Ngày 11-1, một ngày sau khi Nga ký với EU, Ukraine đã ký thỏa thuận ba bên với Nga và Liên minh châu Âu (EU) về thiết lập cơ chế kiểm soát khí đốt quốc tế, mở đường cho việc Mátxcơva nối lại nguồn cung cấp khí đốt cho châu Âu quá cảnh Ukraine. Đây được coi là chìa khóa bước đầu tháo gỡ cuộc tranh cãi khí đốt giữa các bên liên quan.
Thỏa thuận do Nga soạn thảo, cho phép thành lập Ủy ban kiểm soát quốc tế gồm đại diện Ủy ban châu Âu (EC), các công ty năng lượng, quan chức công ty khí đốt Nga và Ukraine. Ủy ban do EU đứng đầu và sẽ kiểm soát các trạm bơm thuộc hệ thống đường ống dẫn khí ở biên giới miền Đông và miền Tây Ukraine.
Phía Nga cũng thêm rằng sẽ giảm hoặc cắt nguồn cung cấp khí đốt ngay lập tức nếu lại phát hiện thấy trường hợp Ukraine “rút trộm” khí đốt. Không lâu sau khi ký kết, các nhóm giám sát viên của EU đã lần lượt có mặt tại các trạm bơm thuộc mạng lưới đường ống dẫn khí đốt của Ukraine. Tuy nhiên, đại diện Gazprom cho biết công việc của các giám sát viên sẽ chưa thể bắt đầu, người của Gazprom chưa sang tham gia đoàn giám sát vì phía Gazprom chưa nhận được bản thỏa thuận với chữ ký của Ukraine.
Kiev lúc đầu bác bỏ thỏa thuận này vì lo ngại phía Nga sẽ tiếp cận quá nhiều với hệ thống trung chuyển khí đốt của Ukraine, nhưng sau đó đã chấp nhận dưới sức ép của EU vì toàn bộ hệ thống năng lượng của tổ chức này có thể sụp đổ nếu các bên không đi đến một thỏa thuận về kiểm soát khí đốt vận chuyển từ Nga qua Ukraine sang châu Âu.
Tuy nhiên, Mátxcơva và Kiev vẫn chưa đạt thỏa thuận về giá khí đốt cho năm 2009 và Nga vẫn cắt nguồn cung khí đốt cho Ukraine. Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Naftogaz của Ukraine cho biết Gazprom tiếp tục yêu cầu bán khí đốt cho Kiev với giá 450 USD/1.000m3 nhưng Kiev không chấp nhận. Trước đó Naftogaz đề nghị mức giá 201 USD/1.000m³, tăng so với giá 179,50 USD/1.000m³ trong năm 2008. Hai bên sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán về vấn đề này ở cấp cao hơn.
L.V. (Theo AFP)
