Ngày 14-1-2013, lần đầu tiên trong nửa thế kỷ, người dân Cuba sẽ được phép đi ra nước ngoài mà không cần đến giấy phép xuất cảnh và thời gian cư trú ở nước ngoài sẽ được tăng từ 11 tháng lên 24 tháng và được xin gia hạn nếu quá 24 tháng. Theo quy định mới, người Cuba chỉ cần trình hộ chiếu và thị thực từ nước mà họ sẽ đến (nếu cần thiết).

Đây được xem là một trong những thay đổi đáng chú ý nhất ở Cuba bởi trước đây, để được ra nước ngoài, người Cuba không chỉ phải có thư mời, hộ chiếu mà còn phải có giấy phép xuất nhập cảnh. Lệ phí để có một giấy phép xuất cảnh là 150 USD, cao gấp 7 lần thu nhập trung bình hàng tháng của người dân Cuba, trong khi phí để xử lý thư mời từ nước ngoài gửi về lên đến 200 USD. Chi phí cho các loại giấy tờ để có được Thẻ trắng và hộ chiếu có khi lên đến 1.000 USD. Giấy phép xuất nhập cảnh chỉ có thời hạn 30 ngày, được gia hạn 10 lần (tổng cộng 11 tháng). Sau thời hạn trên, người được cấp visa phải trở về nước nếu không muốn mất quyền sinh sống ở Cuba.

Sự đổi mới này sẽ có tác động sâu rộng, đặc biệt là đối với khu vực kinh tế tư nhân đang phát triển của Cuba. Việc nhiều người dân Cuba ra nước ngoài không chỉ giúp ngành du lịch phát triển mà còn mang lại nhiều lợi ích cho nhiều doanh nghiệp nhỏ khác. Theo báo Granma, những thay đổi này không chỉ giúp công dân Cuba thuận lợi hơn trong thủ tục đi du lịch nước ngoài mà còn có thể ra nước ngoài lao động và trở về khi họ muốn. Quy định mới cũng cho phép họ được quyền giữ nhà ở Cuba để có thể hưởng lợi từ chi phí sống còn tương đối rẻ ở đất nước này.

Cơ quan di trú Cuba cho biết sẽ mở 195 văn phòng trên toàn đảo quốc trong tuần này để đáp ứng nhu cầu được dự đoán sẽ tăng vọt của số người xin cấp hộ chiếu mới. Báo Global Post nhận định, cùng với việc chính phủ Tổng thống Mỹ Barack Obama dỡ bỏ hạn chế đi lại đối với công dân Cuba cách đây 2 năm, quy định này được đánh giá là một bước đi mạnh dạn và thức thời của Chính phủ Cuba, giúp tận dụng được nguồn kiều hối mà kiều dân của họ ở nước ngoài, nhất là Mỹ, gửi về mỗi năm. Nhiều người Cuba trở về quê hương không chỉ để thăm bà con, mà còn vể để chữa bệnh, làm răng và cả phẫu thuật thẩm mỹ. Các vận động viên, các ngôi sao bòng chày có thể kiếm thu nhập khủng trong các giải đấu lớn của Mỹ. Tuần trước, một quan chức nhập cư Cuba thông báo trên đài truyền hình rằng người Cuba đã có quốc tịch Mỹ theo Luật Điều chỉnh Cuba 1966 có thể được cấp lại quốc tịch Cuba. Chính phủ Cuba cho phép ngay cả những người dân Cuba từng đến Mỹ để tị nạn chính trị đều được phép ở lại và hưởng lợi ích như mọi công dân Cuba khác.

Chính phủ Cuba tin rằng hầu hết những người ra nước ngoài sẽ thực sự muốn quay trở về và mang nhiều lợi ích quan trọng cho nền kinh tế Cuba. Quyết định hủy bỏ thị thực nhập cảnh chỉ là cải cách mới nhất trong một loạt cải cách được thực hiện dưới thời Chủ tịch Raul Castro nhằm dần dần tạo điều kiện phát triển kinh tế và xã hội, giống như những quyết định mang tính bước ngoặt trước đây như hợp pháp hóa việc cá nhân bán nhà và xe, thúc đẩy kinh tế tư nhân…  

HẠNH CHI