Như Báo Sài Gòn Giải Phóng đã đưa tin, ngày 5-8, tại tỉnh Bình Dương, cụm đô thị miền Đông Nam bộ gồm 8 tỉnh, thành đã tổ chức hội nghị lần 3. Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân, đồng thời là Cụm trưởng Cụm đô thị miền Đông Nam bộ, chủ trì buổi họp. Đại diện 8 tỉnh, thành đã tập trung bàn luận, chia sẻ kinh nghiệm giải quyết một trong những vấn đề nóng nhất của các đô thị, đó là làm sao cải tạo đô thị cũ đồng thời với phát triển đô thị mới một cách hiệu quả.
Một góc quận Tân Bình. Ảnh: Kim Ngân
Phát triển đô thị mới - Đã có hiệu quả
Mặc dù vẫn còn tình trạng “vườn không nhà trống” tại không ít đô thị, khu dân cư mới vừa xây dựng xong, gây lãng phí cho xã hội; thị trường bất động sản phát triển không cân đối: nhà cao cấp dư thừa và nhà ở xã hội - loại nhà phù hợp với khả năng mua của đại đa số người dân - chưa đủ, song hầu hết các đại biểu tham dự hội nghị đều công nhận việc phát triển đô thị mới, khu dân cư mới trên cả nước nói chung và trong cụm đô thị miền Đông nói riêng đã đạt được nhiều thành tựu. Theo ông Nguyễn Minh Thực, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Đô thị Việt Nam, trong 2 năm qua, chỉ riêng tại khu vực Đông Nam bộ đã có 4 thị xã được thành lập, hàng trăm khu dân cư mới được xây dựng, tạo điều kiện sống tốt cho hàng triệu người dân.
Chia sẻ kinh nghiệm phát triển đô thị mới với các đại biểu, Chủ tịch UBND thị xã Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương Nguyễn Thành Tài cho biết, bên cạnh việc tạo điều kiện cho nhà đầu tư xây dựng các khu dân cư mới, lãnh đạo thị xã thường xuyên rà soát tiến độ thực hiện của các dự án. Dự án nào chậm tiến độ so với kế hoạch nhưng không có lý do chính đáng sẽ bị thu hồi và giao cho chủ đầu tư mới có năng lực hơn. Song song đó, thị xã tập trung mọi nguồn lực cho việc xây dựng hệ thống giao thông kết nối từ đô thị cũ đến đô thị mới nhằm tạo thêm điều kiện cho đô thị mới phát triển đồng thời giúp thực hiện công tác tái bố trí dân ở các đô thị cũ. Việc xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật luôn được tính toán trên cơ sở đa mục tiêu. Công trình xây dựng đường ven sông Sài Gòn của thị xã vừa là đường giao thông, vừa giúp cải thiện cảnh quan đô thị nhằm khai thác tốt du lịch, đồng thời là đê bao bảo vệ thị xã trong tình huống các hồ thủy điện xả lũ. Lãnh đạo UBND tỉnh Bình Dương cho biết, Bình Dương tập trung xây dựng đô thị mới xung quanh đô thị cũ. Sau đó xây dựng các đường giao thông kết nối giữa hai đô thị. Bình Dương không phát triển đô thị vệ tinh.
Đại diện thị xã Tây Ninh chia sẻ một kinh nghiệm khác: Để công tác phát triển đô thị đạt được hiệu quả như mong muốn phải “gắn” được với một nhà đầu tư cụ thể. Trong việc này, Nhà nước giữ vai trò chủ trì đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và chủ đầu tư. Đặc biệt, quy hoạch xây dựng không được mang tính chủ quan, cảm tính.
Cải tạo đô thị cũ: Chưa có lời giải chính xác
Nhận định này cũng được đại đa số đại biểu đồng tình. Ông Nguyễn Minh Thực cho biết, công tác cải tạo đô thị cũ ở nhiều đô thị, đặc biệt là ở TPHCM và Hà Nội gặp rất nhiều khó khăn. Trong nhiều trường hợp, ở nhiều nơi, bài toán “giữ gìn bản sắc dân tộc” trong phát triển đô thị chưa tìm ra lời giải.
Lúng túng nên hầu hết các kinh nghiệm được chia sẻ trong công tác cải tạo đô thị cũ chủ yếu chỉ dừng ở những góp ý cho việc xây dựng thành phố xanh, sạch, đẹp. Đại diện tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng cả hệ thống chính trị phải vào cuộc với các chương trình hành động cụ thể. Ngành giáo dục có trách nhiệm đưa nội dung thực hiện nếp sống văn minh đô thị vào học đường với tinh thần học “đến đầu đến đũa”.
Khi cần giải phóng mặt bằng để thực hiện công tác chỉnh trang trong khu đô thị cũ, các cấp đảng phải tham gia. Trong đó, đảng viên phải nêu gương chấp hành tốt các quy định về di dời, đền bù, giải phóng mặt bằng. Việc chỉnh trang đô thị cũ phải được quan tâm đúng mức, nếu không rất dễ để tái xuất hiện lại có khu dân cư lụp xụp, đại diện thị xã Tây Ninh nói.
Phát biểu kết thúc hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân nhận xét, cải tạo đô thị cũ, xây dựng đô thị mới là một công việc quan trọng. Quy hoạch phát triển đô thị bền vững luôn phải đi trước một bước song hành với lộ trình thực hiện quy hoạch một cách cụ thể trong thời gian trước mắt cũng như lâu dài. Để có cơ sở pháp lý thực hiện công tác phát triển đô thị một cách hiệu quả, Luật Phát triển đô thị phải sớm được thông qua. Để nâng cao công tác quản lý thực hiện quy hoạch, các địa phương nên thành lập trung tâm quản lý dữ liệu đô thị. Trung tâm dữ liệu sẽ là căn cứ quan trọng không chỉ trong việc quản lý thực hiện quy hoạch mà còn giúp đô thị phát triển minh bạch hơn.
Nguyễn Khoa - Hạnh Nhung
