Nhà đầu tư “bàn luận nhiều, đặt mua ít” trong thời điểm hiện nay. Ảnh: VIỆT DŨNG
Tuy đã nhiều lần kiến nghị và xem ra không có kết quả khả quan trong việc điều chỉnh Chỉ thị 03, nhưng các ngân hàng thương mại (NHTM) và Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) vẫn tiếp tục kiến nghị lên Ngân hàng Nhà nước Trung ương (NHNN) có thêm thời gian thu hồi nợ đối với những hợp đồng chưa đến kỳ đáo hạn trước ngày 31-12.
Trong cuộc họp tháo gỡ vướng mắc cùng các hội viên vừa qua tại TPHCM, VNBA cho biết sau khi tập hợp các ý kiến của các NHTM sẽ tiếp tục kiến nghị xin NHNN gia hạn thêm thời gian thu hồi nợ trong các hợp đồng mà ngân hàng đã ký cho nhà đầu tư vay vốn thời hạn 1 năm kể từ tháng 5-2007. Vì theo các NHTM cổ phần, mặc dù đã ra sức huy động khách hàng cũng như đôn đốc thu hồi nợ, nhưng đối với những hợp đồng đáo hạn sau ngày quy định này rất khó khăn.
Hiện chỉ còn hơn 10 ngày nữa là thời hạn báo cáo tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố chứng khoán của các ngân hàng đã đến.
Đại diện NHTM cổ phần Sài Gòn (SCB) cho biết, việc NHNN ấn định thời điểm điều chỉnh tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố chứng khoán đối với các ngân hàng cổ phần phải bảo đảm tỷ lệ dưới mức 3% trên tổng dư nợ chậm nhất là cuối tháng 12 gây nhiều khó khăn cho ngân hàng trong thu hồi nợ.
Nguyên nhân là các hợp đồng giữa ngân hàng và nhà đầu tư đã ký kết với thời hạn trả nợ được thể hiện rất cụ thể. Trong đó, nhiều hợp đồng cho vay cầm cố đã ký trước khi Chỉ thỉ 03 của NHNN ra đời với thời hạn đến 1 năm. Như vậy, phải đến tháng 6-2008 những hợp đồng này mới đến thời kỳ đáo hạn có thể thu hồi được nợ theo đúng quy định của luật tín dụng.
Trong khi đó, NHNN lại buộc các nhà băng phải báo cáo chấm dứt tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố trước hạn và nếu ngân hàng nào vi phạm sẽ bị áp dụng mức phạt hành chính là ngưng cấp các giấy phép mở rộng chi nhánh, phòng giao dịch hoặc phát triển nghiệp vụ…
Đây quả thực là một khó khăn lớn đối với các NHTM cổ phần, vì khó có thể yêu cầu khách hàng phải thanh toán hợp đồng trước thời hạn trong tình hình nguồn trả nợ của khách hàng bị hạn chế. Nhà đầu tư cũng không thể chuyển nhượng chứng khoán khi giá cổ phiếu đang sụt giảm mạnh.
Một cán bộ Ngân hàng Á Châu (ACB) cho hay, mặc dù đã ra sức thôi thúc nhà đầu tư trả nợ, nhưng do số hợp đồng ký với thời hạn 1 năm quá nhiều nên chắc chắn đến cuối năm nay sẽ không điều chỉnh được tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố xuống mức quy định của NHNN đưa ra. Tuy nhiên, ACB cho biết hiện dư nợ cho vay cầm cố chứng khoán đã giảm xuống mức đáng kể. Chỉ còn những hợp đồng chưa đến kỳ đáo hạn không thể thu hồi nợ của nhà đầu tư nếu họ không đủ khả năng.
Nhiều NHTM cổ phần, doanh nghiệp, người vay tiền đều than phiền rằng trước khi ký hợp đồng vay vốn, nhà đầu tư đã lên kế hoạch trả nợ cho khách hàng. Vì vậy, nếu chưa đến thời kỳ đáo hạn, cộng với khả năng trả nợ của khách hàng có hạn thì dù bằng mọi cách ngân hàng cũng khó có thể đòi nợ của nhà đầu tư. Do đó, NHNN nên xem xét và cân nhắc trong việc gia hạn thu hồi nợ cho ngân hàng đối với những hợp đồng chưa đến kỳ đáo hạn.
Để từ đó những ngân hàng có tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố vượt ngưỡng và không điều chỉnh kịp trước hạn vẫn còn cơ hội để thu hồi nợ vay. “Chúng tôi đã làm hết sức, trong đó có cả việc năn nỉ nhà đầu tư với tinh thần hợp tác, tháo gỡ khó khăn. Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư nào cũng có sẵn tiền để trả cho ngân hàng” - Một vị TGĐ NHCP đã nói.
Ông Trần Đình Triển - Trưởng ban pháp luật và nghiệp vụ của VNBA cho rằng, với các hợp đồng mà ngân hàng đã ký với khách hàng kỳ hạn 1 năm kể từ giữa năm 2007 trước khi 03 ra đời thì không thể nói là vi phạm. Vì theo luật tín dụng, các hợp đồng cho vay chưa đến kỳ đáo hạn ngân hàng không được phép thu hồi nợ, nếu người vay tiền chưa đủ khả năng trả nợ cho ngân hàng.
Theo ông Triển, đối với các hợp đồng cho vay trong thời gian từ tháng 6-2007 về trước, đáo hạn vào tháng 6-2008 và sẽ thu nợ để kéo dư nợ cho vay chứng khoán xuống 3% thì có thể kiến nghị NHNN kéo dài thêm 6 tháng nữa đến 30-6-2008.
Theo NHNN Chi nhánh TPHCM, sau một thời gian quyết liệt thu hồi nợ vay, đến nay một số NHTM đã phần nào điều chỉnh tỷ lệ dư nợ cho vay cầm cố xuống dưới ngưỡng quy định. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ngân hàng gặp khó khăn không thể thu hồi kịp nợ vay.
Mặc dù đã nổ lực hết sức để có điều kiện điều chỉnh tỷ lệ dư nợ cho vay kinh doanh chứng khoán xuống đúng mức ấn định và chạy đua với thời gian đề ra bằng cách tăng tổng dư nợ, nhưng các NHTM đã gặp nhiều khó khăn để về kịp thời hạn quy định của NHNN.
Nhu cầu vay cầm cố và mua bán chứng khoán có kỳ hạn “repo” cổ phiếu của nhà đầu tư đang rất lớn. Nhưng đến nay việc vay cầm cố chứng khoán đã bị hạn chế và hầu hết các ngân hàng đã ngưng hẳn việc cho vay này. Riêng với nghiệp vụ “repo” luôn thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm.
Song, do chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể về tính chất và nhóm của loại nghiệp vụ này nên hầu hết các ngân hàng đều lúng túng và không dám mạnh dạn mở rộng nghiệp vụ trên. Vì vậy, để định hướng cho các ngân hàng trong quá trình thực hiện, VNBA gấp rút đề xuất NHNN xem xét và ban hành quy định hướng dẫn cụ thể.
NGUYÊN THƯ
