Trung tâm điều dưỡng và Cai nghiện ma túy Thanh Đa: Tự hào hơn 10 năm chung sức cùng cộng đồng điều trị nghiện ma túy thành công

Hơn 10 năm qua, Trung tâm Điều dưỡng và Cai nghiện ma túy Thanh Đa đã điều trị cho gần 8.000 lượt học viên, đưa họ trở về tái hòa nhập đời sống cộng đồng. “Phải giành giật để cứu từng con người” lời của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã được Ban lãnh đạo Trung tâm và bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy - Giám đốc Trung tâm xem như là mục tiêu, phương châm của Trung tâm trong việc điều trị cai nghiện ma tuý cho học viên. Đúng như lời của một cán bộ lãnh đạo Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đánh giá: “Đây là cái lãi lớn nhất và là một cái lãi vô giá” mà Trung tâm Điều dưỡng và Cai nghiện ma tuý Thanh Đa mang lại cho xã hội.

Thành công từ một mô hình điều trị tổng hợp

Giữa tháng 7-2010, chúng tôi đến thăm Trung tâm Điều dưỡng và Cai nghiện ma túy Thanh Đa. Khung cảnh của trung tâm thoáng đãng, nằm ven sông Sài Gòn thơ mộng. Thấp thoáng một số học viên cai nghiện mặc áo hồng đang lau dọn nền nhà, trong phòng học nghề một nhóm thanh niên khác đang chăm chú theo dõi hướng dẫn của các thầy dạy ngành phay - tiện. Anh Nguyễn Văn Đức, một học viên cai nghiện cho biết: “Các y bác sĩ và cán bộ, nhân viên ở trung tâm rất tận tình chăm sóc chúng em. Em vào đây như sống ở nhà vì cơ sở vật chất tại trung tâm rất đầy đủ, thầy cô tận tình giúp đỡ, coi em như người thân, em đã cai nghiện xong chuẩn bị về với gia đình, khi có dịp em sẽ về thăm lại thầy cô nơi đây. Em hứa cố gắng hòa nhập tốt cuộc sống và không sa vào ma túy nữa để không phụ lòng chăm sóc của thầy cô”.

Chúng tôi đến thăm phòng cắt cơn có đủ máy lạnh, phòng massage, phòng xông hơi. Học viên đang ngủ hoặc ngồi xem tivi, tôi lấy làm ngạc nhiên vì ở đây không có hình ảnh vật vã “xuyên tường, bắt bướm” của học viên đang cắt cơn mà tôi thường gặp ở các trung tâm cai nghiện khác. Bác sĩ Duy cho biết: “Thời gian cắt cơn tại trung tâm trung bình chỉ khoảng 3 ngày”. Những học viên sau đó được đưa chuyển sang khoa Điều dưỡng phục hồi để nâng đỡ tổng trạng và phục hồi nhận thức – hành vi – nhân cách.

Trung tâm có phòng tập thể dục thể hình, sân bóng chuyền, hồ bơi, phòng karaoke, phòng video, game, bóng bàn, bi-da và cả phòng chiếu phim. Nhờ môi trường cai nghiện tốt và phương pháp cai nghiện khoa học giúp các học viên đến đây cai nghiện có tỷ lệ thành công rất cao. Học viên sau thời gian cai nghiện nội trú được chuyển sang cai nghiện ngoại trú, mỗi tuần học viên đến uống thuốc 3 lần. Em T. cho biết, em đã nghiện ma túy từ năm 12 tuổi. Trong suốt 11 năm nghiện ma túy em đã làm khổ gia đình rất nhiều. Em đang được điều trị ngoại trú bằng thuốc Naltrexone tại Khoa Chống tái nghiện Trung tâm và đã thấy có hiệu quả rõ rệt, không còn cảm giác thèm nhớ ma túy nữa.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy cho biết: “Thuốc Naltrexone đối kháng với heroin, uống thuốc này người nghiện sẽ không còn cảm giác thèm nhớ ma túy nữa, giả sử có dùng lại ma túy cũng không “phê” nhưng bác sĩ Duy cũng cảnh báo: ở những người không chịu cai nghiện mà nếu tiếp tục sử dụng heroin quá liều sẽ bị tình trạng ngộ độc heroin. Ma túy làm hệ thống não bộ của người nghiện bị tổn thương kết hợp với rối loạn và xuống cấp nhận thức, hành vi, nhân cách nên việc điều trị nghiện ma túy muốn thành công phải có một liệu pháp tổng hợp”.

