Trong hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam, chính trị không chỉ là một mảng nội dung mà còn là nền tảng định hướng mọi hoạt động. Luật Báo chí năm 2016 quy định rõ: báo chí phải “tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới…” (Điều 4).
Vì vậy, chính trị là kim chỉ nam, đảm bảo báo chí phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc.
Chính trị làm chủ của báo chí không có nghĩa là khô khan hay giáo điều. Nó đòi hỏi báo chí phải phản ánh chính xác các vấn đề trên nền tảng đường lối, chủ trương của Đảng. Đồng thời, khi thông tin về các vấn đề chính trị phải có sự sáng tạo để thu hút công chúng, từ đó củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Vai trò này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi thông tin lan truyền nhanh chóng và dễ bị bóp méo.
Thời gian qua, báo chí luôn đi đầu trong việc đưa tin và tuyên truyền các sự kiện chính trị lớn, góp phần giúp người dân hiểu rõ các định hướng phát triển đất nước. Những bài viết này không chỉ cung cấp thông tin mà còn củng cố sự đồng thuận xã hội, thể hiện rõ vai trò chính trị của báo chí.
Báo chí Việt Nam cũng đã góp phần quan trọng vào công cuộc phòng, chống tham nhũng - một nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Đảng trong thời gian qua, cũng như thông tin đậm nét về việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, nhằm thúc đẩy phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Tuy nhiên, hiện có không ít thách thức trong việc giữ vững định hướng chính trị. Đó là sự cạnh tranh từ truyền thông số và tin giả. Tin giả về các vấn đề chính trị, như các chủ trương, chính sách hay quan hệ quốc tế, dễ gây hoang mang dư luận.
Báo chí phải giữ vững định hướng chính trị để phản bác thông tin sai lệch, đồng thời đưa tin nhanh chóng, chính xác. Nếu vì áp lực về sự nhanh nhạy và lượt xem đôi khi khiến một số tờ báo chạy theo thị hiếu thì chính là làm mờ đi vai trò chính trị của báo chí.
Đó là phải luôn cân bằng giữa tuyên truyền và tính hấp dẫn. Việc tuyên truyền chính trị đòi hỏi báo chí phải vừa giữ được định hướng vừa thu hút độc giả. Đây là bài toán khó, đòi hỏi sự sáng tạo và bản lĩnh của người làm báo.
Đó là áp lực từ lợi ích kinh tế. Việc đưa tin thiên vị hoặc né tránh các vấn đề nhạy cảm vì lợi ích kinh tế có thể làm suy yếu vai trò chính trị của báo chí. Điều này yêu cầu nhà báo phải có đạo đức nghề nghiệp và sự kiên định để đặt lợi ích quốc gia, lợi ích xã hội lên trên lợi ích của tờ báo và của cá nhân…
Để báo chí giữ vững vai trò chính trị, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Chính trị làm chủ thì người làm báo phải nắm vững các vấn đề mang tính căn cốt trong chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, cũng như các nguyên tắc hoạt động và phát triển của Đảng. Bên cạnh đó, thường xuyên cập nhật thông tin, kiến thức về sự vận động của các chủ trương, đường lối đó.
Đồng thời, tiếp tục quan tâm đào tạo chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp để nâng cao bản lĩnh nhà báo. Bản thân người làm báo phải luôn sáng tạo trong cách truyền tải các thông tin về chính trị, bằng cách sử dụng ngôn ngữ gần gũi, hình thức trình bày đa dạng để thu hút độc giả trẻ mà vẫn giữ định hướng chính trị.
