Trong quy hoạch xây dựng đô thị ngày nay, các nước chậm phát triển thường lập lại một thói quen: giữ lại thành phố cũ để xây chen - mặc dù đó không phải là thành phố cổ; quy hoạch phát triển thành phố mới ra ngoại thành; hoặc quy hoạch xây dựng đô thị vệ tinh để mở rộng thành phố.
TPHCM hiện nay cũng không thoát khỏi khuôn mẫu quy hoạch ấy. Do cách làm đó mà thành phố của chúng ta phát triển chậm chạp, khó làm thay đổi bộ mặt đô thị như mong ước.
Khu Trung tâm TPHCM. Ảnh: V.D.
TPHCM nên có một giải pháp quy hoạch tạo sự đột biến, theo tôi đó là quy hoạch “một đô thị mới trong lòng thành phố”.
Giải pháp này bắt đầu từ việc chọn một khu vực, làm quy hoạch mới hoàn toàn, từ khu vực này lan tỏa ra khắp thành phố trong một chiến lược lâu dài, thực hiện biến đổi cả bộ mặt TPHCM như mong muốn.
Giải pháp này có những thuận lợi sau:
- Có điều kiện giải quyết tái định cư tại chỗ cho dân cư trong khu vực giải tỏa, làm giảm nhẹ phần đền bù giải tỏa rất nhiều.
- Không khó khăn tìm kiếm địa điểm xây dựng đô thị mới.
- Có thể tận dụng được một số cơ sở hạ tầng kỹ thuật và công trình hạ tầng cơ sở xã hội, sẽ không phải tốn hao nhiều tiền như xây dựng mới.
- Đổi mới được bộ mặt kiến trúc quy hoạch, văn minh hiện đại và đậm đà bản sắc dân tộc.
Chắc chắn có nhiều cái khó. Cái khó lớn nhất là vốn đầu tư. Khi tính toán phương án khả thi, các nhà đầu tư trong và ngoài nước cùng chính quyền thành phố hợp lực sẽ có biện pháp để giải quyết nguồn vốn này.
Xin đề cử một địa điểm để nghiên cứu, thực hiện thí điểm, đó là khu vực có giới hạn bởi các trục đường: Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Lý Chính Thắng, Nguyễn Thông, kênh Nhiêu Lộc, thuộc quận 3. Khu vực này nhà cửa (kiến trúc) có giá trị thấp so với các khu vực khác trong quận; có sẵn một số công trình hạ tầng cơ sở xã hội: trường học, bệnh viện, nhà thờ, chùa, ngân hàng, chợ (gần chợ Nguyễn Văn Trỗi), mặt nước kênh Nhiêu Lộc…
KTS TRẦN KIM TẤN
