Cách đây 88 năm, báo cáo của mật thám Pháp cho biết Nguyễn Ái Quốc đang bị ốm phải điều trị tại một bệnh viện ở Paris và chúng thu thập được bức thư đề ngày 26-2-1921 được tác giả xác định: “Hiện nay tôi vẫn còn ở trong bệnh viện và nằm trên giường viết lá thư này”. Thư khuyên đồng bào nên đọc tờ “Le Libertaire” (Người tự do): “Mặc dù là tờ báo vô chính phủ (anarchiste), những bài báo từ nghị luận đến bài diễn thuyết đều rất hay”.
Nguyễn Ái Quốc phân tích một bài báo đăng trên tờ “L Courrier d’ Haiphong” (Tin tức Hải Phòng) và cho rằng, tuy nó “đã viết rất tệ đối với chúng ta, nhưng phải công nhận là họ nói đúng. Nếu lúc nào chúng ta cũng cúi đầu thật thấp thì tránh sao được sự khinh thị của họ... Nếu tất cả mọi người đều làm những việc có ích cho Tổ quốc thì thiên hạ mới kính phục”.
Ngày 26-2-1947, Bác thảo điện mật gửi phái viên của Chính phủ tại Thanh Hóa yêu cầu nhanh chóng củng cố quyền lực của chính quyền ở 6 châu thượng du, đồng thời nhắc lãnh đạo tỉnh phải đăng lá thư “Gửi đồng bào thượng du”, động viên các vị quan lang và dân chúng để củng cố hậu phương vào thời điểm chiến tranh đang lan rộng.
Thư viết: “Trong cuộc kháng chiến cứu quốc này, đồng bào thiểu số đã tỏ lòng nồng nàn yêu nước... Tôi nhận được nhiều thơ của đồng bào Thổ, Mường, Nùng, Mèo, Mán, vân vân, đều nói kiên quyết ủng hộ Chính phủ, kháng chiến đến cùng, chống giặc thực dân, để giữ gìn giang sơn đất nước... Tôi thay mặt Chính phủ cảm ơn đồng bào và trân trọng hứa rằng: Đến ngày kháng chiến thành công, Tổ quốc và Chính phủ sẽ luôn luôn ghi nhớ những công lao của đồng bào...”.
Ngày 26-2-1949, Bác viết thư cho Trường Y tá Liên khu I, căn dặn: “Y tá chẳng những là một nghề nghiệp, mà lại là một nghĩa vụ. Người y tá chẳng những giúp chữa bệnh mà còn phải phổ biến vệ sinh. Việc giữ gìn và bồi dưỡng sức khỏe của dân tộc, người y tá phải gánh một phần quan trọng. Vì vậy, y tá là những chiến sĩ đánh giặc ốm, để bảo vệ sự khang kiện của giống nòi. Những chiến sĩ y tá phải có chí chịu khổ, chịu khó. Phải giàu lòng bác ái hy sinh”.
Ngày 26-2-1952, phân tích cuộc chiến tranh Đông Dương, trong bài “Rước cọp vào nhà” trên Báo Cứu Quốc, Bác vạch chân tướng: “Có thể nói, tuy không mang cái tên thuộc địa, nhưng sự thật thì Pháp đã thành thuộc địa Mỹ”.
Ngày 26-2-1959, tại lễ tiễn đưa Đoàn đại biểu Chính phủ ta sang thăm Indonesia, Bác nói: “Chắc chắn rằng lúc tôi trở về sẽ đem theo món quà quý báu tức là tình hữu nghị của nhân dân Indonesia đối với nhân dân ta” và căn dặn ở nhà đồng bào cùng Chính phủ tập trung chống hạn, phát triển kinh tế: “Nông nghiệp và công nghiệp như 2 chân của một người, nông nghiệp và công nghiệp có khỏe thì kế hoạch mới hoàn thành. Muốn thế, phải có sức khỏe, muốn khỏe bây giờ thì phải trị và phòng bệnh cúm”. Khi quá cảnh tại thủ đô Miến Điện, đoàn được Tổng thống quốc gia này đón tiếp một cách trọng thị.
D.T.Q. và nhóm cộng sự
