Nhà cho người thu nhập thấp: Giấc mơ còn xa!

Cách đây gần 5 năm, UBND TPHCM đã có chủ trương xây nhà giá rẻ kèm theo chính sách hỗ trợ hướng tới những người có thu nhập thấp. Thời gian ấy, giá đất còn tương đối rẻ nhưng việc xây dựng không thấm vào đâu so với nhu cầu quá lớn. Trước tình hình giá đất “sốt”, “leo thang” như hiện nay thì giấc mơ một căn hộ chung cư của người có thu nhập thấp càng thêm xa!

Quá tầm của người thu nhập thấp

Qua khảo sát và điều tra riêng của chúng tôi, có thể khẳng định rằng, hiện nay, hầu như không còn một chung cư đang xây dựng nào có thể gọi là chung cư giá rẻ để bán cho người có thu nhập thấp. Có chăng chỉ là tên gọi nhưng rất ít căn giá dưới 500 triệu đồng và nếu mua được cũng rất khó bởi đã “qua tay” những người giàu, người có thu nhập cao (phần lớn là dân đầu cơ, kinh doanh địa ốc).

Chúng tôi thử phỏng vấn 10 cặp vợ chồng có tổng thu nhập trung bình 5 triệu đồng/tháng, trong đó 4 cặp là cán bộ công nhân viên Nhà nước, với câu hỏi: Nếu có căn hộ chung cư bán giá 500 triệu đồng, anh chị có tiền mua không? Kết quả: 6 cặp trả lời không thể mua vì ngoài khả năng; 3 cặp có thể mua được nhưng phải để dành tiền thêm trong vòng 10 năm nữa; còn 1 cặp là vợ chồng anh Hòa, chị Hiển ở đường Gò Dầu (Q.Tân Phú) cho biết, hai vợ chồng thu nhập hằng tháng được 5 triệu đồng, nuôi 2 đứa con ăn học (cấp 1 và cấp 2), thuê nhà, ăn uống hằng tháng mất 4 triệu đồng, nếu “bóp bụng” mỗi tháng để dành cao tay lắm là 1 triệu đồng, như vậy phải hơn 30 năm mới có thể mua được một căn hộ chung cư giá khoảng 400 triệu đồng!

Ông Lương Sỹ Khoa – Phó Tổng Giám đốc Công ty Địa ốc An Gia, cho biết: “Hiện nay, giới kinh doanh địa ốc đầu tư không “mặn” với những dự án nhà ở, chung cư thấp cấp, mà chỉ đầu tư xây dựng căn hộ chung cư cao cấp vì nhà – căn hộ cao cấp đang là trào lưu thời thượng, dễ bán, lời hơn nhà giá rẻ gấp mấy lần”.

Theo khảo sát của chúng tôi, hiện nay, một căn hộ chung cư (bán lại) “thấp cấp” diện tích 60m2 giá không dưới 500 triệu đồng, còn căn hộ chung cư loại trung bình giá gần 1 tỷ đồng mà cũng rất hiếm hàng. Những quận ngoại thành như Tân Phú, Bình Tân, Bình Chánh, quận 12… có nhiều căn nhà diện tích nhỏ nhưng giá cũng từ 300-500 triệu đồng, lại chưa có giấy chủ quyền, xây dựng trái phép. 

Chính sách: Cửa đã mở nhưng còn quá hẹp!

Từ tháng 4-2003, UBND TPHCM đã ban hành Chỉ thị 07 về chủ trương xây dựng nhà chung cư cho người thu nhập thấp. Theo tờ trình của Sở Xây dựng lúc đó, đến năm 2010, thành phố cần phải xây dựng 70.000 căn hộ chung cư và khoảng 18.000 phòng ở cho người thu nhập thấp mua, thuê. Thế nhưng, những dự án này cho đến nay vẫn “nhỏ giọt” mà theo Sở Xây dựng TPHCM nguyên nhân chính là không chủ động được nguồn quỹ đất.

Nhằm trợ giúp những người thu nhập thấp được mua nhà, tháng 8-2004, UBND TPHCM quyết định thành lập Quỹ Phát triển Nhà ở TPHCM. Đơn vị này có nhiệm vụ phối hợp với các ngân hàng tạo điều kiện cho đối tượng có thu nhập thấp mua nhà. Lúc đầu, đối tượng được vay là cán bộ công nhân viên chức khối hành chính hưởng lương từ ngân sách Nhà nước có khó khăn về nhà ở, có hộ khẩu TPHCM, thời gian công tác trên 3 năm.

Lãi suất cho vay là 6,9%/năm (Nhà nước đã hỗ trợ 3%/năm). Tuy nhiên, gần 2 năm trời nhưng chưa tới 100 người được vay vì thủ tục khó khăn. Đến tháng 7-2007, UBND TPHCM cho phép quỹ này mở rộng thêm đối tượng cho vay, đó là cán bộ công nhân viên thuộc đơn vị sự nghiệp. Tuy nhiên, người vay chỉ được vay 70% giá trị căn nhà và chỉ được vay tối đa 300 triệu đồng, thời hạn trả không quá 15 năm, ưu tiên cho người vay có nhà thuộc diện di dời, giải tỏa nhưng không được bố trí tái định cư. Mặt khác, nếu người vay muốn được vay 300 triệu đồng thì bắt buộc thu nhập tối thiểu phải 5 triệu đồng/tháng.

Thời gian gần đây, nhiều ngân hàng cũng vào cuộc bằng cách mở dịch vụ cho vay mua nhà trả góp trong thời gian từ 10 - 20 - 30 năm. Tuy nhiên, phương thức này trên thực tế chỉ phù hợp với những người có thu nhập từ trung bình khá trở lên. Vì tất cả các ngân hàng cho vay đều bắt buộc người vay phải chứng minh thu nhập và phương án trả nợ. Số tiền được vay tỷ lệ thuận với thu nhập. Chưa nói đến việc người vay khó kham nổi khi trả vốn và lãi suất hàng tháng với số tiền không nhỏ. Rất nhiều người có thu nhập thấp nói: Cửa đã mở nhưng lại quá hẹp!

Một chuyên gia xã hội học nghiên cứu về đô thị cho rằng, TPHCM nên xây dựng những căn hộ có diện tích từ 40-50m2, tính giá thành trung bình từ 6-8 triệu đồng/m2, dao động từ 250-400 triệu đồng/căn hộ thì may ra người thu nhập thấp mới có thể “với” được. Chẳng hạn như ở Tokyo (Nhật Bản), người ta xây dựng những căn hộ có diện tích dưới 40m2 để bán cho người ít tiền. Đó là giải pháp tốt nhưng vấn đề là bao giờ thực hiện thì điều đó vẫn là câu hỏi chưa có câu trả lời.

PHẠM THỊ MỸ DUNG