Các nguồn tài nguyên trên thế giới không phải là vô tận và dầu mỏ, than, nước… dùng để phát điện không phải là ngoại lệ. Các nhà khoa học trên thế giới đã đặt vấn đề sử dụng các nguồn năng lượng khác như sức nóng của mặt trời, sức gió… không gây ô nhiễm môi trường, để thay thế dần nguồn năng lượng nêu trên. Tại TPHCM, hoạt động kinh doanh và nghiên cứu sử dụng các nguồn năng lượng này cũng đang diễn ra khá sôi động.

• Máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời đang đắt hàng

Lắp đặt máy nước nóng dùng năng lượng mặt trời của Trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.  Ảnh: C.T.

Cách nay khoảng 4-5 năm, người dân thành phố gần như chưa biết đến các máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời, nhưng hiện nay mọi việc đã khác. Chị Võ Hồng Mai, Trưởng phòng kinh doanh của Công ty Quán Quân - một trong những đơn vị đi đầu kinh doanh loại máy này cho biết, lượng máy bán ra từ đầu năm đến nay đã gấp 200% so với cả năm 2004. Rất nhiều khu nghỉ mát ở Phan Thiết và không ít nhà hàng ở TPHCM đã đặt lắp đặt máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời do Quán Quân sản xuất.

Không đẩy mạnh kinh doanh như Công ty Quán Quân nhưng sản phẩm máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời của Trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ thuộc Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thủ Đức cũng đang bán khá chạy. Tiến sĩ Bùi Tuyên, Giám đốc trung tâm cho biết, thời gian trước, sản phẩm loại này chỉ có thể bán cho… người quen, bạn bè nhưng nay đã có thể đưa ra thị trường với mức tiêu thụ trên 10 máy/tháng.

Máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời hoạt động theo một nguyên tắc khá đơn giản là dùng năng lượng mặt trời để… đun nước. Trên thị trường TPHCM cơ bản có 2 loại máy. Máy sử dụng bộ hấp nhiệt kiểu tấm phẳng để thu nhiệt từ mặt trời và máy sử dụng ống thủy tinh rút chân không. Máy kiểu tấm phẳng có nhược điểm là di chuyển khá cồng kềnh trong khi máy kiểu ống thủy tinh có thể xếp gọn lại mỗi khi cần chuyên chở đi xa.

Tuy nhiên, dù làm theo cách nào thì máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời cũng phải được lắp đặt trên mái nhà. Tại vị trí này, máy có thể thu nhiệt để đun nước. Nước sau khi được đun nóng sẽ theo các đường ống dẫn xuống phòng tắm hoặc nhà bếp của hộ gia đình. Giá của máy nước nóng loại này dao động từ 4,5 - 6 triệu đồng/cái, có thể mắc gấp rưỡi giá của một số loại máy nước nóng dùng điện nhưng bù lại hàng tháng người sử dụng lại không phải trả tiền điện đun nước và việc này có thể kéo dài trong 20 năm- tuổi đời phổ biến hiện nay của máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời.

Vào những ngày nắng đẹp, máy có thể đun nước nóng tới hơn 80 độ, trời mát: 50 độ. Lượng nhiệt này được lưu giữ trong máy tới gần 12 tiếng. Ưu điểm nổi bật của máy không chỉ là không tốn tiền điện mà còn rất an toàn. Người sử dụng không bao giờ phải lo lắng bị điện giựt.

• Sáng đèn bằng năng lượng mặt trời

Điều này đã được phòng công nghệ điện mặt trời của Phân viện Vật lý tại TPHCM thực hiện cho xã Tam Thôn Hiệp huyện Cần Giờ từ năm 1990 và năm 1992 ở hai xã Lý Nhơn, Thạnh An cũng ở huyện Cần Giờ và xã Trung An huyện Củ Chi… Trưởng phòng công nghệ điện mặt trời lúc đó là tiến sĩ Lê Hoàng Tố cho biết, các trạm điện này cung cấp điện cho nhà văn hóa các xã và nạp ắc-quy cho dân quanh vùng. Ngoài các xã trên, Phân viện Vật lý còn xây dựng một số trạm điện mặt trời công suất 2.000 Wp cho Đắc Lắc và Bình Phước…

Tuy nhiên, làm ra điện từ năng lượng mặt trời để phục vụ cho sinh hoạt của người dân nội thành TPHCM mới chỉ được thí điểm thực hiện ở… nhà một số cán bộ khoa học. Tại nhà mình, tiến sĩ Lê Hoàng Tố đã lắp đặt một dàn pin mặt trời và sử dụng điện thu được để thắp sáng đèn, xem ti vi… vào ban ngày.

Nhược điểm của việc sản xuất ra điện từ năng lượng mặt trời là giá thành đầu tư ban đầu cao, lên tới hơn 10.000 USD nên nó chưa hấp dẫn người sử dụng và chưa phát triển rộng rãi được. Hơn nữa, việc vận hành hệ thống điện này cũng tương đối phức tạp như điện thu được phải nối vào tổ ắc-quy, qua hệ biến điện rồi mới thành ra điện để phục vụ tiêu dùng nên nhiều người cũng ngán ngại sử dụng.

Còn nhiều nhược điểm như vậy nhưng theo nhiều nhà khoa học, về lâu về dài, sử dụng năng lượng mặt trời để phát điện vẫn là một hướng phát triển bền vững vì nó sẽ không bị cạn kiệt đi như dầu, than, lại được sử dụng miễn phí… và bảo vệ được môi trường vì không thải các chất khí làm nóng trái đất và thủng tầng ôzon.

Theo tiến sĩ Lê Hoàng Tố, TPHCM nói riêng và cả khu vực miền Nam nói chung, nắng nóng quanh năm, năng lượng mặt trời dồi dào, nếu không tận dụng nguồn năng lượng này thì thật là uổng phí. Tiến sĩ Tố đề nghị thành phố nên tạo điều kiện cho các nhà khoa học nghiên cứu hoàn thiện việc sản xuất điện từ năng lượng mặt trời bởi theo bà, có thêm được nguồn năng lượng này thành phố sẽ không bị phụ thuộc quá mức vào thủy điện hay nhiệt điện vốn dễ bất ổn mỗi khi hạn hán, ít mưa hoặc giá xăng dầu tăng cao.

SƠN LAM