Chúng tôi đến khu di tích (KDT) lịch sử cách mạng cấp quốc gia Ấp Bắc thuộc xã Tân Phú (huyện Cai Lậy tỉnh Tiền Giang) trong cái nắng hầm hập cuối năm 2012. Hai bên đường từ quốc lộ 1 vào KDT khang trang sạch đẹp do người dân phát quang thông thoáng, trồng nhiều hoa và cây xanh, làm mới hàng rào, cột cờ. Tất cả đang chào đón kỷ niệm 50 năm chiến thắng Ấp Bắc.
Bà Lê Thị Bảy, ngụ xã Tân Phú, phấn khởi nói: “… Ấp Bắc là niềm tự hào của người dân nơi đây, chúng tôi luôn giáo dục con em mình sống thật xứng đáng với cha ông đi trước, phải xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh…”.
Tượng đài 3 chiến sĩ gang thép.
Chiến thắng Ấp Bắc đã đi qua 50 năm, nhưng hào khí trận đánh oai hùng ấy như vẫn còn lẫn khuất trong gió, trong mây, trong từng bờ tre, ngọn cỏ, thửa ruộng, mảnh vườn. Nhân dân nhớ lắm ngày lịch sử 2-1-1963, quân và dân nơi đây đã đánh bại các chiến thuật hiện đại, tiên tiến của lính Mỹ - ngụy lúc bấy giờ là: bủa lưới, phóng lao, trực thăng vận và thiết xa vận. Đó chính là biểu hiện cho sự thông minh, gan dạ, khéo léo đầy quyết tâm, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam nói chung, quân dân Tiền Giang nói riêng.
Chúng tôi lặng người thật lâu trước tượng đài bằng đồng sừng sững, uy nghiêm mang tên “Tiểu đội gang thép” nặng đến 18 tấn biểu hiện tư thế tiến công hiên ngang đứng trên xe tăng địch của 3 chiến sĩ gang thép gồm Nguyễn Văn Đừng, Đỗ Văn Trạch và một chiến sĩ khác tên Hùng.
Sáng 2-1-1963, Bộ Tư lệnh Sư đoàn 7 và chiến đoàn bảo an thuộc Tiểu khu Định Tường mở cuộc càn quét xã Tân Phú thuộc vùng giải phóng liên hoàn hai huyện Cai Lậy, Châu Thành. Điểm tập trung đánh phá là Ấp Bắc. Công binh của ta dùng thủy lôi đánh chìm một tàu tại Vàm Kinh 3 và bắn hỏng 2 chiếc khác. Đến 9 giờ địch cho trực thăng đổ bộ xuống Ấp Bắc. Đến 13 giờ 30, 3 xe M113 của địch mở đợt tiến công. Trận địa bất lợi cho ta, tiểu đội trưởng Nguyễn Văn Đừng, cùng 2 chiến sĩ anh dũng cầm cự không cho địch tiến vào rồi bất ngờ bám lên xe M113 ném thủ pháo phá hủy 1 xe, diệt 5 tên địch, 2 xe còn lại hốt hoảng tháo chạy. Sau đó 3 đồng chí này quay về công sự và đã hy sinh anh dũng và đều đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Sau đó địch tiếp tục tăng quân tiến công nhiều đợt nữa, quân dân ta kiên cường đánh trả. Đến 20 giờ, địch hoàn toàn bị ta đẩy lùi. Chỉ trận đánh lịch sử này, 450 ngụy quân Sài Gòn chết và bị thương, 3 cố vấn Mỹ chết và 4 tên khác bị thương, 8 trực thăng bị bắn hạ, 3 xe lội nước M113 bị cháy, 1 tàu chiến bị đánh chìm.
Đến thăm KDT hôm nay, chúng tôi thật xúc động khi tận mắt chứng kiến những di tích chiến tranh gồm: xe bọc thép, máy bay lên thẳng, pháo 105 ly... Cạnh đó mộ 3 chiến sĩ gang thép năm xưa đang tỏa khói nhang nghi ngút bên vườn hoa thơm rực rỡ sắc màu. Trong khuôn viên có bảo tàng Ấp Bắc nằm dưới những cây cao bóng mát mời gọi khách đến tham quan tìm hiểu và nghe kể chuyện về trận đánh 50 năm về trước với bao sự ngỡ ngàng và thán phục. KDT đang được khẩn trương nâng cấp và mở rộng diện tích, tu chỉnh các hiện vật, làm đẹp cảnh quan, đặc biệt là khu đất tái hiện chiến trường xưa thật sống động và hấp dẫn. Điều lý thú mà có lẽ chỉ ở KDL này mới có là hình ảnh những cánh đồng lúa trĩu hạt hứa hẹn mùa vàng đan xen nhiều mô hình bằng xi măng xác máy bay, xe M113 bốc cháy ngùn ngụt giữa đồng. KDT mỗi năm đã đón hàng ngàn lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu. Đây cũng là nơi giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh bất khuất của người đi trước trong sự nghiệp giữ nước.
Ấp Bắc hôm nay đang hừng hực sức sống mới, tự hào về quá khứ, xây dựng tương lai tươi đẹp để xứng đáng với sự hy sinh cao cả của 19 bà mẹ Việt Nam anh hùng, 294 liệt sĩ và biết bao xương máu của quân dân Tân Phú - Ấp Bắc. Thời gian đi qua nhưng dư âm oai hùng, bất khuất của chiến thắng Ấp Bắc sẽ còn sống mãi trong lòng dân tộc.
SONG ANH
