Khối lượng nhà đất thuộc sở hữu nhà nước (SHNN) tại TPHCM rất lớn. Tổng số địa chỉ nhà đất đã được các đơn vị kê khai đến nay là 10.559 địa chỉ với tổng diện tích lên đến gần 233 triệu mét vuông.

Thu hồi 449.000m2

Sau 5 năm triển khai Quyết định 80/CP (nay là QĐ 09/CP) của Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà đất SHNN trên địa bàn TP, đến nay đã có 4.350 địa chỉ nhà đất đã được Bộ Tài chính và UBNDTP phê duyệt, trong đó 2.149 địa chỉ nhà đất các đơn vị quản lý được tiếp tục sử dụng, 98 địa chỉ nhà đất bị thu hồi với tổng diện tích gần 449.000m2 (riêng năm 2007 đã xử lý thu hồi 16 địa chỉ nhà đất với tổng diện tích gần 250.000m2).

Một mặt bằng thuộc sở hữu Nhà nước sử dụng sai chức năng tạiquận 6.

Các địa chỉ nhà đất thu hồi được chuyển làm công trình phúc lợi công cộng, công viên cây xanh, bệnh viện, trường học; chuyển giao cho các đơn vị khác quản lý sử dụng có hiệu quả hơn; bán nhà và chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thu tiền nộp ngân sách…

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 09 thuộc Sở Tài chính (Ban chỉ đạo thực hiện việc sắp xếp nhà SHNN theo QĐ 09/CP), hiện 65/98 địa chỉ nhà đất bị thu hồi đã được bàn giao để đưa vào thực hiện các công trình công cộng. Số còn lại hiện đang trong quá trình thực hiện phương án di dời để bàn giao, trong đó có không ít các trường hợp UBNDTP và Bộ Tài chính đã có quyết định thu hồi nhưng các đơn vị quản lý đang khiếu nại, cố tình trì hoãn, không bàn giao theo quy định.

Số lượng nhà đất thuộc SHNN do cơ quan trung ương quản lý trên địa bàn TP rất lớn, khoảng 2.126/10.559 địa chỉ nhà đất (chiếm 20,13% so với tổng số nhà đất đã kê khai của trung ương và địa phương) với diện tích đất kê khai là hơn 96 triệu mét vuông.

Theo Ban Chỉ đạo 09, mặc dù Bộ Tài chính và UBNDTP liên tục có những biện pháp xử lý đối với những trường hợp chậm bàn giao nhưng tiến độ thực hiện vẫn còn chậm. Một số bộ-ngành trung ương chưa chấp hành nghiêm việc bàn giao các địa chỉ nhà đất cho TP.

Qua rà soát, Ban Chỉ đạo 09 cho biết, nhiều nhà đất được giao quản lý sử dụng không hiệu quả như: bỏ trống, cho thuê, sử dụng không đúng mục đích… nhưng các đơn vị trên vẫn muốn tiếp tục giữ lại để sử dụng. Đại diện Ban Kiểm tra bán nhà ở thuộc SHNN cho biết, một trong những nguyên nhân gây nên điều này là do giá nhà đất hiện nay tại TPHCM cao nên các cơ quan trung ương đóng trên địa bàn chậm bàn giao lại.

Còn 33 địa chỉ chưa bàn giao

Theo đánh giá của UBNDTP, đối với những nhà đất đã được phê duyệt, việc triển khai thực hiện theo quyết định phê duyệt còn chậm, việc xử lý cho thuê, cho mượn chưa thực hiện triệt để, một số trường hợp còn kéo dài. Cụ thể: 33 địa chỉ nhà đất đã có quyết định thu hồi vẫn chưa chuyển giao cho đơn vị tiếp nhận; 558 địa chỉ nhà đất chưa bán và chuyển nhượng.

Theo Ban Chỉ đạo 09, một số vướng mắc trong công tác sắp xếp lại nhà SHNN là do QĐ 09/CP quy định việc bán cơ sở nhà đất qua xử lý sắp xếp phải thực hiện bán đấu giá.

Tuy nhiên, việc bán đấu giá lại không được triển khai thực hiện đối với một số trường hợp như: nhà đất thuộc SHNN giao cho Công ty Quản lý kinh doanh nhà, Công ty Kho bãi, Công ty Dịch vụ công ích của các quận huyện quản lý cho thuê và nhà đất thuộc SHNN giao cho cơ quan hành chính sự nghiệp, DN nhà nước quản lý sử dụng nhưng các đơn vị trên không sử dụng đúng mục đích mà đem cho thuê, mượn và các đơn vị thuê mượn đã bỏ vốn đầu tư để cải tạo, sửa chữa để sử dụng trong thời gian dài. Do đó những trường hợp này không thể thu hồi nhà đất thành mặt bằng trống để đấu giá.

Ngoài ra, phạm vi áp dụng của quyết định này không áp dụng đối với các công ty Nhà nước đã cổ phần hóa nên việc xử lý sắp xếp còn giới hạn; nhà đất giao cho các cơ quan Nhà nước quản lý mặc dù sử dụng không đúng mục đích, cho thuê trong thời gian dài nhưng QĐ 09 lại không quy định thu hồi ngay mà yêu cầu chấm dứt việc cho thuê trong thời hạn 6 tháng. Do đó, các đơn vị đã “lách” bằng cách xin chuyển mục đích sử dụng đất, lập dự án đầu tư xây dựng mới trong khi không có khả năng thực hiện dự án.

Từ đó dẫn đến việc liên doanh, liên kết góp vốn đầu tư không đúng chức năng với các đơn vị bên ngoài. Hiện nhiều nhà đất được duyệt cho chuyển mục đích sử dụng đất nhưng không thể triển khai thực hiện dự án trong thời gian dài nhưng vẫn chưa quy định hình thức xử phạt…

Nhằm đẩy nhanh việc sắp xếp nhà thuộc SHNN tại TP, Ban Chỉ đạo 09 đã có công văn kiến nghị Chính phủ bổ sung những quy định về điều kiện để được chuyển mục đích sử dụng đất và thời hạn triển khai thực hiện dự án đầu tư đối với các trường hợp được chuyển mục đích sử dụng đất nhằm tránh lãng phí; bổ sung các công ty Nhà nước đã được cổ phần hóa vào đối tượng được áp dụng trong việc sắp xếp xử lý nhà thuộc SHNN để làm cơ sở thực hiện đối với các trường hợp nhà đất sử dụng không đúng mục đích, công năng.

Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo 09 cũng kiến nghị Chính phủ phân cấp cho UBNDTP quyết định bán chỉ định đối với một số trường hợp như: nhà đất thuộc SHNN giao cho Công ty Quản lý kinh doanh nhà, Công ty Kho bãi, Công ty Dịch vụ công ích quản lý cho thuê nay cần bán cho các đơn vị đang thuê để ổn định việc kinh doanh; nhà đất giao cho các cơ quan Nhà nước quản lý để sử dụng làm trụ sở làm việc nhưng đem cho các đơn vị thuê mướn nay bán cho các đơn vị đang thuê mướn ª

HẠNH NHUNG