Do đó ngoài việc cắt cơn, hỗ trợ chống tái nghiện bằng thuốc Naltrexone, Trung tâm còn kết hợp với nhiều biện pháp như: Tư vấn – Liệu pháp tâm lý - Liệu pháp giáo dục - Liệu pháp xã hội – Sinh hoạt cá nhân, nhóm, gia đình - điều trị kịp thời các bệnh cơ hội, bệnh tâm thần do sử dụng ma túy. Việc giúp người nghiện cai nghiện đã khó, song giúp họ tránh tái nghiện còn khó khăn hơn. Rất nhiều gia đình có con bị nghiện ma túy đau khổ tột cùng: gia đình tan nát, suy sụp về mọi mặt, do đó khi trung tâm giúp người thân họ cai nghiện thành công, không ít gia đình xúc động cảm ơn và xem trung tâm là nơi tái sinh con họ lần thứ hai.

Người cựu chiến binh trên mặt trận phòng chống ma túy

Bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy cho biết: “Từ năm 1995 đến 2000, tôi là Hội thẩm Tòa án nhân dân TPHCM và đã tham gia nhiều vụ án xét xử liên quan đến ma túy. Tôi vô cùng đau xót khi  thấy người nghiện ma túy ngày càng đông – tuổi họ còn rất trẻ. Để có tiền chơi ma túy, người nghiện phải trộm cắp trong gia đình hay cướp giật ngoài xã hội. Một số người nghiện không có tiền chơi ma túy phải bán ma túy để kiếm tiền mua ma túy. Lúc bấy giờ mỗi tép ma túy mua 40.000 đồng rồi đem bán lại 50.000 đồng; lời được 10.000 đồng. Do đó để có thể mua được 1 tép ma túy người nghiện phải bán được 4 tép. Cứ vậy, các đối tượng nghiện tìm cách để bán, lôi kéo nhiều thanh niên vào “cái chết trắng” - Tỷ lệ người nghiện ma túy gia tăng không phải theo cấp số cộng mà là theo cấp số nhân.

Nhiều nơi như vỉa hè, công viên, khu đất hoang trở thành nơi tiêm chích ma túy. Tệ nạn xã hội, trộm cắp, cướp giật gia tăng, trong đó đối tượng nghiện ma túy chiếm một tỷ lệ khá cao. Ma túy là hiểm họa, làm băng hoại các giá trị đạo đức, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây mất trật tự, an toàn xã hội. Đặc biệt, ma túy là một trong những nguyên nhân chính làm lây nhiễm căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS. Ma túy và HIV/AIDS, đang nhấn chìm một bộ phận thế hệ trẻ và là thảm họa cho dân tộc. Ông suy tư nhiều đêm liền và luôn canh cánh trong lòng “phải làm cái gì đó để góp phần giải quyết vấn nạn này cho xã hội”.

Ngày 30-4-1999, trong buổi họp mặt truyền thống của bạn bè chiến đấu cũ tại Bến Nhà Rồng, ông Nguyễn Hữu Khánh Duy đã nói lên những suy nghĩ của mình và được các đồng đội nhiệt tình ủng hộ. Với chất lính trong người - nói là làm, các cựu chiến binh người góp vốn, người thế chấp nhà cửa để góp tiền thành lập Trung tâm cai nghiện ma túy. Góp gió thành bão, mỗi người một ít đến nay trung tâm đã được đầu tư hơn 30 tỷ đồng. Trung tâm tọa lạc trên một địa thế rộng rãi và thoáng mát rộng hàng ngàn mét vuông nằm ven sông Sài Gòn tại  địa  chỉ số 1051 Xô Viết Nghệ Tĩnh, P. 28, Q. Bình Thạnh, TPHCM.

