Ngày 3-7, Ủy ban bầu cử Australia (AEC) công bố kết quả sơ bộ cuộc bầu cử liên bang ngày 2-7 tại nước này. Với 92% số phiếu được kiểm, hiện chưa có đảng nào giành đủ đa số ghế để có thể đứng ra thành lập chính phủ mới. Liên đảng Tự do - Quốc gia cầm quyền của Thủ tướng Malcolm Turnbull chỉ giành được 71 ghế tại Hạ viện, trong khi Công đảng đối lập do ông Bill Shorten đứng đầu giành được 68 ghế. Để có thể đứng ra thành lập chính phủ mới, một đảng phải giành được ít nhất 76/150 ghế tại Hạ viện. Tuy nhiên, 11 ghế còn lại có thể xác định được trong vài ngày tới do đến ngày 5-7, AEC mới nối lại việc kiểm các phiếu qua đường bưu điện.

Thực tế, cuộc bầu cử ở Australia lần này là cuộc đua song mã giữa Liên đảng Tự do - Quốc gia cầm quyền và Công đảng đối lập. Kết quả này được đánh giá là chiến thắng mang ý nghĩa tinh thần đối với Công đảng đối lập bởi trước cuộc bầu cử ngày 2-7, đảng này chỉ có 55 ghế tại Hạ viên; còn Liên đảng Tự do - Quốc gia cầm quyền có tổng cộng 90 ghế, trong đó 75 ghế của đảng Tự do và 15 ghế của đảng Quốc gia.

Tuy nhiên, với kết quả trên, Thủ tướng Turnbull lại tuyên bố hoàn toàn tự tin vào khả năng duy trì chính phủ của đảng Tự do, tự tin sẽ thành lập một chính phủ liên minh đa số... Trong suốt 8 tuần lễ vận động tranh cử, hai chính đảng này đã ra sức thuyết phục cử tri bằng những lời hứa hẹn và cam kết mạnh mẽ… Liên đảng chú trọng đến chính sách ổn định kinh tế, bảo đảm an ninh quốc gia, trong khi Công đảng tập trung cải cách hệ thống y tế, giáo dục. Trong tuần cuối cùng của chiến dịch vận động tranh cử, quyết định của Vương quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (Brexit), đã chi phối hoạt động tranh cử của đảng Tự do cầm quyền và Công đảng đối lập của Australia. Nhiều tờ báo lớn ở Australia ủng hộ liên đảng, ủng hộ sự cần thiết phải duy trì ổn định kinh tế và chính trị nhờ các chương trình tập trung phát triển kinh tế, chứ không phải những chương trình tập trung vào con người như cải thiện giáo dục, y tế, hệ thống thuế, thúc đẩy năng lượng tái tạo... mà Công đảng cam kết nếu thắng cử.

Đúng như giới phân tích nhận định, mục tiêu của liên minh cầm quyền duy trì 90 ghế tại Hạ viện là khá khó khăn do cử tri chuyển hướng ủng hộ các đảng nhỏ và những ứng cử viên độc lập. Theo báo New York Times, sự giảm mạnh số ghế, từ 90 trước bầu cử xuống còn 71, cho thấy kết quả này gây tổn hại nghiêm trọng đối với triển vọng tiếp tục lãnh đạo đất nước của ông Turnbull. Với kết quả này, Australia đang đối mặt với nguy cơ có một “Quốc hội treo”, tức là không có đảng nào trong số các đảng dẫn đầu sau cuộc bầu cử có thể thỏa thuận với các đảng khác hoặc các ứng cử viên độc lập để hình thành đa số và thành lập chính phủ mới.  Thậm chí, với ông Turnbull - người lật đổ cựu Thủ tướng Tony Abbott ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên mới cách đây 10 tháng - thì quyết định kêu gọi một cuộc bầu cử sớm và khởi động một chiến dịch vận động kéo dài 2 tháng, dài hơn thông thường 1 tháng, dường như đang là một canh bạc nhiều rủi ro. Thủ tướng Turnbull đã mạo hiểm với quyết định đề nghị giải tán cả hai viện Quốc hội để bầu cử trước thời hạn trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ của cử tri đối với Liên đảng giảm sút nghiêm trọng đến mức gần như ngang bằng với Công đảng. Kết quả sơ bộ cho thấy không loại trừ kịch bản Australia sẽ phải thay thủ tướng lần thứ 5 chỉ trong vòng 3 năm qua.

HẠNH CHI