Hỏi: Nhân dịp kỷ niệm 100 năm thành lập, đề nghị quý báo cho biết rõ hơn về lai lịch Công ty Liên Thành (1906), nay là Công ty cổ phần Chế biến thủy hải sản Liên Thành (2006).
Lê Thế Sang
(Cư xá Khánh Hội, quận 4, TPHCM)
KHÁNH TƯỜNG: Năm 1905, 3 nhà chí sĩ Duy Tân là Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp, Phan Châu Trinh trên đường Nam du đã dừng chân ở Phan Thiết bàn chuyện lập hội, mở trường với Nguyễn Trọng Lội, Nguyễn Quý Anh, Hồ Tá Bang… Đó là cơ duyên dẫn đến việc thành lập Liên Thành thương quán (1906) và Trường Dục Thanh (1907) ở Phan Thiết.
Liên Thành là Thành Sen, lấy từ tên cổ của tỉnh Bình Thuận. Lưu ý là Thành Sen chứ không phải là Thành Hoa Sen vì liên là cây sen gồm cả hoa sen (liên hoa), lá sen (liên diệp) và cành sen (liên chi)… như ta thấy đầy đủ trên khung trang trí các chứng thư của Công ty Liên Thành trước đây.
Tên là Liên Thành nhưng logo lại là Con Voi Đỏ. Tên những người sáng lập là Nguyễn Trọng Lội và Trần Lệ Chất… thường bị các tài liệu, sách báo viết sai là Trọng Lợi, Trọng Lồi hoặc Lệ Chất. Lội là cái cày bằng gỗ vì thế tên (chữ tự) của Trọng Lội là Trọng Canh (cày ruộng). Chất là cái rìu, Lệ là mài vì thế ông này có tự là Gia Khanh. Có tài liệu viết đúng là Lội nhưng lại giải thích là vì ông “lội” rất giỏi (!).
