường. Trong nhà bà Kikue Nii, 65 tuổi, nhiều loại rác được đổ vào máy trộn phân, chờ bón cho các gốc cà chua và hành trong vườn. Bà kể lúc đầu rất khó phân loại rác, có khi phải bỏ cả bữa trưa để làm nhưng nay bà đã thạo việc.

Lão nông Yasuo Goto, 75 tuổi, làm việc bán thời gian ở lò tái sinh, nói dù chưa đạt mục tiêu “không rác” nhưng làng đã có sự khác biệt đáng kể so với trước. Cụ trưng số liệu là tỷ lệ tái sinh rác của Kamikatsu tăng từ 55% cách nay 10 năm lên 80%, ngoài ra, 5 năm sau khi thông qua “Tuyên bố không rác”, có 98% dân làng sử dụng máy trộn phân gia dụng do chính quyền địa phương hỗ trợ, mỗi máy trị giá 3.000 yên (khoảng 14 bảng Anh).

Diên Hy (theo Guardian)