Với con số đăng ký ảo 116 triệu lịch bloc của 40 NXB, mùa lịch 2007 đã khởi động sớm hơn các năm trước gần 5 tháng. Cho đến thời điểm này, các mẫu lịch bloc 2007 đủ kiểu dáng và màu sắc đã tràn lan các nhà sách lớn, nhỏ trên cả nước. Tuy vậy, mùa lịch năm nay ẩn chứa nhiều vấn đề không dễ giải quyết.

Siêu lợi nhuận

Đầu tiên, do năm nay các NXB và các đơn vị liên kết in ấn, phát hành được “xả cảng”, tự do cân đối năng lực của mình để tham gia thị trường lịch bloc nên thời điểm phát hành của từng “nhà” là điều tiên quyết. Bắt tay vào mùa quá sớm (các NXB và đơn vị liên kết đã khởi động từ tháng 5-2006), trong khi Ban lịch nhà nước vì lý do khách quan lẫn chủ quan đã không đưa ra chuẩn lịch bloc VN năm 2007 vào thời điểm cần thiết nên các “nhà” in và phát hành lịch đã (chủ yếu) dựa vào các bảng tính ngày Âm lịch của các loại lịch vạn niên của TQ và của nhiều đơn vị xuất bản VN khác để làm chuẩn cho cách tính ngày Âm năm Đinh Hợi (2007) của VN.

Và sai sót đã xảy ra. Cụ thể, do lệch múi giờ nên Tết Đinh Hợi VN không có ngày 30 Tết (ngày 29 tháng chạp - tức ngày 16-2-2007 - là ngày giao thừa Tết Đinh Hợi); ngày mùng một Tết Đinh Hợi của VN (là ngày 17-2-2007) lại là ngày 30 Tết theo lịch TQ. Theo bảng lịch VN thế kỷ 20 do các nhà khoa học VN đưa ra thì trong thế kỷ vừa qua, đã có không ít lần 30 Tết Nguyên đán VN không trùng ngày với 30 Tết TQ.

Cụ thể: năm 1925, 30 Tết VN sau 1 ngày; hai năm 1968 và 1969 trước 1 ngày; thậm chí năm 1980 – ngày 30 Tết VN trước 30 Tết TQ đến 1 tháng và chu kỳ này cứ tiếp diễn mãi cho đến năm 2030; và 2053, 30 Tết VN lại trước TQ 1 ngày. Do dựa vào lịch vạn niên TQ hoặc từ các nguồn “trôi nổi” khác, rất nhiều mẫu lịch bloc hiện có trên thị trường đã in sai thông tin về ngày 30 Tết chính thức của VN.

Giá lịch bloc 2007 cũng là điều đáng bàn. Một số loại lịch, nhất là loại trung màu, trung pơluya, lịch đại… có chất lượng giấy kém hơn cùng loại năm trước nhưng giá bán trên thị trường không giảm chút nào. Cụ thể, lịch trung màu vẫn nguyên giá là 8.000 đồng như những năm “độc quyền” trước. Nhưng tỷ lệ chiết khấu phát hành của mùa lịch năm 2007 do các “nhà” tự quyết nên tăng vọt đến mức chóng mặt.

Ở thời điểm tháng 7-2006, tỷ lệ này là 35%, đến tháng 8 đã lên 40% và hiện nay có “nhà” đã nâng lên 50%. Nhưng đây là tỷ lệ dành cho đại lý phát hành, nhà sách, còn người tiêu dùng vẫn phải mua theo giá đã ghi trên bìa, nếu có giảm thì cũng chỉ được 10% vào thời điểm cuối mùa (tháng 12), do các nhà sách tự khuyến mãi mà thôi. Điều này làm nảy sinh câu hỏi: Tại sao các “nhà” lại không tự giảm giá bán để trước hết nâng cao sức mua của thị trường và sau là đỡ gánh nặng cho người tiêu dùng, vì theo một nhà phát hành lịch “lão làng”, trong một thời điểm nhất định, lợi nhuận 20%/giá bán đã là một thứ siêu lợi nhuận?

Nguyên Quốc