 Khi vào trung tâm, không ít người ngỡ là mình lạc vào khu an dưỡng. Trung tâm Thanh Đa được các học viên đánh giá là “thiên đàng của cai nghiện” vì có không khí trong lành, cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ, sạch đẹp. Trung tâm không có nạn đầu gấu, đại bàng, không để thẩm lậu ma túy,  không có bạo loạn, bạo hành và trên tất cả là được sự quan tâm của tập thể cán bộ nhân viên đối với học viên. Trung tâm có những tiêu chí cụ thể: Sạch đẹp như bệnh viện - Chuẩn mực như trường học - Sôi nổi như đoàn thể - Thân ái như gia đình. Kỷ luật ở đây rất chặt chẽ, vì vậy năm nào công ty cũng được Ủy ban Nhân dân thành phố và Bộ Công an tặng bằng khen về Phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc - Bộ Giáo dục và đào tạo tặng bằng khen về công tác giáo dục . Bộ Lao động - Thương binh Xã hội tặng bằng khen về công tác cai nghiện phục hồi. Ngoài các phương tiện và sân chơi phục vụ cho công tác giải trí và thể dục thể hình trung tâm còn có cả một hệ thống xưởng, trường phục vụ cho công tác Huấn nghiệp - Lao động - Sản xuất trị liệu.

Những nhu cầu lành mạnh mà học viên cần, học viên thiếu thì ở đây gần như đáp ứng đầy đủ. Trung tâm Thanh Đa là đơn vị tư nhân duy nhất trong nước được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp phép thực hiện toàn bộ quy trình cai nghiện ma túy.

Từng là một bác sĩ quân y, một sĩ quan an ninh trải nghiệm trên nhiều vị trí công tác khác nhau, nên với kiến thức sâu rộng, niềm đam mê đã giúp bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy tiến nhanh trong việc tìm mô hình điều trị thích hợp. Ông đã nghiên cứu phác đồ điều trị và đã soạn thảo hàng ngàn trang tài liệu về cai nghiện - phục hồi góp phần cùng trung ương và địa phương củng cố hệ thống lý luận cho công tác cai nghiện để làm thế nào mang lại kết quả điều trị tốt nhất. Dành hết tâm huyết cho công việc, Bs Nguyễn Hữu Khánh Duy đã tạo dựng cho Trung tâm Điều dưỡng và Cai nghiện Ma túy Thanh Đa ngày càng vững mạnh, một mái ấm thân thương với tất cả những ai lỡ sa ngã, lầm đường lạc lối.

Truyền thống này đang được phát huy. Năm nay đã bước sang tuổi 65, kiếm người kế thừa không được, nên vẫn biết rằng cai nghiện ma túy là một mặt trận có nhiều hiểm nguy cận kề, ông vẫn động viên con trai đang là kiến trúc sư – một nghề đang dễ kiếm tiền về cùng ông để tiếp tục công việc mà ông đang theo đuổi: “dành lại từng con người, lấy tri thức và tình thương để điều trị, giáo dục, cảm hóa giúp họ sớm đoạn tuyệt với ma túy, tái hòa nhập cộng đồng và trở thành những công dân có ích cho gia đình và xã hội”.

Khi tiễn chúng tôi ra cổng, ông Khánh Duy trăn trở: “Vật giá ngày càng leo thang, sắp tới đây tiền mặt bằng lại tăng lên, gánh nặng chi phí lại đè nặng lên gia đình học viên và trung tâm. Giá như Nhà nước hỗ trợ một phần tiền thuê mặt bằng, giúp đỡ cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ các em sẽ bớt đi gánh nặng kinh tế, yên tâm cho con em mình điều trị sớm tái hòa nhập cộng đồng làm lại cuộc đời. Đó là điều trăn trở của ông và cũng là điều mong ước của những bậc phụ huynh khi có con em mình lỡ sa vào ma túy. 

TRẦN LÊ