LTS: Liên tiếp nhiều năm qua giáo dục VN thường xuyên “cải cách” mà vẫn chưa thực sự chứng tỏ tính ổn định, thiếu thuyết phục về mặt ưu điểm. Trong lúc khoảng cách giàu nghèo càng giãn rộng hơn do vòng xoáy kinh tế thị trường, chi phí dành cho giáo dục ở tất cả các cấp ngày càng cao đang làm tăng nguy cơ thất học cho trẻ, nhất là khu vực nông thôn. Trước những nỗi niềm chính đáng ấy, Tuần san SGGP Thứ Bảy tiếp tục gửi đến bạn đọc những thông tin tham khảo chọn lọc về giáo dục một vài nước và vùng lãnh thổ trong khu vực.
Nhật Bản: Cưỡng bách giáo dục miễn phí
Trẻ dưới 6 tuổi có thể vào một trong hai loại vườn trẻ: yochien (ấu trĩ viên, do Bộ Giáo dục quản lý), hay hoikuen (bảo dục viên, do Bộ Lao động quản lý). Bậc tiểu học (shô gakkô) gồm 6 lớp, trung học (chũ gakkô) 3 năm.
Sau 9 năm nghĩa vụ giáo dục miễn phí, hoặc vào trường cao đẳng (kôtô gakkô: cao đẳng học hiệu) 3 năm, hoặc vào trường cao đẳng chuyên môn (kôsen: cao chuyên), nói tắt của kôtô senmon gakkô (cao đẳng chuyên môn học hiệu) 5 năm. Tốt nghiệp cao chuyên (18 tuổi) có thể đi làm, hoặc thi đại học ngắn hạn (tanki daigaku: đoản kỳ đại học) học 2 năm, hoặc thi đại học (daigaku) hệ 4 năm (công hay tư), y khoa 6 năm. Tốt nghiệp đại học được gọi là gakushi (học sĩ).
Sau đại học, học sĩ học thêm 2 năm, lấy học vị shũshi (tu sĩ, VN gọi là thạc sĩ). Tu sĩ học thêm 3 năm, lấy học vị hakushi (bác sĩ, VN gọi là tiến sĩ).
Trẻ Nhật Bản từ 6-15 tuổi được hưởng chế độ cưỡng bách giáo dục hoàn toàn miễn phí gọi là gimu kyôiku (nghĩa vụ giáo dục) trong suốt 6 năm tiểu học và 3 năm trung học; Xong bậc tiểu học không phải thi mà lên thẳng trung học. |
Hoạt động song song là hệ không chính qui gồm có các trường buổi tối (yakan daigakuin: dạ gian đại học viện), trường hàm thụ (tsũshin daigakuin: thông tín đại học viện), trường học thêm và luyện thi (juku: thục), đại học mở (hôsô daigaku: phóng tống đại học).
Đài Loan (Trung Quốc): Cũng cưỡng bách giáo dục
Trẻ (3-5 tuổi) học 2 năm vườn trẻ (ấu trĩ viên), hầu hết là trường tư. Sau đó phải theo chế độ cưỡng bách giáo dục suốt 6 năm tiểu học và 3 năm trung học. Trẻ 6 tuổi bắt đầu bậc tiểu học (quốc dân tiểu học, gọi tắt quốc tiểu. Trẻ 12 tuổi vào bậc trung học (quốc dân trung học, gọi tắt quốc trung). Trẻ 15 tuổi học tiếp 3 năm trung học cao cấp (cao cấp trung học, gọi tắt cao trung) hoặc học 3 năm ở trường dạy nghề cao cấp (cao cấp chức nghiệp học hiệu, gọi tắt là cao chức).
Xong cao trung, 18 tuổi, có thể thi vào đại học tổng quát (4 năm), các đại học chuyên ngành như sư phạm, pháp luật (4 năm), nha khoa (6 năm), y khoa (7 năm). Sau đó, theo lớp nghiên cứu sinh (2 năm) lấy bằng thạc sĩ, rồi học tiếp 2 năm lấy bằng bác sĩ (VN gọi là tiến sĩ).
Tốt nghiệp cao chức, 18 tuổi, có thể lên học viện kỹ thuật (4 năm), hay đại học khoa học kỹ thuật (4 năm). Hoặc theo trường chuyên khoa (2 năm) rồi lên học viện kỹ thuật (2 năm).
Bên cạnh hệ chính qui có các trường bổ túc văn hóa gọi là bổ hiệu, tương ứng với các bậc học chính qui như quốc tiểu bổ hiệu (6 năm, ngang tiểu học), quốc trung bổ hiệu (3 năm, ngang trung học), cao cấp trung đẳng tiến tu học hiệu (3 năm, ngang cao trung). Sau đó, học lên bổ hiệu tương đương đại học như: trường chuyên nâng cao (tiến tu chuyên hiệu, 2 năm, ngang trường chuyên khoa), rồi học lên học viện nâng cao (tiến tu học viện, 2 năm, ngang học viện kỹ thuật 2 năm). Tiếp nữa, có thể theo đại học đào tạo từ xa (không trung đại học, 2 năm).
LÊ ANH MINH
Bài 3 - Giáo dục Singapore và Hàn Quốc: Học phí tượng trưng.
