Việc ban hành các Quyết định (QĐ) 16, 17 của Bộ GTVT trong thời gian vừa qua đã gây thiệt hại quá lớn cho các hợp tác xã (HTX) vận tải tại TPHCM. Bộ GTVT đã sửa sai bằng QĐ 07/2008/QĐ-BGTVT, nhưng sự thiệt hại đó là một thách thức cho các HTX, nếu HTX muốn tiếp tục hoạt động thì phải làm lại từ đầu.

Xã viên quay lại một cách “nhỏ giọt”

Khi có QĐ 07, từ chủ nhiệm HTX đến xã viên, ai cũng vui mừng vì bước đầu các HTX đã được cứu khỏi nguy cơ tan rã. Nhưng nỗi băn khoăn lớn của họ là “thiệt hại do các QĐ 16, 17 gây ra thì ai chịu trách nhiệm?”. Đặc biệt khi ông Hồ Nghĩa Dũng, Bộ trưởng Bộ GTVT, cho rằng việc bồi thường chưa từng có tiền lệ, khiến cho các HTX càng lo lắng hơn. Các HTX không thể ngồi đợi Bộ GTVT bồi thường mà phải tự cứu lấy mình trước. Hiện, hầu hết các HTX tại TPHCM đã rục rịch chuẩn bị mọi phương án để “vực dậy sự sống” cho HTX.

Với HTX Đất Thép (143 Lê Hồng Phong P3 Q5), từ khi có QĐ 07, ông Lê Văn Mười, Chủ nhiệm HTX cho biết đã lên kế hoạch gầy dựng lại hoạt động taxi, trước đó do ảnh hưởng của QĐ 16, 17 nên đã tạm ngưng hoạt động từ ngày 1-1-2008, gây thiệt hại lên đến tiền tỷ. HTX Đất Thép đã chủ động liên lạc với các xã viên cũ, nhưng mới chỉ có gần 20 người (trên tổng số gần 200 xã viên trước đây) qua điện thoại với HTX có ý muốn quay lại. Tình hình của HTX Vận tải quận 4 (38 Hoàng Diệu P12 Q4) còn tệ hơn nhiều. Bà Nguyễn Thị Dung, Chủ nhiệm HTX nói rằng, do UBND quận 4 trước kia không đồng ý để HTX cho xã viên mượn mặt bằng kinh doanh trong khi chờ Bộ GTVT sửa sai nên xã viên ở quận nào đã về quận đó. Bà Dung ngậm ngùi: “Bây giờ chỉ có 5 xã viên trên địa bàn quận 4 có ý quay lại, còn xã viên ở quận khác họ đi luôn rồi!”. Mất 50% đầu xe, thiệt hại khoảng 200 triệu đồng mỗi tháng, làm lại được như ban đầu với HTX Vận tải quận 4 là điều không dễ dàng.

Rải rác tại các HTX trên địa bàn TP như HTX Vận tải du lịch 27/7, HTX Lữ hành số 2, HTX Toàn Thắng, HTX Hiệp Phát… đều có xã viên qua điện thoại hoặc đến văn phòng HTX hỏi thăm tình hình. Theo các chủ nhiệm HTX bị thiệt hại, nếu xã viên ủng hộ thì HTX còn có cơ hội làm lại từ đầu, ngược lại xã viên đi luôn thì xem như hết. Dù xã viên quay lại một cách “nhỏ giọt” nhưng đó cũng là niềm khích lệ lớn để các HTX có thể vượt qua khó khăn, hoạt động trở lại.

HTX, xã viên đều “nóng ruột”

Quyết tâm làm lại từ đầu đã bắt đầu “nóng” tại các HTX ở TP. Ngày 12-5, HTX Đất Thép đã bắt đầu nhận hồ sơ gia nhập HTX của các xã viên cũ và mới. Để xã viên yên tâm, HTX Đất Thép sẽ miễn hoàn toàn phí quản lý cho xã viên trong 3 tháng đầu, đồng thời lắp đặt hộp đèn và logo miễn phí cho taxi để giảm bớt gánh nặng cho xã viên. Riêng HTX Vận tải quận 4, xã viên cũ quay lại không nhiều nên phải tìm thêm xã viên mới bằng cách nộp thuế môn bài và giảm phí quản lý cho hồ sơ nào gia nhập HTX trong 5-6 tháng đầu. Còn HTX Toàn Thắng (179 đường số 7 P. Bình Trị Đông Q. Bình Tân) đã gửi thư ngỏ đến xã viên để vận động họ quay lại, đồng thời kêu gọi thêm xã viên mới.

Có thể nói QĐ 07 là một “cứu cánh”, nhưng trong đó có quy định, xã viên được quyền đăng ký sở hữu xe kèm theo cam kết kinh tế giữa xã viên và HTX, điều này từ chủ nhiệm HTX cho đến xã viên đều không rõ, khi quyết định trên chưa được Sở GTCC TPHCM triển khai, hướng dẫn cho các đơn vị thi hành. Theo chị Tạ Thị Tư, văn phòng HTX Toàn Thắng thì: “Sở GTCC phải sớm hướng dẫn làm cam kết kinh tế giữa xã viên và HTX là làm như thế nào vì trước nay chưa nghe nói đến. Chúng tôi đều không biết mẫu cam kết này là do sở đưa ra hay do HTX tự làm nên chưa biết phải trả lời ra sao khi xã viên thắc mắc”. Hầu như tại các văn phòng HTX, những trường hợp chúng tôi gặp đều không hiểu cam kết kinh tế là như thế nào? Một xã viên nói: “Bọn tui không biết đó là cái gì, tiến hành ra sao, có ràng buộc hay ảnh hưởng gì nhiều đến quyền lợi, trách nhiệm của cả hai bên không? Bọn tui phải chờ hướng dẫn cụ thể rồi mới quyết được!”.

Như vậy, để sớm khắc phục thiệt hại kinh tế thì các HTX đều phải hoạt động lại ngay, nhưng quyết định chưa được hướng dẫn thi hành nên cả HTX và xã viên đều nôn nóng đợi... Bên cạnh đó là câu trả lời sớm nhất của Bộ GTVT về việc bồi thường thiệt hại để giúp phần nào cho các HTX xây dựng lại từ đầu.

Diễm Lệ