Hãng tin IRNA của Iran đưa tin, Cơ quan Tình báo quốc gia Mỹ (NIA) đã xóa tên của Iran và Phong trào Hezbollah tại Lebanon ra khỏi danh sách các mối đe dọa khủng bố của chính quyền Washington, một trong những động thái mà một số chuyên gia nhận định là trùng hợp không ngẫu nhiên khi Nhà Trắng đang thúc đẩy một thỏa thuận khung về chương trình hạt nhân Tehran.
Củ cà rốt của Mỹ?
Giám đốc NIA James Clapper cho biết, trong một báo cáo thường niên có tựa đề Đánh giá về hiểm họa toàn cầu của NIA mới đây gửi Thượng viện Mỹ, sở dĩ việc Iran và Hezbollah được ra khỏi danh sách này là do những nỗ lực của Tehran và Hezbollah trong các hoạt động chống các phần tử khủng bố, bao gồm cả lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Báo cáo đã ghi nhận những cố gắng của Tehran trong cuộc chiến chống IS, vốn được Mỹ xem là mối đe dọa khủng bố lớn nhất đối với các lợi ích của Mỹ trên toàn thế giới. Báo cáo này cũng đánh giá cao vai trò nổi bật của Iran trong khu vực và khẳng định rằng Tehran đã thể hiện thiện chí trong việc giảm thiểu ảnh hưởng của chủ nghĩa bè phái, xây dựng quan hệ đối tác có trách nhiệm và giảm thiểu căng thẳng với Saudi Arabia. Press TV cho biết thêm, báo cáo của tình báo Mỹ nhấn mạnh Iran có mục tiêu chiến lược tổng thể trong việc tăng cường an ninh, uy tín và nâng cao ảnh hưởng của Tehran trong khu vực. Còn Hezbollah đang đóng vai trò tích cực trong cuộc chiến chống lại IS ở Syria và Iraq.
Giới quan sát nhận định, đây có thể không phải là một sự kiện ngẫu nhiên mà là một động thái dò xét, một “củ cà rốt” Mỹ đưa ra cho Iran trong bối cảnh Washington thúc đẩy đạt một thỏa thuận khung về chương trình hạt nhân của Tehran. Việc được đưa ra khỏi danh sách đen sẽ đem lại nhiều lợi ích cho Nhà nước Cộng hòa Hồi giáo, trong đó có việc tránh được các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây; giúp Iran mở rộng quan hệ chính trị, kinh tế với nhiều quốc gia khác… Một minh chứng nữa cho nhận định về sự trùng hợp đó là theo Reuters, tuần trước, các quan chức Nhà Trắng đã vận động Hội đồng bảo an LHQ giảm bớt các lệnh trừng phạt đối với Iran cũng như làm sao để việc áp đặt các lệnh trừng phạt mới dành cho Tehran khó khăn hơn. Động thái này được cho là để ngăn cản, làm khó Quốc hội Mỹ, hiện đã nằm trong tay đảng Cộng hòa, khi muốn kích hoạt trừng phạt nếu Iran không tuân thủ.
Không dễ dàng
Trang web Investors.com đăng tải bài viết cho rằng Tổng thống Mỹ Barack Obama đang muốn để lại một di sản ngoại giao khi mãn nhiệm thông qua chương trình hạt nhân của Iran. “Không chỉ là thỏa thuận hạt nhân Iran mà còn là cả tương lai của Trung Đông”, bài viết nhận định.
Tuy nhiên, để các bên đạt được một thỏa thuận về chương trình hạt nhân Iran không phải là điều dễ dàng. Các cuộc thảo luận cấp ngoại trưởng giữa Iran với các cường quốc phương Tây về vấn đề hạt nhân của Tehran kết thúc ngày 16-3 chỉ đạt đôi chút tiến triển, trong bối cảnh thời hạn chót đi đến thỏa thuận khung là ngày cuối cùng của tháng này. Ngoại trưởng Anh Philip Hammond cho biết, tiến trình đàm phán vẫn đang tiến triển nhưng còn chặng đường dài phải vượt qua. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius bày tỏ hy vọng các bên có thể giải quyết những bất đồng còn tồn tại trong những ngày tới. Đại diện cấp cao Liên minh châu Âu (EU) phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại Federica Mogherini tỏ ý chưa chắc chắn về triển vọng đạt được một giải pháp kỹ thuật có thể loại bỏ những bất đồng tại các cuộc thảo luận giữa Ngoại trưởng Iran và những người đồng cấp phương Tây, dự kiến diễn ra trong ngày 18-3 ở TP Lausanne của Thụy Sĩ hay không.
ĐỖ CAO (tổng hợp)
