Ngoài chuyện là biểu trưng của cái đẹp, hiện nay vòng eo còn được các thầy thuốc xem là sứ giả hợp pháp của sức khỏe. Nếu ai đã từng nghe đến hội chứng chuyển hóa, mà trước đây không lâu được các nhà khoa học gọi một cách rất... hình sự và đầy bí ẩn là Hội chứng X, chắc cũng đều biết vòng eo là một tiêu chuẩn chẩn đoán quan trọng của căn bệnh thế hệ mới này.
Vòng eo lớn hơn 80cm – hãy cẩn thận!
Vòng eo phụ nữ châu Á nếu lớn hơn 80cm là dấu hiệu báo động của những rối loạn chuyển hóa chất béo, chất đường trong cơ thể, mà những rối loạn này được xem là sự bắt đầu dai dẳng và bền bỉ của những căn bệnh mạn tính không lây, được xem là bệnh thời thượng của thế giới hiện đại: béo phì, tiểu đường, tim mạch, cao huyết áp…
Cấu trúc cơ thể ở khu vực vòng eo bao gồm một cột xương sống cong cong hình chữ S phía sau, một mớ ruột gan phủ tạng được gói trong bao phúc mạc nằm ở giữa, bao xung quanh là một lớp mô mềm gồm lớp cơ, lớp mỡ và lớp da.
Ở những người thắt đáy lưng ong thì lớp cơ dày và chắc, lớp mỡ mỏng, phủ tạng được “quy hoạch” ngăn nắp. Nếu lớp mỡ dày lên, lớp cơ mỏng đi, các tế bào mỡ xâm lấn cả vào trong khu vực phủ tạng “xây nhà” ồ ạt không cần “giấy phép”, không theo “quy hoạch”, đương nhiên vòng eo sẽ to ra. Như vậy, có thể xem sự gia tăng tích trữ mỡ là thủ phạm đáng chú ý của chuyện mất eo, và chuyện giữ gìn vẻ đẹp hình thể cũng như giữ gìn sức khỏe chính là chuyện… giữ eo, hay nói khác đi là chuyện ngăn chặn sự xâm lấn vô tổ chức của các tế bào mỡ ở khu vực vòng eo.
Giữ eo cách nào?
Nguồn gốc sinh ra tế bào mỡ trong cơ thể là số năng lượng thừa mỗi ngày. Tất cả các chất sinh năng lượng như chất béo, chất ngọt, chất cồn đều có thể làm nguyên liệu cho việc sinh ra tế bào mỡ. Vậy thì việc đầu tiên cần làm là tổ chức ăn uống sao cho cân bằng giữa cung và cầu.
Chế độ ăn cần tiết giảm lượng chất béo và chất đường, nhất là chất béo no (có nhiều trong da, phủ tạng động vật, chất béo từ các cây họ cọ như nước cốt dừa hoặc các dạng chất béo đông đặc ở nhiệt độ thường như margarin, shorterning, bơ, mỡ…) và chất đường đơn giản hấp thu nhanh, sử dụng lẹ (có nhiều trong các dạng thức ăn ngọt như bánh kẹo, nước ngọt, mứt, chè…).
Trong danh sách những chất cần tiết giảm có cả các dạng chất cồn như rượu, bia… Có nhiều cách hỗ trợ để giảm bớt sự khoái khẩu như là ăn chậm, nhai kỹ, dùng chén dĩa nhỏ hơn, tránh bớt nước sốt, nước béo, ăn nạc, bỏ da, bỏ mỡ, uống nhiều nước trong bữa ăn… và cũng có cả cách chữa cháy sau những lần ham vui quá trớn bằng cách làm tăng thải bớt chất béo, chất đường bằng chất xơ có trong rau xanh, hoặc dùng thuốc làm giảm sự tiêu hóa và hấp thu chất béo.
Muốn làm tế bào mỡ mất đi, phải chuyển đổi dạng năng lượng dự trữ theo kiểu mỡ thành dạng năng lượng hoạt động theo kiểu nhiệt lượng, và điều này chỉ xảy ra với sự vận động tích cực. Tập luyện thể dục thể thao ít nhất 1 giờ mỗi ngày là cách tối ưu để làm tế bào mỡ nhỏ lại, ngoài ra có thể tăng vận động bằng mọi cách theo kiểu gia tăng hoạt động hàng ngày, chịu khó đi nhiều ngồi ít, giảm hoạt động thụ động như xem ti vi hay đọc sách, tăng thời gian vận động cơ bắp như leo cầu thang, đi bộ, dọn dẹp nhà cửa… Các vận động này ngoài tác dụng làm giảm tế bào mỡ còn có tác dụng làm săn chắc các cơ vùng bụng, giảm sự lỏng lẻo của các mô vốn là khe hở để tế bào mỡ xen vào “xây dựng cơ ngơi bề thế” ở bụng.
Giảm ăn và tăng vận động là giảm cái khoái mà tăng cái phiền nên nhiều người chọn các phương pháp giữ eo dễ chịu hơn như massage, nịt bụng, xông hơi, tắm ốm... Ngoại trừ việc hút mỡ bụng bằng phương pháp ngoại khoa là có khả năng làm giảm thực sự lượng mỡ ở eo, các phương pháp khác thường chỉ giúp giảm lượng nước nên giảm cân tạm thời, số đo của vòng eo thường không cải thiện nếu không kèm ăn kiêng và tập thể dục.
Ths. Bs. Đào Thị Yến Phi
(TT Đào tạo Bồi dưỡng cán bộ y tế TPHCM)
