Cả nước hiện có trên 40 tỉnh, thành phố nuôi yến với gần 9.000 nhà yến, nhiều nhất là tại ĐBSCL. Mặc dù, nghề nuôi chim yến trong nhà phát triển mạnh nhưng chủ yếu là tự phát. Trong khi đó, công tác quản lý nhà nước còn lúng túng, chưa có hành lang pháp lý cụ thể. Việc “sống chung” với yến đem lại nhiều phiền toái cho người dân.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, các cơ sở nuôi yến trong nhà khi xây dựng hầu như không xin phép, mà “lách” bằng cách xin giấy phép xây dựng nhà ở, còn những căn nhà đang ở hiện hữu thì cải biến thành nhà nuôi chim yến. Dù rất nhiều trường hợp bị phạt nhưng nhà yến vẫn tồn tại.
Tỉnh Kiên Giang là một trong những địa phương có nghề nuôi chim yến trong nhà phát triển mạnh, với hơn 2.200 nhà nuôi chim yến, doanh thu hàng năm vài trăm tỷ đồng. Mặc dù tỉnh đã ban hành quyết định tạm thời về quản lý nuôi chim yến với các quy định khá chi tiết: khi nuôi chim yến chỉ được phát âm thanh dẫn dụ trong khoảng thời gian từ 6 giờ đến 11 giờ và từ 14 giờ đến 20 giờ. Cường độ âm thanh phát ra đảm bảo không vượt quá 70dBA (đề xi ben A).
Đối với khu vực trung tâm các xã phường, thị trấn không được phép sử dụng các loại thiết bị dẫn dụ gây ra tiếng ồn… Tuy nhiên, quy định là vậy nhưng không được người nuôi chim yến trong nhà thực hiện nghiêm túc. Nhiều người rất khổ sở, hàng xóm trở nên mâu thuẫn gay gắt cũng từ việc nuôi chim yến.
Nhiều hộ dân “sống chung” với yến cho biết, là nạn nhận của loài mà tổ của chúng rất đắt tiền. Nhiều nạn nhân của chim yến chia sẻ rằng nhiều lúc ngã bệnh hay căng thẳng, bị stress thì âm thanh dẫn dụ chim yến càng làm trầm trọng thêm. Vấn nạn ô nhiễm tiếng ồn phát ra từ các nhà nuôi chim yến là bức xúc lớn nhất của những người sống gần nhà yến. Tuy nhiên, việc xử lý không phải dễ.
UBND huyện Trần Văn Thời (tỉnh Cà Mau) cho biết, các hộ nuôi chim yến thường lẫn trong khu dân cư nên khó xác định được tiếng ồn của từng hộ, huyện cũng không có thiết bị đo tiếng ồn từ các thiết bị phát âm thanh dẫn dụ chim yến, chưa có quy định cụ thể về hoạt động nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh Cà Mau.
Đã đến lúc cơ quan chức năng cần hoàn thiện khung pháp luật đối với ngành nuôi yến như luật gia Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trọng tài thương mại Hội Luật gia Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TPHCM, đã từng kiến nghị là cần có các văn bản hướng dẫn kỹ thuật về xây dựng nhà nuôi yến đúng cách, có các tiêu chuẩn nuôi chim yến bảo đảm an toàn sinh học. Xây dựng tiêu chuẩn Việt Nam về nhà yến và tổ yến. Đồng thời, quy định về mức xử phạt vi phạm hành chính cụ thể đối với hành vi phát âm thanh dẫn dụ chim yến làm ảnh hưởng đến môi trường và đời sống của người dân xung quanh.
